تاکتیک‌های موفقیت پرسپولیس در آسیا

به گزارش ورزش سه، به همین دلیل بهانه ای شد که به سیستم ها و آرایش هایی که می تواند به  پرسپولیس در لیگ قهرمانان آسیا کمک کند می پردازیم .

۴-۴-۲ سیستم و خانواده اش

محبوب ترین سیستم در نزد برانکو می باشد .  این سیستم  از ابتدا دهه ۹۰ میلادی وارد فوتبال اروپا شد و از همان ابتدا تیم های اروپایی و مربیانشان علاقه خاصی به استفلاده کردن از این سیستم داشتند . برای اولین بار توسط آریگو ساچی سرمربی مشهور ایتالیایی مورد استفاده قرار گرفت و پس از موفقیت ساچی در اینتر ، فابیو کاپلو نیز در تیم میلان به کار گرفت . این سیستم ۷ قهرمانی ، اعم از قهرمانی در لیگ اروپا ، جام بین قاره ها و لیگ ایتالیا را در بین سال های ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۵ برای تیم میلان به ارمغان آورد . کاپلو سپس در تیم‌های ملی ایتالیا و انگستان استفاده کرد . از مربیان مشهور دیگری که از این سیستم استفاده می کنند می توان به دیگو سیمئونه ، کلودیو رانیری اشاره کرد که هر دو توانستند موفقیت های زیادی را کسب کنند .

برانکو از این سیستم برای اولین بار در هفته نهم لیگ پانزدهم در پرسپولیس رونمایی کرد و در پایان فصل نائب قهرمان شد . برانکو در ۱۰۶ بازی گذشته  تنها در ۲۰ بازی از سیستم های مختلفی استفاده کرد .  

این سیستم خود به چندین آرایش مختلف تقسیم می شود.

الف) ۴-۴-۲ لوزی (نوع ۱)

هدف از از اجرای این سیستم، تمایل  دادن کلید بازی به یک بازیکن ویژه است ، در این آرایش تاکید زیادی بر روی انضباط و هماهنگی گوش های لوزی  که وینگر ها حضور دارند ، شده است . بازیکنان کناری  با توجه به نوع موقعیت حریف، جایگیری و انعطاف پذیری مناسب را در طول بازی می بایست داشته باشند. هافبک تهاجمی یا پست ۱۰ همان بازیکن ویژه ای است که در نوک لوزی و پشت دو مهاجم مرکزی قرار می گیرد. این بازیکن نقش تغذیه کردن مهاجمین تیم را برعهده دارد و با ارسال پاس های دقیق برای مهاجمان نقش هافبک بازیساز را نیز اجرا می کند . گوش های دیگر لوزی و مدافعین کناری باید از تکنیک و سرعت بالایی برخوردار باشند . مدافعین کناری با اورلب کردن در حملات می توانند با ایجاد برتری عددی در زمین حریف می توانند حملات خطرناکتری را ترتیب بدهند . هافبک های کناری در این صورت نزدیک به مرکز می روند و راهروها و کریدور های کناری در اختیار این مدافعین قرار می گیرد . حضور مدافعین کناری در حملات در کنار نقاط مثبت این آرایش در مواردی نیز می تواند خطرناک باشد .  فضای خالی پشت مدافعان کناری که برای حضور در خط حمله به جلو می روند در صورت عدم پوشش لازم می تواند برای تیم مقابل فرصت ضد حمله بدهد و احتمال خوردن گل را بیشتر می کند .

آرایش ۴-۴-۲ لوزی (نوع ۲)

این آرایش دو نوع دارد . که این دو نوع تفاوت بسیار جزئی با یک دیگر دارند . نوع دوم را لوزی باز می گویند و تنها تفاوت این نوع با نوع اولش این است که در نوع دوم بر خلاف نوع اول هافبک های کناری در فاصله بیشتری نسبت به قبل در زمین حضور دارند و بازیکنان کناری را وینگر می نامند؛ ولی در نوع ۱ بازیکنان کناری هافبک در نظر گرفته می شوند .

ب)  ۴-۴-۲ خطی ۴-۴-۲ Flat :

