چهره‌هایی که تاریخ دربی را رقم زدند

به گزارش ورزش سه، تا چند سال دیگر تعداد دربی های پایتخت سه رقمی می شود و در این حدود ۵۰ سال، خاطرات تلخ و شیرین زیادی برای هواداران دو تیم استقلال و پرسپولیس رقم خورده است. پیروزی های پرگل، بازگشت های تاریخی، انتقال های جنجالی و البته دعوا و زد و خورد، بخشی جدایی ناپذیر از دیدار حساس بین دو غول پرافتخار پایتخت بوده است.

بی تردید انتخاب تنها ۱۰ بازیکن از بین این همه نام پرافتخار و بزرگ کار آسانی نیست، اما درخشش در دربی و البته تاثیرگذاری در رقم خوردن فصول طلایی در تاریخ دو تیم ملاک اصلی انتخاب این این چهره های محبوب از بین این همه ستاره بوده است؛

۱- علی پروین

نام سلطان با تاریخ دربی ها گره خورده است و هر جا سوابق بازیکنان و سرمربیان را مرور می کنیم اثری از اسم علی پروین هم دیده می شود. در دهه های ۵۰ و ۶۰، علی پروین در قلب خط میانی پرسپولیس عملکرد درخشانی داشته و در ادامه نیز شاهد هیبت مثال زدنی او روی نیمکت ذخیره ها بودیم.

علی پروین با حضور در ۲۰ دربی به عنوان بازیکن از این حیث در تاریخ بی رقیب است. اما در عرصه مربیگری نیز با ۲۵ حضور روی نیمکت قرمزپوشان، او از این حیث نیز با فاصله ای قابل توجه نسبت به مرحوم پورحیدری با ۱۸ بار هدایت استقلال، در صدر جدول قرار دارد.

علی پروین هم بیشترین پیروزی به عنوان سرمربی و هم بیشترین شکست را هر کدام شش بار، در اختیار دارد. همچنین در تاریخ پرسپولیس، علی پروین در کنار بیوک وطنخواه و حمید درخشان تنها نام هایی محسوب می شوند که سابقه پیروزی هم به عنوان بازیکن و هم سرمربی را در اختیار دارند.

۲- مرحوم ناصر حجازی

ناصر حجازی، دروازه بان خوش تیپ استقلال و چهره قابل احترام در بین تمامی فوتبالدوستان، اولین بار در سال ۱۳۴۹ در دربی برابر پرسپولیس بازی کرد و آخرین بار نیز سال ۱۳۶۵ برابر این تیم به میدان رفت تا رکورد ویژه و منحصر به فرد ۱۶ سال حضور در دربی را از آن خود بکند.

همچنین ناصر حجازی با حضور در ۱۶ دربی، در بین دروازه بان های تاریخ دو تیم از این حیث در طول تاریخ بی رقیب بوده و لقب پرسابقه ترین سنگربان را از آن خود کرده است. کاپیتانی استقلال در جریان برد تاریخی در سال ۱۳۶۲ با تک گل پرویز مظلومی را شاید بتوان بهترین روز ناصر حجازی قلمداد کرد.

البته در عرصه مربیگری علیرغم قهرمانی در لیگ و رسیدن به فینال جام باشگاه های آسیا، مرحوم حجازی به اندازه دوران حضور در زمین موفق نبود. ناصر خان در پنج دربی هدایت آبی پوشان را بر عهده داشت که هرگز موفق به کسب پیروزی نشده و دو بار نیز طعم شکست را برابر رقیب دیرینه چشید.

۳- مرحوم همایون بهزادی

سرطلایی دهه ۴۰ و ۵۰ فوتبال ایران، تا به حال دو بار برابر استقلال موفق به ثبت هت تریک شده که یکی با لباس شاهین و دیگری با لباس پرسپولیس بوده است. همایون بهزادی نقش اول پرگل ترین پیروزی تاریخ دربی را ایفا کرده و با به ثمر رساندن سه گل  در دربی تاریخی سال ۵۲، نام خود را تا ابد در تاریخچه این مسابقه حساس به ثبت رسانده است.

همایون بهزادی که مدتی پیش از انقلاب هدایت پرسپولیس را نیز بر عهده داشت، البته تنها بازیکن تاریخ دربی محسوب می شود که دو بار با کارت قرمز مستقیم داور مواجه شده است. به ثمر رساندن چهار گل در تاریخ دربی و ثبت اولین هت تریک در جریان یکی بهترین روزهای تاریخ باشگاه پرسپولیس باعث شده نام مرحوم همایون بهزادی در بین مهم ترین بازیکنان تاریخ دربی قرار بگیرد.

۴- مرحوم منصور پورحیدری

مرد خوش اخلاق و محترم تاریخ باشگاه استقلالی نامی تفکیک ناپذیر در تاریخ دربی محسوب می شود. با شش سال حضور در ترکیب آبی پوشان در پیش از انقلاب، منصور پورحیدری روزهای درخشانی از جمله قهرمانی در آسیا را نیز تجربه کرد. اما اگر ادامه حیات استقلال بعد از انقلاب را مدیون پورحیدری بدانیم بی تردید اغراق نکرده ایم.

منصور پورحیدری با ۱۸ حضور روی نیمکت استقلال به عنوان سرمربی باسابقه ترین مرد تاریخ آبی پوشان از این حیث به شمار می آید. همچنین او در ۱۳ دیدار از این ۱۸ مسابقه بدون شکست بوده و از این حیث نیز موفق ترین سرمربی تاریخ استقلال به شمار می آید. آغاز شاید بهترین دوران تاریخ استقلال در اواخر دهه ۶۰ با برتری در فینال لیگ قدس برابر رقیب دیرینه و با هدایت منصور پورحیدری رقم خورد و این تیم در ادامه دو بار به فینال آسیا نیز راه یافت.

در اواخر دهه ۷۰ اما منصور پورحیدری در تصمیمی عجیب هدایت تیم ملی ایران را رها کرده و به بازسازی استقلال شتافت. قهرمانی در لیگ بعد از سال ها قدرت نمایی پرسپولیس و برتری در دربی آخرین سکانس از شاید استقلالی ترین مرد تاریخ فوتبال ایران بود.

۵- مرحوم صفر ایرانپاک

ستاره مسجد سلیمانی دهه ۵۰ پرسپولیس در مقابل دروازه استقلال بازیکنی مهار نشدنی بود و عملکرد فوق العاده ای برابر رقیب دیرینه پرسپولیس به ثبت رساند. ستاره ای که بیش از دیگران موفق به گشودن دروازه سنگربان بزرگی مانند ناصر حجازی می شد، رکورد فوق العاده هفت گل در تنها ۱۲ دربی را ثبت کرده و بهترین گلزن تاریخ این رقابت ها محسوب می شود.

صفر ایرانپاک در دوران حضور در ترکیب پرسپولیس برابر تیم های بزرگی مانند کروزیرو در دیدار افتتاحیه استادیوم آزادی و البته مسابقه بین منتخب تهران و بایرن مونیخ نیز موفق به گلزنی شد تا نام خود را به عنوان یکی از بهترین گلزنان تاریخ به ثبت برساند. اما بی تردید زدن هفت گل در تاریخ دربی و تبدیل شدن به بهترین گلزن این دیدار مهم، بهانه خوبی برای ثبت او در بین مهم ترین نام های این مسابقه است.

۶- احمدرضا عابدزاده

دروازه بان افسانه ای فوتبال ایران را شاید می توان تنها ستاره محبوب تاریخ هر دو تیم بزرگ پایتخت خطاب کرد. نام احمدرضا عابدزاده با موفقیت گره خورده بود و از بدو ورود او به رختکن استقلال در بهار سال ۶۹ بود که شاید بهترین روزهای تاریخ این باشگاه رقم خورد. عدم شکست در پنج دربی در روزهای حضور در استقلال و فتح لیگ قدس و البته جام باشگاه های آسیا، احمدرضا عابدزاده را به یکی از بازیکنان پرافتخار تاریخ باشگاه استقلال بدل کرد.

اما انتقال به پرسپولیس موازنه قدرت را به سمت قرمزپوشان تغییر داد و این تیم پنج سال شکستی را دربی تجربه نکرد. بی تردید در قهرمانی های متوالی در لیگ و رسیدن به نیمه نهایی آسیا احمدرضا عابدزاده نقش مهمی ایفا کرده است. رکورد بیشترین درصد کلین شیت در بین دروازه بان های با بیش از پنج دربی و البته رکورد جاودانه ۱۳ دربی بدون شکست در ترکیب دو تیم، احمدرضا عابدزاده را به یکی از مهم ترین اسامی تاریخ دربی تبدیل کرده است.

همچنین احمدرضا عابدزاده در دهه ۷۰ موفق به بسته نگه داشتن دروازه خود به مدت ۴۰۴ دقیقه متوالی برابر استقلال شد تا از این حیث نیز در کنار نیلسون کوریا در تاریخ دربی بی رقیب باشد.

