بیوگرافی امام رضا (ع) هشتمین امام شیعیان (+ تصاویر)

امام رضا (ع) پس از شهادت پدرش امام کاظم (ع) در سال ۱۸۳ق به امامت رسید

چکیده ای از بیوگرافی امام رضا (ع)

نام: امام رضا (ع)

تاریخ تولد: ۱۱ ذی القعده سال ۱۴۸ پس از هجرت

تاریخ مرگ: ۲۹ صفر سال ۲۰۳ پس از هجرت

محل زندگی: حجاز و خراسان بزرگ

کنیه: ابوالحسن (ابوالحسن ثانی)

طول عمر: ۵۵ سال

بیوگرافی امام رضا (ع)

بنابر نظر مشهور مورّخان، امام رضا (ع) در یازدهم ذی قعده سال ۱۴۸ هـ. ق، در مدینه منوّره متولد شد. نام مبارکش، علی، کنیه آن حضرت، ابوالحسن و دارای القاب متعددی از جمله؛ رضا، صادق، ‏صابر، فاضل، قرة ‏اعین المؤمنین و... هستند، ولی معروف ترین لقب ایشان، «رضا» به معنای «خشنودی» است. پدر بزرگوار امام رضا (ع)، امام موسی کاظم (علیه السلام) پیشوای هفتم شیعیان بودند که در سال ۱۸۳ ﻫ.ق، بدست هارون عباسی به شهادت رسیدند و مادر گرامیشان نجمه (تکتم) نام داشت.

هجرت امام رضا (ع) از مدینه به مرو در سال ۲۰۰، یا ۲۰۱ قمری بود

ازدواج امام رضا (ع)

امام رضا (ع) دارای تعدادی کنیز بودند، از کنیزان ایشان، سبیکه مادر امام جواد (علیه السلام) است. وی کنیزى بود که به او سبیکه یا دُرّه می گفتند، حضرت رضا او را خیزران نام گذاشتند و این بانو از اهالى نوبه (منطقه ای در آفریقا) است و همسر دائمی امام رضا (ع) ام حبیبه بود.

فرزندان امام رضا (ع)

در تعداد و اسامی فرزندان امام رضا (ع) نقل های مختلفی وجود دارد؛ تعدادی معتقد بودند که امام رضا (ع) دارای پنج پسر و یک دختر بوده است امّا شیخ مفید بر این عقیده است که امام هشتم (ع) فرزندی جز امام جواد (علیه السلام) نداشتند. ابن شهرآشوب و طبرسى هم بر همین اعتقادند.

امامت امام رضا (ع) 

امامت و وصایت امام رضا (ع) بارها توسط پیامبر اکرم (ص)، پدر بزرگوار و اجداد طاهرینشان (علیه السلام) اعلام شده بود. به خصوص امام کاظم (ع) بارها درحضور مردم، ایشان را بعنوان وصی و امام پس از خود معرّفی کرده بودند که به یک نمونه از آن ها اشاره می شود: از محمّد بن اسماعیل بن فضل هاشمىّ چنین نقل شده است که‏ گفت: بر امام موسى کاظم (علیه السلام) وارد شدم در حالى که ایشان به شدّت بیمار بودند، به حضرت عرض کردم: چنانچه خداى ناکرده براى شما اتّفاقى بیفتد- و خدا آن روز را نیاورد- به چه کسى رجوع کنیم (امام پس از شما کیست)؟ فرمود:« به فرزندم علىّ، نوشته او، نوشته من است و او وصىّ و جانشین من پس از مرگم خواهد بود.

مهمترين فصل تاريخى زندگى امام رضا (ع) جريان ولايتعهدى آن حضرت است

پس از شهادت امام کاظم (علیه السلام)، اکثر شیعیان با توجه به وصیت امام (ع) و علل و شواهد دیگر، امامت فرزند ایشان، علی بن موسی الرضا (ع) را پذیرفتند و او را بعنوان امام هشتم تائید نمودند. این گروه که بزرگان اصحاب امام کاظم (علیه السلام) را هم شامل می شد، به نام قطعیه مشهور شدند؛ ولی گروه دیگری از اصحاب امام هفتم‏ (علیه السلام) از پذیرفتن امامت امام رضا (ع) سرباز زده و در امامت حضرت موسی بن جعفر (ع) توقف کردند که به همین جهت واقفیه (یا واقفه) نامیده شدند. واقفیه معتقد بودند که امام کاظم (ع)، مهدی موعود است که در غیبت به سر می برد و بازخواهد گشت.

امام رضا (ع) در مدینه، بعد از شهادت پدر، به رسیدگى امور پرداخت، شاگردان پدرش را به دور خود جمع کرد و به تدریس و تکمیل حوزه علمیه جدش امام جعفر صادق (ع) مشغول شد و در این راستا گام هاى عظیم و استوارى برداشت.