این آرایش نسبت به ۴-۴-۲ لوزی ، تدافعی تر و متعادل تر است ، و مهم‌ترین ویژگی اش بلوک دفاعی مستحکمی است که با شش بازیکن ساخته می‌شود، ۴ مدافع میانی به همراه ۲  هافبک دفاعی ابزار تشکیل دهنده بلوک دفاعی هستند . دو هافبک میانی با حضوشان در میانه میدان می توانند ضد حملات را پیش از رسیدن به مدافعان خنثی کنند . هافبک ها و مدافعان کناری همانند آرایش قبلی نقش مهمی دارند. در این آرایش بر خلاف آرایش قبلی یک هافبک تهاجمی و پست ۱۰ حضور ندارد و هافبک بازیساز به عنوان هافبک های کناری راست و یا چپ به کار گرفته می شود . هافبک های کناری می بایست از تکنیک و سرعت بالایی برخوردار باشند تا بتواند با ارسال پاس از جناحین و یا پاس های تودر مهاجمین تیم را صاحب موقعیت گلزنی کنند . مدافعان کناری نیز همانند آرایش قبلی توانایی نفوذ را در عمق دفاع حریف دارند و می توانند در فاز حمله به بازیکنان هجومی تیم کمک کنند . از مشهورترین تیم هایی که توانست با استفاده از این  آرایش به موفقیت برسد ، تیم لستر سیتی بود . لستر با مربیگری کلودیو رانیری توانست دو فصل پیش قهرمان لیگ برتر انگلیس شود . در آن تیم رویایی لستر ۴ بازیکن نقش مهمی در این قهرمانی داشتند . جیمی واردی در خط حمله ، ریاض محرض در سمت راست خط میانی که نقش هافبک بازیسار را بر عهده داشت . انگولو کانته به همراه دنی درینک واتر در خط میانی که نقش کلیدی در میانه زمین داشتند و به بازیکنان حریف اجازه عبور نمی دادند ، در قهرمانی لستر سیتی نقش های مهمی داشتند . جدایی یکی از آن ۴ بازیکن ضربه بزرگی به تیم لستر سیتی زد . انگولو کانته در پایان فصل با رقم بالایی به تیم چلسی کونته رفت  . کانته در ترکیب چلسی نیز نقش مهمی را در میانه زمین داشت و یکی از عناصر قهرمانی چلسی در لیگ بود؛ ولی با رفتن آن لستر سیتی نتوانست بازیکن جانشین خوبی برای او جذب کند . عملکرد ضعیف ویلفرد اندیدی و دنیل آمرتی باعث شد که این تیم در میانه زمین با مشکلات زیادی مواجه شود . این آرایش به دلیل تاکید بر دفاع کردن در فوتبال مدرن اروپا کاربرد آن چنانی ندارد .  مربیان ترجیح می دهند از این آرایش به عنوان آرایش مکمل استفاده کنند و در طول بازی با جابه جا کردن بازیکنان در زمین به این آرایش روی بیاورند . از این سیستم بیشتر مواقع برای حفظ نتیجه استفاده می شود .

ج)۴-۲-۴

تهاجمی ترین  و سنتی ترین آرایش این سیستم می باشد . در این آرایش مربی ۴ بازیکن تهاجمی در جلو در اختیار دارد . وینگر ها به همراه مهاجمین  بار حملات تیم را برعهده دارند . در میانه زمین دو هافبک تدافعی حضور دارند . آن ها به همراه مدافعان در فاز دفاعی نقش مهمی دارند . این آرایش تفاوت های کمی با آرایش های قبلی دارد . هنگامی که مدافعان کناری اورلب می کنند . دو مدافع میانی هر یک به سمت راست و یا چپ حرکت می کنند و هافبک های تدافعی جانشین آن ها در میانه دفاعی می شوند . از مهمترین ویژگی های این سیستم این است که به دلیل حضور ۴ بازیکن در خط حمله این اجازه را به بازیکنان می دهد که با پرس کردن و بستن راه های فرار توپ می توانند خیلی سریع تر صاحب موقعیت های گلزنی شوند . حضور مدافعان کناری در جناحین نیز باعث می شود که هر ۴ بازیکن تهاجمی به سمت داخل محوطه جریمه حرکت کرده و با ایجاد برتری عددی نسبت به مدافعین حریف به خلق موقعیت گلزنی می پردازند . این آرایش بر خلاف آرایش گذشته بر دفاع تاکید ندارد و از نقاط ضعف این آرایش است .

د) ۲-۲-۲-۴

این آرایش محبوب ترین آرایش این فصل برانکو است . او در تمامی بازی ها از این آرایش استفاده کرده است و نام دیگر این آرایش ۴-۴-۲ ذوزنقه ای است . در فاز حمله به آرایش کلاسیک ۴-۲-۴ تبدیل می شود . این آرایش براساس یک هسته مرکزی قدرتمند شکل گرفته است . حضور دو هافبک تدافعی در میانه زمین باعث پوشش خط میانی می شود  و دو بازیکن کناری هر دو نقش وینگر و هافبک را بازی می کنند . که در فاز حمله به وینگر و در فاز دفاعی به هافبک تبدیل می شوند . این آرایش نسبت به آرایش های قبلی ۴-۴-۲ مدرن تر است .  ویژگی های این آرایش همانند آرایش های قبلی است . عدم حضور بازیکن بازیساز که به عنوان وینگر راست و چپ در ترکیب اصلی قرار می گیرد و وجود فضا برای اورلب مدافعان کناری از نکات مثبت این آرایش و وجود فضای خالی در پشت مدافعین کناری از نکات منفی این آرایش است .از این آرایش واندرلی لوکزامبورگو مربی مشهور در زمان حضورش در رئال مادرید استفاده می کرد . این آرایش به دلیل تاکید بر فاز تهاجمی در تیم های لیگ فرانسه که به دلیل سرعت بالای بازی ها مورد استفاده قرار می گیرد .

برانکو این فصل به دو نوع توانست از این آرایش استفاده کند

۱ ) با هافبک بازیساز

۲ ) بدون هافبک بازیساز

در نوع اول همانند آرایش های قبلی هافبک بازیساز با ارسال پاس از جناحین و پاس های تودر برای مهاجمین در طول بازی آن هارا صاحب موقعیت گلزنی می کند ولی نوع دوم متفاوت تر از نوع اول است.

در نوع دوم که در چند بازی گذشته لیگ به دلیل نیمکت نشینی محسن مسلمان از آن استفاده کرد . عملا بازیکنی به عنوان هافبک بازیساز در زمین حضور ندارد و هافبک های میانی نقش ارسال پاس های بلند به پشت مدافعین و یا پخش کردن توپ برای وینگر ها را بر عهده داشتند . حضور حسین ماهینی در میانه زمین به دلیل مصدومیت کامیابی نیا باعث شد که او در طول بازی بار ها به سمت عقب حرکت کرده و پس از دریافت توپ نقش بازیسازی را برعهده گرفت .

سیستم های تک مهاجم بهتر است یا  دو مهاجم ؟

برای پاسخ به این سوال می توان شرایط فعلی پرسپولیس بررسی کرد . محرومیت پرسپولیس در بازار نقل و انتقالات و جدایی غیر منتظره مهدی طارمی در پنجره نقل و انتقالات زمستانی باعث شد که برانکو در نیم فصل دوم تنها  ۲ مهاجم در اختیار داشته باشد . حضور در ماراتن لیگ و لیگ قهرمانان می تواند در صورتی که از دو مهاجم در ترکیب اصلی استفاده کند، در عملکرد آن ها تاثیر بگذارد و حتی می تواند خطر مصدومیت را در بازیکنان افزایش بدهد .  به همین سبب برانکو می تواند دست به تغییر در سیستم خود در لیگ قهرمانان بزند . حضور یک مهاجم در ترکیب اصلی و حضور مهاجم دیگر بر روی نیمکت می تواند دست برانکو را برای تغییرات در طول بازی بازتر کند .

محبوب ترین و مشهور ترین سیستم هایی که در فوتبال روز اروپا مورد استفاده قرار می گیرد و می تواند به پرسپولیس کمک کند ۴-۲-۳-۱ و ۴-۴-۱-۱ و ۱-۴-۱-۴  می باشد .

سیستم ۴-۴-۱-۱

این سیستم از نظر ساختار تغییر یافته آرایش ۴-۴-۲ خطی می باشد . تفاوت این سیستم با این آرایش در خط حمله آن است . در خط حمله  یک مهاجم پشتیبان(support striker ( که  عمدتا یک مهاجم سایه است به همراه یک مهاجم تمام کننده که در جلوی او قرار دارد ، خط حمله را تشیکل می دهند. مهاجم پشتیبان در این سیستم نقش مهمی دارد و در مواقعی نقش هافبک بازیساز را در طول بازی دارد . مهمترین ویژگی او تامین پاس های گل برای مهاجم نوک می باشد .

این سیستم یکی از منعطف ترین سیستم‌هایی است که در دنیای کنونی فوتبال وجود دارد و تقریبا می تواند با تغییر و جابه جایی بازیکنان به آرایش های دیگر تبدیل شود و در مقابل هر تهدیدی از جانب تیم حریف از خود مقاومت نشان دهد.

در فوتبال اروپا این سیستم محبوبیت زیادی دارد . از مشهور ترین مربیانی که از این سیستم استفاده می کنند . اسلاون بیلیچ ، سم آلاردیس ، آلکساندر نوری بود . نوری فصل گذشته توانست با استفاده از این سیستم تیم بحران زده وردربرمن را تا آستانه حضور در لیگ اروپا ببرد . او با قرار دادن مکس کروس به عنوان مهاجم سایه که یکی از بهترین مهاجمان حال حاضر بوندسلیگا است به همراه سرجی گنبری وینگر چپ فعلی هوفنهایم نتایج درخشانی را بگیرد.

سیستم ۴-۲-۳-۱

این سیستم  محبوب تریم سیستم مربیان حال حاظر اروپایی می باشد .

در این سیستم دو هافبک میانی حقیقی ایفای نقش می کنند به همراه ۳ هافبک که هافبک راست ، هافبک تهاجمی و هافبک چپ هستند جلوتر از آن ها قرار دارند و خط میانی این سیتسم را تشکیل می دهند . در فازهجومی به دلیل حضور ۱ مهاجم درجلو و ۳ هافبک هجومی پشت سر آن ها می تواند به تیم برای رسیدن به گل کمک کند . در مقابل در فاز دفاعی هافبک هجومی به سمت عقب می آید و  به همراه ۲ هافبک میانی ، میانه زمین  رابرای نفوذ مهاجمین حریف می بندند .  مدافعان کناری نیز نقش پوششی را برعهده دارند و در در مواقع حمله می توانند به خط حمله کمک کنند.

مهمترین ویژگی این آرایش تاکید بر بازی هجومی است ، به صورتی که با اضافه شدن دو مدافع کناری ۷ بازیکن در خط حمله حضور پیدا می کنند و می توانند خیلی راحت تر به گل برسند ؛ ولی در مقابل در ضد حملات پر تعداد حریف می تواند کار را سخت تر کند.

این سیستم پر بازده ترین سیستم در فوتبال اروپا است .

کارلوس کیروش در تیم ملی از این سیستم به خوبی در مسابقات انتخابی جام جهانی استفاده کرد . بالا بودن قدرت تهاجمی تیم ملی ، حضور سردار آزمون ، علیرضا جهانبخش ، مهدی طارمی به همراه اشکان دژاگه یا وحید امیری در خط حمله عملکرد درخشان مدافعان به همراه هافبک های میانی باعث شد که تیم ملی به راحتی و با اقتدار به جام جهانی صعود کند .

دفاع ۳ نفره محبوب تر است یا ۵  نفره ؟

فوتبال ایتالیا را با دفاع های مستحکم و پرتعداد می شناسند . رویه فوتبال ایتالیا تدافعی است به همین سبب سیستم های ۳ دفاعه و ۵ دفاعه چندین سال است که بار دیگر بین تیم های اروپایی باب شده. در ابتدا توسط ایتالیایی ها به فوتبال معرفی شد و از همان ابتدا مورد استفاده مربیان ایتالیایی قرار گرفت . مشهور ترین سیستم تدافعی ایتالیایی ، کاتناچو بود که برای اولین توسط سرمربی وقت اینتر ، هلینو هررا در اینتر اجرا شد .  فوتبال ایتالیا رفته رفته رویه آرایش را تغییر داد و بیشتر به فاز تهاجمی روی آورد ولی در چند سال گذشته بار دیگر سیستم های تدافعی مورد استفاده تیم های ایتالیایی قرار گرفت . در این سیستم بازیکنان کناری نقش مهمی دارند . این بازیکنان در فاز حمله به وینگر و در فاز تدافعی به مدافعین کناری تبدیل می شوند.

با این اوصاف و بررسی ها می توان نتیجه گرفت که دست برانکو برای اجرا سیستم ها و آرایش های مختلف در این فصل از لیگ قهرمانان باز است . نگرانی های زیادی بین هواداران وجود دارد . محدود بودن بازیکنان پرسپولیس ، محرومیت از پنجره نقل و انتقالات و حضور در لیگ و لیگ قهرمانان مهمترین نگرانی های هواداران می باشد . بر خلاف نگرانی ها پرسپولیس برانکو می تواند با برنامه ریزی منظم و انتخاب بهترین سیستم و آرایش همانند لیگ در لیگ قهرمانان نیز موفق شود . برانکو به همراه پرسپولیس فصل گذشته در لیگ قهرمانان توانست عملکرد بسیار خوبی داشته باشد . حضور در ۴ تیم برتر آسیا توانست بار دیگر توانست نام پرسپولیس را در فوتبال آسیا بر سر زبان ها بیاورد ولی اشتباهات فردی برانکو در انتخاب سیستم و آرایش به همراه مصدومیت و محرومیت بازیکنان دست به دست هم دادند تا پرسپولیس با قبول شکست در مقابل نماینده عربستان  از  صعود به فینال لیگ قهرمانان باز بماند . حال پس از بررسی های فراوان می توان نتیجه گرفت که سیستم ۱-۳-۲-۴ پس از سیستم ها و آرایش های ۴-۴-۲ در لیگ قهرمانان می تواند به پرسپولیس کمک کند و دست برانکو را برای تغییرات لازم در نیمه دوم باز بگذارد تا پرسپولیس بتواند پس از موفقیت در لیگ ، در لیگ قهرمانان نیز همانند فصل گذشته حماسه ساز باشد و پرچم کشورمان را در عرصه آسیا به اهتزاز در بیاورد .