زندگینامه وهب بن وهب، شهید جوان دشت کربلا

وهب بن وهب

وهب بن وهب یکی از یاران امام حسین می باشد که در ماجرای کربلا به شهادت رسید. عده ای معتقد هستند این شخصیت وجود خارجی ندارد و برخی می گویند وی در واقعه عاشورا همراه با مادرش حضور داشته و در راه اسلام جان خود را فدا کرده است.

چکیده ای از زندگینامه وهب بن وهب:

نام کامل: وهب بن عبدالله بن حباب کلبی

از یاران: امام حسین (ع)

شهادت: سال ۶۱ هجری قمری روز عاشورا

مدفن: کربلا

زندگینامه وهب بن وهب

زندگینامه وهب بن وهب:

وهب بن عبدالله بن حباب کلبی که تحت عنوان وهب بن وهب شناخته می شود یکی از یاران امام حسین محسوب می شود که در واقعه کربلا در روز عاشورای سال ۶۱ هجری به شهادت رسید. براساس منابع به دست آمده وهب حوانی مسیحی بوده که همراه با مادرش به دست امام حسین مسلمان شدند و همراه با امام به کربلا آمدند. او از جمله افرادی محسوب می شود که بیشتر منابع نامش را در فهرست شهدای کربلا آورده اند اما درباره نسب او یا اینکه یک یا چند نفر بوده اند، اختلاف نظر وجود دارد.

برخی نام وهب را به دو تن از شهدای کربلا نسبت می دهند یکی پسر وهب و دیگر عبدالله بن حباب، اما سایر منابع تنها از یک وهب در کربلا صحبت می کنند. گروهی از نویسندگان معتقد هستند که فردی به نام وهب وجود خارجی نداشته است. گروهی علت اختلاف در گزارش های منابع را مشابهات درباره وهب و فردی دیگر از شهدای کربلا به نام عبدالله بن عمیر کلبی می دانند که تصور می شود این دو تن یک نفر بوده اند.

اختلافات در نام و نسب:

بیشتر منابع از وهب به عنوان شهدای کربلا اسم برده اند اما درباره نام یا نسب او اختلافاتی وجود دارد. در این خصوص می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- وهْب بن وهب

- وهب بن عبدالله بن حباب کلبی

- وهب بن جَنَاح (حُبَاب) کلبی

- وهب بن عبدالله بن عُمَیر کلبی

- وهب بن عبدالله کلبی

- وهب بن عبدالله بن جناب کلبی خوارزمی

- عده‌ای از نویسندگان شهدای کربلا با این نام را دو نفر دانسته‌اند: وهب بن وهب و وهب بن عبدالله کلبی

- بعضی نیز همه این اسامی را یک نفر می‌دانند

وهب بن وهب از شهدای کربلا

نظریه تحریف و اشتباه درباره وهب بن وهب:

گروهی تمامی اسامی ذکر شده را نتیجه یک تحریف و اشتباه می دانند و اعتقاد دارند که به طورکلی چنین فردی در واقعه کربلا حضور نداشته است. بر اساس تحقیقات انجام شده نویسندگان این فرد با تمام اسامی متفاوتش همان هبدالله بن عمیر کلبی است که در گروه شهدای کربلا قرار دارد و به عنوان اصحاب قدیمی امام حسین و امام علی شناخته می شود، به طوریکه نامش در زیارت الشهدا و زیارت رجبیه آورده شده است.

پژوهش هایی که اخیرا انجام شده است با وجود تشابهاتی که بین جریان وهب و عبدالله بن عمیر رخ داده است، دونفر بودن آنها را اصلا بعید نمی دانند، حتی با اشاره به تفاوت های زیادی که در شرح حال هرکدام وجود دارد احتمال این موضوع را بیشتر می دانند.

