تعارف که نداریم! این برای نخستين‌بار نیست که صدای قُل‌قُل قلیان در فوتبال ایران بلند شده و دود ناشی از آن فضایی مسموم به وجود آورده است! چند روز قبل عکس قلیان‌کشیدن فرشاد احمدزاده و کمال کامیابی‌نیا در فضای مجازی منتشر شد، بعد نوبت به محسن مسلمان رسید و حالا یک تصویر از قلیان‌کشیدن وریا غفوری در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌چرخد!
البته این‌بار هم چون پای بازیکنان استقلال و پرسپولیس در این افشاگری‌ها وسط است، سروصدای مربوط به این قلیان‌کشی‌ها به قدری زیاد است که باعث نگرانی‌های بسیار زیاد شده است. کار به جایی رسیده که کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال هم به این موضوع بسیار حساس ورود کرده و در روزهای آینده باید شاهد برخورد جدی مسئولان با افرادی باشیم که لقب «قلیونی» به نام آنها ثبت شده است!
عمومیت قلیان در جامعه
وقتی در اینترنت درباره قلیان جست‌وجو کنیم به واقعیت تلخ و آمارهایی خواهیم رسید که نشان می‌دهد امروزه بیش از ٨٠درصد مردم ایران قلیان می‌کشند. مسأله نگران‌کننده‌تر سرعت حیرت‌انگیز آن بین جوانان و نوجوانان و حتی دختران جامعه است. در چنین شرایطی آنهایی که خیلی به آینده بدبین هستند یک پیام نگران‌کننده با مضمون «هر ایرانی یک قلیان» می‌دهند. از طرفی کشیدن قلیان در جامعه ما جرم نیست.
در اکثر خانه‌ها قلیان وجود دارد و این پدیده به جدی‌ترین و دم‌دست‌ترین تفریح ایرانی‌ها تبدیل شده است. در چنین شرایطی هر کسی قهوه‌خانه، سفره‌خانه و کافه سنتی و یا مغازه فروش قلیان و زغال و تنباکو و... داشته باشد به عبارتی خیلی ساده نانش در روغن است. همین محبوبیت بسیار زیاد قلیان بین مردم ایران باعث شده است تعداد قهوه‌خانه‌ها و مراکزی که در آن قلیان به مشتریان ارایه می‌شود سر به فلک بکشد و خیلی بیشتر از آن چیزی باشد که هر کسی تصور آن را می‌کند.
فوتبالیستهای دودی
قلیان ریشه فرهنگی و تاریخی در جامعه ایران هم دارد و در تمام سالیان گذشته برنامه‌ریزی‌های زیادی برای حذف آن صورت گرفته است؛ اما هیچ‌وقت این پروژه با موفقیت اجرایی نشده است. به همین خاطر همه قلیان می‌کشند و فوتبالیست‌ها نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
آنها درست است که ورزشکار هستند و اصلا هیچ سنخیتی بین ورزش و قلیان و دود وجود ندارد، اما به قول خداداد عزیزی بیش از ٩٠درصد فوتبالیستهای ایرانی قلیان‌کش هستند و آن ١٠درصد دیگر سیگار و مخدرهای دیگر علاوه بر قلیان مصرف می‌کنند! ضمن این‌که در سال‌های اخیر اخباری درباره استعمال سیگار، شیشه، گل و حشیش بین فوتبالیست‌ها و همچنین استفاده از ترامادول بارها و بارها منتشر شده است.
قلیان در آیین‌نامه انضباطی جایی ندارد!
در آيین‌نامه انضباطی کنونی فوتبال ایران هیچ اشاره صریحی به تخلف استعمال دخانیات نشده است؛ اما در آيین‌نامه جدید در بخش جرایم برای آن دسته از اهالی فوتبال که در محوطه برگزاری مسابقات و تمرینات تیم‌ها اقدام به کشیدن سیگار و دخانیات می‌کنند، جرایم و تنبیهات قابل توجهی در نظر گرفته شده است.