مدت امامت امام رضا (ع)، حدود ۲۰ سال طول کشید که ۱۷ سال آن در مدینه و سه سال آخر آن در خراسان گذشت.

مدت امامت امام رضا (ع) در حدود بیست سال بود كه می توان آن را به سه بخش جداگانه تقسیم كرد:

۱. ده سال نخست امامت امام رضا (ع)، كه هم زمان با زمامداری هارون بود.

۲. پنج سال پس از آن كه مقارن با خلافت امین بود.

۳. پنج سال آخر امامت امام رضا (ع) كه همزمان با خلافت مأمون و تسلط او بر قلمرو اسلامی آن روز بود.

امام رضا (ع)، دارنده تمام کمالات و فضایل اخلاق انسانی در مرتبه اعلی است

اوضاع سیاسی در زمان خلافت امام رضا (ع)

مدتی از روزگار زندگانی امام رضا (ع) هم زمان با خلافت هارون الرشید بود. در این موقع بود كه مصیبت دردناك شهادت پدر بزرگوارشان و دیگر مصیبت های اسفبار برای علویان (سادات و نوادگان امیرالمؤمنین) واقع شد. در آن هنگام كوشش های فراوانی در تحریك هارون برای كشتن امام رضا (ع) می شد تا آن جا که هارون تصمیم بر قتل امام گرفت؛ ولی فرصت نیافت نقشه خود را عملی كند.

پس از وفات هارون فرزندش امین به خلافت رسید. در این زمان به دلیل مرگ هارون، ضعف و تزلزل بر حكومت، سایه افكنده بود و این تزلزل و غرق بودن امین در فساد و تباهی سبب شده بود كه او و دستگاه حكومت، از توجه بسوی امام رضا (ع) و پیگیری امر ایشان بازمانند. از این جهت می توانیم این دوره را در زندگی امام رضا (ع) دوران آرامش بنامیم اما عاقبت مأمون عباسی توانست برادر خود امین را شكست داده و او را به قتل برساند و لباس قدرت را به تن نماید و توانسته بود با سركوب شورشیان دستور خود را در اطراف و اکناف مملكت اسلامی جاری كند.

فضائل امام رضا (ع)

از نگاه بزرگان شیعه، امام رضا (ع) شبیه دیگر امامان معصوم (ع)، دارنده تمام کمالات و فضایل اخلاق انسانی در مرتبه اعلی است. به گفتۀ آنان، وی آنچنان در قلّه شکوهمند کمال و فضیلت قرار دارد که نه تنها دوستان و پیروانش او را ستوده اند، بلکه دشمنان انتقام جو و سرسخت هم به مدح و ستایش او پرداخته اند. در مورد اوصاف اخلاقی امام رضا (ع)، «ابراهیم بن عباس» می گوید:« هیچوقت ندیدم که امام رضا (ع) به کسی یک کلمه جفا کند و ندیدم که سخن شخصی را قطع کند و ندیدم که نیازمندی را از درگاه خویش رد کند. وی هیچوقت در حضور افراد تکیه نمی داد و هیچوقت او را ندیدم که با صدای بلند بخندد، بلکه خنده اش تبسم و لبخند بود. اگر کنار سفره می نشست، تمامی خدمت کاران و غلامان را کنار سفره می نشاند.

در سحرگاه روز ۲۹ صفر سال ۲۰۳ هجری قمری امام رضا (ع) به شهادت رسيدند

شهادت امام رضا (ع)

درباره علت شهادت امام رضا (ع) روایات مختلفی وجود دارد، برخی علت شهادت امام رضا علیه السلام را مسمومیت با انگور و برخی نیز مسمومیت با انار ذکر کرده اند.

در یک روایت آمده است که مامون به یکی از خدمتکارانش فرمان داد که ناخن های دستش را بلند نگه دارد و بعد به سمی آغشته کند و با دست های زهرآلودش اناری را برای امام رضا (ع) دانه کند. مامون انار آلوده را پیش امام رضا (ع) آورد و اصرار کرد که آنرا بخورد. حضرت علی بن موسی الرضا (ع)، اول قبول نکرد ولی هنگامی که مامون، امام رضا (ع) را تهدید به مرگ نمود امام قدری از آن انار را خورد و پس از گذشت چند ساعت حالش دگرگون شد و در آخر در سحرگاه روز ۲۹ صفر سال ۲۰۳ هجری بر اثر همان انار آلوده به شهادت رسید.

تدفین امام رضا (ع)

به قدرت و اراده الهی امام جواد (علیه السلام ) فرزند و امام پس از آن حضرت به دور از چشم دشمنان، بدن مطهر امام رضا (ع) را غسل داده و بر آن نماز گذاردند و پیکر پاك ایشان با مشایعت فراوانی از شیعیان و دوستداران آن حضرت در مشهد دفن شد و قرنهاست كه مزار امام رضا (ع) مایه بركت و مباهات ایرانیان است.

گردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش