قطب الدین شیرازی از عالمان بزرگ قرن ۷ قمری بوده استچکیده ای از بیوگرافی قطب الدین شیرازی
نام کامل:قطب الدین محمود بن مسعود بن مصلح کازرونی شیرازی
لقب:قطب الدین
نام:محمود
نسب:ابن مسعود بن مصلح
زاد روز:صفر ۶۳۳ قمری
زادگاه:کازرون
تاریخ مرگ:یکشنبه ۱۷ یا ۲۴ رمضان ۷۱۰ قمری( ۲۶ بهمن یا ۳ اسفند ۶۸۹)
محل مرگ:تبریز
بیوگرافی قطب الدین شیرازی
قطب الدین محمود در شیراز یا کازرون در قرن هفتم هجری دیده به جهان گشود. ضیاءالدین مسعود، نام پدر این ریاضیدان بود که در بیمارستان مظفرى شیراز به عنوان پزشک و مدرس طب، مشغول به فعالیت بود و علاوه بر آن از بزرگان فرقه سهروردیه شناخته میشد. دایی سعدی شیرازی، قطب الدین می باشد، قطب الدین از مهارت خاصی در دروسی همچون ریاضی و نجوم و پزشکی و موسیقی در همان ابتدای نوجوانی برخوردار بود.
استادان و شاگردان قطب الدین شیرازی
قطب الدین شیرازی در نزد پدر و عمویش توانست علم طب را اموزش ببیند. قطب الدین در ده سالگى خرقه ى تصوف را از پدر ش گرفت و بر تن کرد؛ همچنین خرقه ای از نجیب الدین على بن بزغش شیرازى گرفت. وقتی که قطب الدین شیرازی به سن چهارده سالگى رسید؛ پدرش به رحمت ایزدی پیوست و او در بیمارستان به جاى پدرش بعنوان چشم پزشک، فعالیت خود را شروع کرد. وى در نزد استادان شیراز، اقدام به یادگیری قرائت و شروح« قانون» ابن سینا نمود. وی همچنین در نزد نجم الدین کاتبى قزوینى برای چند وقت شاگردی کرد. سپس با سفر به مراغه در خدمت خواجه نصیرالدین طوسى، علم هئیت و« اشارات» ابن سینا را آموزش دید و به کمک آن استاد توانست مشکلات« قانون» را رفع کند.
قطب الدین شیرازی، به شهرهای مختلف دیگری سفر کرده که از آن ها می توان به خراسان، عراق عجم، بغداد و روم اشاره کرد. این فیلسوف بزرگ، علم شریعت و طریقت را در نزد صدرالدین قونوى در شهر قونیه یاد گرفت. از قطب الدین شیرازى در قرن ۷ به عنوان دانشمند جامع و بزرگ یاد میشد. او مهارت بسیاری در علومی همچون طب و ریاضیات و نجوم و حکمت و موسیقى داشت و علاوه بر آن مسلط به نظم و نثر پارسى و عربى بود. وی به بعضی از مردان علم و دانش نظیر قطب الدین رازى، کمال الدین فارسى و نظام الدین اعرج، علومی را اموزش داده است.
فعالیت های قطب الدین شیرازی
شغل قطب الدین شیرازی در شهرهای سیواس و ملطیه، قضاوت کردن بود و در زمانی دیگر ایلخان مغول، از طرف تکودار به سمت سفارت، همراه اتابک پهلوان به مصر نزد ملک قلادون الفی اعزام شد. او در تبریز در مقبرةالوزرای چرنداب به خاک سپرده شده است. علامه در علوم معقول و منقول برای مدت زمان کمی از پیشگامان فضلای عصر خود به شمار می رفت و بیش از بیست اثر به زبان فارسی و عربی در طول دوره ی زندگی اش برجای گذاشت.
قطب الدین شیرازی در علم موسیقی، فیزیک از تبحر خاصی برخوردار بود. با این که قطب الدین شیرازی، شاگرد صفی الدین ارموی( نظریه پرداز موسیقی قرن هفتم) نبوده ولی نخستین کسی بود که کتب صفی الدین ارموی را شرح داد. قطب الدین شیرازی از موسیقی در بخش مفصلی از کتاب دائرةالمعارف درةالتاج استفاده کرده و نظریات صفی الدین ارموی،( مخصوصاً مطالب رساله الشرفیه) را در این قسمت، شرح داده است. ایران و سازمان یونسکو، هزار و دویست و پنجاهمین سالگرد تولد قطب الدین شیرازی را در سال ۱۳۹۰ جشن گرفتند.
قطب الدین شیرازی سفرهایى به خراسان، عراق عجم، بغداد و روم داشتآثار قطب الدین شیرازی
>> درة التاج لغرةالدباج:
شاید مهم ترین اثر قطب الدین شیرازی تحت عنوان« دره التاج» باشد.« دره التاج لغره الدباج» بهمراه« النموذج العلوم»، یک دانش نامه ی فلسفی محسوب میشود. در سال های ۷۰۵- ۶۹۳ هجری قمری، این کتاب توسط علامه به نام امیر دباج، از امرای اسحاقوند گیلان نوشته شده است.
>> نهایه الادراک فی درایه الافلاک:
رساله ی نهایه الادراک فی درایه الافلاک در حوزه علم هیأت و نجوم به زبان عربی نوشته شده است و به فرزند شمس الدین جوینی به نام بهاءالدین محمد الجوینی اهدا شده است. ۴ مقاله در این رساله، شرح داده شده است که از آن ها می توان به مقدمات، هیات اجرام، زمین و مقادیر اجرام اشاره کرد. این کتاب در باب نظرات کیهانی ابن هیثم و ابوبکر محمد بن احمد خرقی به شرح مباحثی، علاوه بر مطالبی که درخصوص زمین شناسی، هواشناسی، مکانیک و نور ذکر شده؛ پرداخته است.
>> تحفة الشاهیه:
محتوای رساله تحفة الشاهیه به زبان عربی، همانند رساله« نهایه الادراک» در حوزه هیات و نجوم تألیف شده است و براساس تقاضای تاج الاسلام امیرشاه محمد بن الصدر السعید تاج الدین معتزبن طاهر، قطب الدین شیرازی توانسته این اثر را به ثبت برساند.
>> اختیارات مظفری:
رساله ی اختیارات مظفری به مطالب ترکیبی و تلفیقی از دو اثر دیگر علامه درخصوص هیأت و نجوم پرداخته است که این دو اثر شامل قسمت هیأت« دره التاج» و رساله« نهایه الادراک» می باشد. زبان این رساله، فارسی است و به مظفرالدین بولق ارسلان بن حسام الدین البورک تقدیم شده است. قطب الدین شیرازی به حل اشکالات مجسطی و نظرات گوناگون در این باره در کتاب اختیارات مظفری اشاره کرده است. همچنین در مورد مسئله اعدل بقاع به قضاوت درباره نظرات ابن سینا و امام فخر رازی پرداخته و تحقیقات و کاوش های فکری و نظری اش را در این زمینه، شرح داده است.
>> شرح کتاب حکمةالأشراق:
رساله« حکمه الاشراق» توسط فیلسوف بزرگ ایرانی به نام شیخ شهاب الدین سهروردی تاليف شده و توسط قطب الدین شیرازی به جمال الدین علی بن محمد الدستجردانی تقدیم شده است. در خلاصه ی این رساله، بهمباحثی همچون گشودن مشکلات و روشن کردن الفاظ نارسا اشاره شده و از تلاش بی نظیری در تشریح و تصحیح مطالب این کتاب به کار گرفته شده است.
>> ترجمه فارسی کتاب اصول اقلیدس از خواجه نصیر در هندسه
>> رسالة فی حرکة الدرجه فی النسبه بین المستوی و المنحنی( منسوب به علّامه، در هیئت و ریاضی)
>> تحفة السعدیه( شرحی بر کتاب قانون در طب از ابن سینا)
>> شرح کتاب مفتاح العلوم از سکاکی( مفاتح المفتاح)
>> شرح کتاب مختصر الأصول از ابن حاجب( در فقه)
>> رساله در تحقیق عالم مثال( در بارهٔ عالم مثال، معاد جسمانی و کیفیت آخرت.)
>> رسالهٔ فعلت فلاتلم( در هیئت)
>> شرح کتاب روضه الناظر از خواجه نصیر طوسی
>> اجوبه المسائل( در طرح چند پرسش و ابهام فلسفی)
آثار مشکوک منسوب به قطب الدین شیرازی
تألیفات و رسالاتی از علّامه قطب الدین وجود دارد که در در نظر مورخان، نسبت دادن برخی از این آثار به علامه قطب الدین دارای ابهام می باشد که در بین آن ها میتوان به رسالات زیر اشاره کرد :
- حاشیه بر کتاب الکشاف عن الحقایق التنزیل از زمخشری
- فتح المنان فی تفسیر القرآن
- خریدة العجایب
- رساله فی بیان الحاجه الی الطب و اداب الاطباء و وصایائهم
- شرح کتاب نجات ابن سینا
- شرح اشارات ابن سینا
- مشکلات التفاسیر یا مشکلات القرآن
- مشکل الاعراب
- شرح الاسرار از شهاب الدین سهروردی
- التبصره فی الهیئه
قطب الدین شیرازی علم طب را نزد پدر و عموى خود فراگرفتدرگذشت قطب الدین شیرازی
قطب الدین شیرازی، سرانجام در ۱۷ رمضان سال ۷۱۰ هجری قمری، بعد از ۷۰ سال تلاش و مجاهدت علمی در راه تحصیل و تألیف و تدریس و تربیت شاگردان فوت کرد. پیکر این فیلسوف بر طبق بعضی از گفته ها در کنار قاضی ناصرالدین عبدا... بن عمر بیضاوی در گورستان چرنداب دفن شده است.
گردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش
- 12
- 1