در سال‌های اخیر البته کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال مرجع رسیدگی به تخلفات مربوط به استعمال دخانیات و قلیان از سوی فوتبالیست‌ها در شرایطی بوده که خبر و یا تصویری در این زمینه منتشر شده باشد. اخیرا هم بعد از افشاگری‌ها و فیلم و تصاویر منتشر‌شده درباره قلیان‌کشیدن فوتبالیست‌ها،کمیته اخلاق رسما به پرونده این تخلفات ورود کرده است. البته در آيین‌نامه این کمیته هم هیچ بند مشخص و واضحی درباره غیرقانونی بودن مصرف قلیان و دخانیات وجود ندارد.
منتهی کمیته اخلاق برای پرونده‌هایی مانند خالکوبی، انتشار عکس با بانوان بی‌حجاب، انتشار عکس با ظاهر نامتعارف فوتبالیست‌ها و... از این بند مخصوص «هر رفتار و اعمالی که تمامیت فوتبال را در منظر عمومی مخدوش کند» استفاده می‌کند و بر اساس آن برای افراد متخلف تنبیه در نظر می‌گیرد. با این وجود این آيین‌نامه نیاز جدی به بازنگری و اصلاح و به‌روز شدن دارد. از یک طرف کمیته اخلاق وظیفه‌اش رسیدگی به پرونده‌های این‌چنینی است اما از طرف دیگر قانون کاملا مشخصی برای برخورد با متخلف وجود ندارد.
انتشار عکس فوتبالیستهای قلیانی در فضای مجازی
حدود ٥ سال پیش برای نخستین‌بار این مسأله در فوتبال ما به صورت جدی مطرح شد و مردم با عمق فاجعه با افشاگری‌هایی که از استعمال قلیان توسط بازیکنان تیم امید در کیش انجام شد، روبه‌رو شدند. از همان موقع محسن مسلمان و پیام صادقیان که متهمان اصلی این پرونده بودند هر گونه حضور در سفره‌خانه هتل را تکذیب کردند.
از آن روز به بعد چندی‌بار افشاگری‌هایی درباره قلیان‌کشیدن فوتبالیست‌ها در مقاطع زمانی مختلف مطرح شد و نفرات بسیار زیادی به کمیته اخلاق احضار شدند. این رسیدگی‌ها البته باعث نشد استعمال قلیان توسط فوتبالیست‌ها متوقف شود و ادامه‌داربودن این روند بد، بحران روزهای اخیر را به وجود آورد که تصاویر ستاره‌های سرشناس هنگام کشیدن قلیان در رسانه‌ها و فضای مجازی منتشر شده است.
فرشاد احمدزاده، کمال کامیابی‌نیا، وریا غفوری، محسن مسلمان، مهدی رحمتی، حنیف عمران‌زاده و... سرشناس‌ترین ستاره‌هایی هستند که انتشار عکس و فیلم آنها در حال کشیدن قلیان سروصدای زیادی در محافل ورزشی در مقاطع زمانی مختلف به راه انداخته است و با شرایط کنونی این انتظار وجود دارد که شاهد انتشار عکس قلیان بازیکنان دیگر فوتبال ایران هم باشیم.
فتوشاپ است!
بعد از بازی رفت پرسپولیس مقابل الهلال وقتی تصویر فرشاد احمدزاده و کمال کامیابی‌نیا در سفره‌خانه منتشر شد، آنها با تکذیب کشیدن قلیان اعلام کردند که تصویر منتشر‌شده فتوشاپ بوده و برای ضربه‌زدن به آنها این افشاگری دروغ انجام شده است. وریا غفوری ستاره استقلال هم در مصاحبه‌ای به انتشار عکسش با قلیان اینگونه واکنش نشان داد: «زمانی که این عکسها را دیدم از ته دل خندیدم و البته تأسف خوردم برای کسانی که سوژه پیدا نمی‌کنند و می‌خواهند حاشیه درست کنند که البته قطعا موفق نمی‌شوند؛ واقعا این عکس خنده‌دار است و نمی‌دانم فتوشاپ از این تابلوتر هم می‌شود؟ خنده‌دار است که حتی بخواهم در مورد آن توضیح بدهم.
شلنگ را در دماغ من کرده‌اند و می‌گویند عکس برای خودت هست.» محسن مسلمان نیز که بارها و بارها قلیان کشیدن را در مصاحبه‌های مختلف تکذیب کرده بود حالا با انتشار فیلم قلیان‌کشیدن خودش روبه‌رو شده است. در بین تمام فوتبالیست‌ها البته صادقانه‌ترین حرف را مهدی کیانی، کاپیتان تراکتورسازی زد که گفته بود گاهی اوقات تفننی قلیان می‌کشد. موضوع مهم اما اینجاست که تکذیب‌کردن واقعیت این عکسها توسط فوتبالیست‌هایی که میلیون‌ها طرفدار دارند، طبیعی است! آنها در شرایطی قلیان‌کشیدن و این تصاویر را تکذیب می‌کنند که واقعیت مصرف قلیان بین فوتبالیست‌هایی که به خاطر فلسفه ورزش و الگوبودن خود به هیچ عنوان نباید قلیان بکشند، فتوشاپ نیست!
ورود دادستان تهران
جعفری دولت‌آبادی با ذکر این نکته که باید از عرضه قلیان در اماکن عمومی جلوگیری شود، گفت: متاسفانه امروزه ضرب‌المثل قدیمی که «دود از کنده بلند می‌شود» به تدریج مستحیل شده و با توجه به اقبال جوانان و برخی ورزشکاران نسبت به استعمال قلیان، باید گفت امروزه دود از قلیان برخی ورزشکاران و جوانان بلند می‌شود.»
کمیته اخلاق ورود می‌کند
ریشه‌کن‌کردن مصرف قلیان موضوعی نیست که وظیفه مدیران فدراسیون فوتبال باشد و تصمیم و برنامه‌ریزی‌اي است که باید در سطح کلان از سوی مسئولان کشوری مرتبط با این پرونده مهم انجام شود. در این میان البته هر فوتبالیستی که گاف بدهد پایش به کمیته اخلاق باز خواهد شد. مرتضی تورک، رئیس کمیته اخلاق هم اخیرا به‌صراحت درباره قلیانیها این صحبت‌های بسیار مهم را مطرح کرد و گفت: «رفتار غیرحرفه‌ای نظیر استعمال قلیان و موادمخدر به دور از شأن یک فوتبالیست حرفه‌ای است و در فوتبال کشور به هیچ وجه جایگاهی ندارد و در صورت مشاهده اینگونه رفتارهای خلاف و غیرحرفه‌ای، کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال بدون هر گونه مماشات، بشدت با خاطیان برخورد کرده و محرومیت‌های سنگینی را اعمال خواهد کرد.
رفتارهایی مانند کشیدن قلیان، استعمال دخانیات و موادمخدر، چاقوکشی که توسط اراذل و اوباش، مجرمان و زندانیان خطرناک مشاهده می‌شود به هیچ عنوان در شأن و زیبنده بازیکنان حرفه‌ای فوتبال نیست. بنابراین به بازیکنان فوتبال و اهالی ورزش توصیه می‌کنم از این قبیل رفتار و شب‌زنده‌داری‌ها در قهوه‌خانه‌ها و پاتوق‌هایی که دام شیطان است، پرهیز کنند.»
گزارش قلیانیها، روی میزم است
مهدی تاج رئیس فدراسیون فوتبال
عکس و فیلم‌های منتشر شده از برخی بازیکنان در فضای مجازی که درحال قلیان کشیدن هستند دو موضوع متفاوت دارد. یکی این‌که گزارشش الان روی میز من قرار دارد و یکی هم این‌که فتوشاپ است. اگر کمیته اخلاق فتوشاپ تشخیص بدهد، هم شلاق و هم حبس در انتظار مجری آن است، اما اگر این نباشد فرق می‌کند و تشخیص ما درباره اتفاق آخری که در جراید آمده، این است. به‌جز قلیان البته بحث‌های دیگر هم هست.