از جمله مهم ترین تفاوت هایی که بین این دو شخص وجود دارد، دین آنها است به طوریکه وهب را نصرانی و مسلمان شده به دست امام حسین می دانند اما در شرح حالی که از عبدالله بن عمیر آمده او از اصحاب قدیمی امام حسین شناخته می شده است.

ام‌وهب:

ام وهب یکی از چهره های تاثیرگذار در واقعه کربلا بود، او دختر عبد از تیره نمر بن قاسط از شهدای واقعه کربلا می باشد که با عبدالله بن عمیر کلبی ازدواج می کند و حاصل این ازدواج وهب می باشد.

عده ای او را مادر وهب بن وهب می دانند اما مطالعه منبع و گزارش های مربوطه به واقعه عاشورا نشان می دهد که مادر وهب شخص دیگری است و ربطی به وهب همسر عبدلله بن عمیر نداشته است.

خصوصیات فردی وهب بن وهب:

وهب بن عبدالله کلبی جوانی زیبا، نیک خو، پرهیزکار، مومن و شجاع کوفی بوده است.

حضور وهب بن وهب در کربلا:

وهب در سال ۶۱ هجری قمری تنها ۲۵ سال سن داشت و تنها هفده روز از دامادی او گذشته بود. او بعد از بریر یا عمرو بن مطاع به میدان رفت و با شجاعت در برابر تمام مشکلات جنگ استوار ماند و جنگید.

بعد از آن به سمت مادرش قمر و همسرش هانیه رفت که همراه با او به کربلا آمده بودند. به مادرش گفت: آیا از من راضی شدی؟ گفت: من از تو خشنود نمی ‌شوم مگر آنکه پیش روی حسین علیه السلام کشته شوی. همسرش به او گفت: تو را به خدا سوگند مرا به فراقت مبتلا مکن و دلم را به درد نیاور.

مادرش گفت: فرزندم! از تقاضای همسرت روی گردان و به میدان برو و در رکاب فرزند دختر پیامبرت بجنگ تا از شفاعت جدّش در روز قیامت بهره‌مند شوی.

مادر وهب بن وهب

نحوه شهادت وهب بن وهب:

بد از بازگشت وهب به میدان ۱۹ سوار و ۱۲ پیاده به او هجوم بردند که ایشان همه را هلاک کرد. زمانی که دو دستش قطع شد همسرش عمودی به دست گرفت و سمتش آمد و گفت: پدر و مادرم به فدایت، در راه یاری پاکانِ حرم رسول خدا بجنگ! وهب می‌خواست او را به خیمه برگرداند ولی همسرش گفت: هرگز مراجعت نمی‌کنم مگر این که همراهت کشته شوم.

امام حسین علیه السلام فرمود: جُزیُتْم مِنْ أَهْلِ بیتٍ خیراً إرْجعی إلی النساء یرحمک اللّه

از اهل بیت من جزای خیر بهره شما باد. خدا تو را رحمت کند به سوی زن‌ها برگرد.

همسر وهب مراجعت کرد ولی وهب در میدان ماند تا به فیض شهادت نایل گشت.

بنا به نقل فاضل دربندی از ابی مخنف، وهب، پنجاه تن را به هلاکت رساند، برخی تعداد هلاک شده‌ ها را ۱۰۰ تن ذکر کرده ‌اند.

سرانجام مادر وهب:

درنهایت بعد از اینکه هفتاد زخم بر روی بدنش وارد و سرش از تن جدا شد آن را به طرف مادرش انداختند. مادرش خون از چهره فرزندش پاک کرد و گفت:

«ستایش مخصوص خدایی است که رویم را سفید و چشمانم را به شهادت فرزندم در رکاب امام علیه السلام روشن کرد ... گواهی می‌دهم که یهود و نصاری و مجوس در کلیسا و آتش خانه‌ های خود از شما بهترند.»

سپس سر وهب را به سوی سپاه یزید انداخت که به یکی از سپاهیان یزید برخورد کرد و وی را به هلاکت رساند.

خوارزمی گوید: غلام شمر به فرمان او، مادر وهب را به شهادت رساند.

مذهب وهب:

براساس آنچه برخی مورخان می گویند وهب، همسرش و مادرش نصرانی بودند که در راه کربلا در ثعلبیه به دست امام حسین مسلمان شدند.

قول دیگر در شهادت وهب:

در روز عاشورا زمان نبرد وهب، ۲۴ پیاده و ۱۲ سواره توسط ایشان به هلاکت رسیدند، سپس وی را اسیر کرده و نزد عمر بن سعد آوردند. عمر بن سعد فرمان داد تا گردن وی را زده و سرش را به سمت لشکر امام بیندازند.

مادر وهب آن را برداشت و بوسید و با عمود خیمه، یک و به قولی دو تن را به هلاکت رساند و به فرمان امام علیه السلام از معرکه خارج شد. شیخ صدوق رحمه الله مطلب فوق را با مقداری تفاوت و به نام وهب بن وهب نقل کرده است.

رجز وهب در کربلا:

وهب در حال مبارزه چنین رجز می ‌خواند:

انْ تُنْکُرونی فَأنَا ابْنُ الکلبِّ • سَوْفَ تَروَنی و تَرَوْنَ ضَرْبِی‌

وَ حَمْلَتِی و صَولَتی فی الحَرْبِ • ادْرِکُ ثَأْرِی بَعْدَ ثَأْری صَحْبی‌

الْکَرْبَ امامَ الکربِ • لَیْسَ جِهادی فِی الْوَغی بالْلَعْبِ‌

اگر من را انکار می کنید باید بدانید که من پسر کلب هستم، خیلی زود می توانید من، ضربتم، حمله و هیبتم را در جنگ ببینید. پس از خونخواهی یارانم، انتقام خود را می‌ گیرم. در مقابل سختی مشقت را -از خود- دور می ‌کنم.

«کوشش من در این نبرد بازی و شوخی نیست».

إِنّی زَعیمٌ لکِ امّ وهبٍ • بِالطَّعن فِیِهمْ تارَةً و الضَرْبِ‌

ضَرْبَ غُلامٍ مُوقِنٍ بالرَّبِّ • حتّی یَذوقَ الْقَومَ مُرّ الحرَبِ‌

انّی امْرؤٌ ذُوَمّرةٍ وَ غَضَب • حَسْبی إِلهی مِنْ عَلیم حَسَبی

«ای ام وهب با زدن نیزه و شمشیر از تو نگهداری می‌کنم. ضربه زدنِ نوجوانی که به پروردگار یقین دارد. تا اینکه -آن‌- قوم طعم تلخ جنگ را بچشد. همانا من مردی استوار و خشمناکم. خدای دانا مرا بس و کافی است.»

فاضل دربندی تمام ابیات فوق را به نقل از ابی مخنف به گونه‌ای دیگر نقل کرده است.

وقار شیرازی علاوه بر ابیات فوق این رجز را نیز به وهب نسبت داده است:

یا حسینَ بنَ علی لَیْسَ یَبْغیِ • القوم قَصْدکَ فازَ مَنْ والاک مَوْلی

و کانَ الیومَ جُنْدَک لَعَنَ اللّهُ مُعادیک • وَ مَنْ اظْهَر حقْدک لَعَن اللّهُ بن سَعدٍ و یزیدَ حَینَ صدک

ملا حسین واعظ کاشفی رجز دیگری را به نقل از وهب ذکر کرده است:

امیری حسینٌ و نِعْمَ الامیرْ • له لمعة کالسراج المنیر

مقتل خوارزمی و ابن شهرآشوب این رجز و چند بیت دیگر آن را به« جوانی که پدرش در معرکه کشته شده» نسبت می دهند. و علامه سماوی تنها دو بیت فوق را به اسلم بن عمرو نسبت داده‌ اند.