درحال‌حاضر که ترامادول دوپینگ است و اگر کسی این را مصرف کند و آزمایش او مثبت اعلام شود، محروم خواهد شد. قلیان هم بحث پیچیده و بحث باشگاه‌ها، خانواده‌ها و فرهنگ مردم است. اکنون در کشور ما قهوه‌خانه‌هایی وجود دارد که داخل آنها مردم قلیان می‌کشند. باید یک جا جلوی این گرفته شود و پس از آن این جلوگیری در باشگاه‌ها و فوتبال هم اعمال شود. به‌جز این هم اگر گزارشی از مصرف بازیکنی به کمیته اخلاق برسد، قطعا این کمیته با این موضوع برخورد خواهد کرد. الان هم پرونده‌هایی که روی میز کمیته اخلاق است، برخوردهای متفاوتی با آنها شده است.
توپ را به زمین ورزشکاران نیندازید
رضا شجیع جامعه‌شناس فوتبال
آنچه مسلم است بسیاری از جوانان و نوجوانان تحت‌تأثیر چهره‌های مشهور و به‌ویژه بازیکنان تیم‌های پرطرفدار هستند و تحقیقات بسیاری نقش این افراد بر جهت‌دهی افکار جوانان و نوجوانان را تأیید می‌کند. آنها به‌عنوان الگوهای نقش باعث حساس‌سازی نسل جوان و در مرحله پیش‌تفکر و تفکر باعث ترغیب افراد به انتخاب یک نوع مشخصی از رفتار می‌شوند. اجازه دهید موضوع را بازتر کنم.
رفتار دارای پنج مرحله است که سه مرحله آن دیده نشده و قبل از وقوع عینی یک رفتار اتفاق می‌افتد؛ به‌عنوان مثال شما پیش از آن‌که قلیان‌کشیدن را به‌عنوان یک رفتار جدید آغاز کنید، سه مرحله پیش‌تفکر، تفکر و آمادگی را برای انجام آن رفتار طی می‌کنید. در مرحله پیش‌تفکر به قلیان کشیدن فکر نمی‌کنید و قرار نیست کشیدن قلیان را آغاز کنید. در مرحله تفکر به قلیان کشیدن فکر می‌کنید و مزایا و معایب آن را در ذهنتان بررسی می‌کنید و درنهایت در مرحله آمادگی فکر می‌کنید که به‌زودی قلیان کشیدن را آغاز کنید؛ چون در ذهنتان مزایای بیشتری نسبت به معایب آن در نظر گرفته‌اید. موضوع اینجاست که مشاهده رفتار الگوی نقش می‌تواند جوان یا نوجوانی که در مرحله تفکر قرار دارد را به مرحله آمادگی و درنهایت اجرا سوق دهد.
بنابراین طبیعی است که ما و بسیاری از پژوهشگران حوزه آسیب‌های اجتماعی نگران رسانه‌ای شدن رفتارهای این‌چنینی از سوی ورزشکاران چهره و به‌ویژه بازیکنان فوتبال هستیم. امروزه درحالی‌که در دنیا از ورزشکاران برای پویش‌هایی ملی سلامت‌محور و مدنی در جهت صحه‌گذاری بر رفتارهای سالم استفاده می‌شود، متاسفانه در کشور ما برنامه‌ای برای بهره‌گیری از این الگوهای نقش وجود ندارد.
معتقدم توپ را نباید صرفا به زمین ورزشکاران انداخت. چهره‌های محبوب و مشهور سرمایه‌های اجتماعی ارزشمندی هستند که نباید به سادگی از کنار آنها عبور کرد. باشگاه‌ها اگر برنامه‌ای برای آنها نداشته باشند و این برنامه‌ها را در قالب تعهدات مسئولیت اجتماعی در قرارداد بازیکنان ذکر نکنند، نتیجه این می‌شود که با یک غفلت و بی‌تفاوتی، زمینه برای تولید انبوه تأثیرات منفی از سوی این دسته از ورزشکاران فراهم می‌شود، چراکه آنها به‌طور واقعی متوجه جایگاه واقعی خود و میزان تأثیرشان بر ساختار احساسات جامعه و به‌طور ویژه طرفدارانشان نیستند.
کشیدن قلیان برای فوتبالیست جرم است
کاظم اولیایی کارشناس فوتبال
بررسی پدیده قلیان در ایران نشان می‌دهد که ریشه‌ای تاریخی در جامعه ما دارد و در زمانی دور، بیشتر از سوی بزرگسالان، پیرمردها و آدم‌های مسن مورد استفاده قرار می‌گرفت اما حالا به لطف بی‌توجهی‌ها به مهمترین سرگرمی جامعه تبدیل شده که بلای جان جوان‌های ماست. به نظر من اول از همه باشگاه‌های ما باید یاد بگیرند که با بازیکنان خود قرارداد کاملا حرفه‌ای امضا کنند.
قراردادی که حتی لباس پوشیدن، زندگی حرفه‌ای و خصوصی بازیکنان را هم پوشش بدهد تا اگر تخلفی از سوی آنها مثل پرونده‌های غیراخلاقی، قلیان، سیگار و... به وجود آمد، باشگاه بتواند تنبیه و جرایم مهمی برای بازیکن خاطی در نظر بگیرد. نکته مهم اینجاست که در ایران این مهم مورد توجه قرار نمی‌گیرد و باشگاه‌ها به دلیل نتیجه‌گرا بودن در فوتبال دولتی، روی تخلفات و اشتباهات بازیکنان خود معمولا به جای برخورد کردن، سرپوش می‌گذارند.
شاید کشیدن قلیان در شرایط فعلی برای افراد عادی جامعه جرم نباشد، اما باید برای فوتبالیست جرم باشد. چون فلسفه ورزش و فوتبال با قلیان، سیگار و دود زمین تا آسمان تفاوت دارد و این دو در مقابل هم قرار دارند. یک فوتبالیست سرشناس که میلیاردی هم حقوق می‌گیرد به الگوی جوان‌های جامعه تبدیل می‌شود.
جوان‌های طرفدار آنها وقتی می‌بینند یک ستاره هم فوتبال بازی می‌کند هم قلیان یا مخدرهای دیگر مصرف می‌کند، آنها هم به این سمت سوق پیدا می‌کنند. یک فوتبالیست باید بداند که در کانون توجه قرار دارد و به یک‌سری ارزش‌های اخلاقی و رفتاری پایبند باشد. من به مدیران فدراسیون فوتبال و وزارت ورزش توصیه می‌کنم با بازنگری اساسی در قوانین و آیین‌نامه‌ها نه‌تنها برای برخورد با این پدیده جرایم سنگین درنظر بگیرند، بلکه مقدماتی را فراهم کنند که قراردادها صرفا از مسائل فوتبالی، جزییات زندگی حرفه‌ای و خصوصی بازیکن را هم تحت پوشش قرار دهد و ارزش‌های قهرمانی و اجتماعی نیز مورد توجه قرار بگیرد.
در غیر این‌صورت ما شاهد اتفاقات بدتر در فوتبال ایران خواهیم بود. انتشار این تصاویر برای روح ورزش و فوتبال زشت است که یک بازیکن درحال قلیان‌کشیدن تصویرش منتشر شود، آن هم در مقطع زمانی که به دلیل گسترش فضای مجازی، حریم خصوصی افراد مثل آب خوردن نادیده گرفته می‌شود و هیچ ترس و واهمه‌ای از انتشار این عکسها و فیلم‌ها و بردن آبروی افراد وجود ندارد.
- 16
- 1