۷- شاهرخ بیانی

هافبک مقتدر و خلاق دهه ۶۰ استقلال را بی تردید باید یکی از مهم ترین و جنجالی ترین اسامی تاریخ دربی دانست. انتقالی پر حرف و حدیث در اواسط دهه ۶۰ به پرسپولیس هم باعث نشد محبوبیت شاهرخ بیانی در بین هواداران استقلال کاهش یابد و او هنگام بازگشت دوباره به این تیم، نقش مهمی در رقم خوردن یکی از بهترین استقلال های تاریخ ایفا کرد. در دهه ۶۰ و تا پیش از ظهور مهدی هاشمی نسب، لقب یاغی بی تردید از آن شاهرخ بیانی بود.

شاهرخ بیانی که با دو بار گلزنی با لباس پرسپولیس برابر استقلال دل هواداران این تیم را رنجانده بود، در بازگشت به تیم سابق خود همه جوره این دلخوری را جبران کرد. شاهرخ بیانی معمار روزهای فوق العاده استقلال در اواخر دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ بود و بی تردید نمایش های مقتدرانه و قدرت رهبری بی بدیل این بازیکن در میانه میدان نقش مهمی در رقم خوردن یکی از بهترین مقاطع تاریخ این باشگاه داشت.

انتقال به پرسپولیس و دو بار گلزنی برابر تیم سابق، بازگشت به استقلال و تبدیل شدن به یکی از بهترین بازیکنان تاریخ این باشگاه باعث شد نام شاهرخ بیانی در بین ۱۰ چهره مهم دربی گنجانده شود.

۸- مهدی هاشمی‌نسب

بی شک جنجالی ترین نام دربی و شاید فوتبال ایران در دهه ۷۰ مهدی هاشمی نسب بود. این مدافع سرزن با ورود به رختکن پرسپولیس ستاره دربی لقب گرفت. مهدی هاشمی نسب در پنج دربی متوالی و در فاصله یک سال و چهار ماه موفق شد چهار بار دروازه رقیب را باز کرده و به کابوس سال های ۷۷ و ۷۸ آبی پوشان بدل شود.

در واقع هر بار مهدی هاشمی نسب سمت محوطه جریمه استقلال می رفت تقریبا تردیدی در مورد گلزنی او وجود نداشت. اما اختلاف با علی پروین در خرداد ۷۹ باعث رقم خوردن شاید جنجالی ترین انتقال تاریخ فوتبال ایران شد و مهدی هاشمی نسب لباس آبی بر تن کرد.

سرطلایی برای تسویه حساب با رقیب زمان زیادی نمی خواست و او در اولین دربی و در دقایق پایانی به شکلی عجیب و با بهره گیری از اشتباه احمدرضا عابدزاده موفق به باز کردن دروازه پرسپولیس شد. جشن شادی عجیب و انتقام جویانه او توام با غش و ضعف مهدی هاشمی نسب در کنار زمین و در نهایت تعویض شدن او شد، اما او علیرغم به ثمر رسیدن گل تساوی از سوی علی کریمی، به خواسته اش رسیده بود. زدن پنج گل در دربی و البته نقش آفرینی در یکی از به یادماندنی ترین دیدارهای تاریخ دربی باعث شده نام مهدی هاشمی نسب از مهم ترین اسامی این دیدار بزرگ لقب بگیرد.

۹- امیر قلعه نویی

این از بدشانسی ژنرال بود که اولین دیدار او با لباس استقلال مصادف با خراب کردن پنالتی برابر پرسپولیس در جام حذفی و شکست در دیداری بین دو تیم بود که به ضربات پنالتی کشید. علیرغم دو ارسال فوق العاده برای برتری در سال ۶۹ در فاصله ای کوتاه برای عباس سرخاب و عبدالصمد مرفاوی، امیر قلعه نویی در دهه ۸۰ و در عرصه مربیگری کابوس پرسپولیس لقب گرفته بود.

امیر قلعه نویی با رکورد ۱۲ بازی بدون باخت برابر پرسپولیس از این حیث در رده دوم تاریخ باشگاه استقلال قرار دارد و البته از زمان اولین حضور او روی نیمکت در دربی در تاریخ ۲۵ مهر ۸۲ تا اولین شکست در تاریخ ۲ آذر ۹۳، قرمزپوشان نزدیک به ۱۳ سال در حسرت غلبه بر تیم امیر قلعه نویی بودند.

استقلال فوق العاده دهه ۸۰ زیر نظر او نمایش های درخشانی ارائه داده و در سه فصل متوالی موفق به شکست دادن رقیب دیرینه هم شد. بی تردید برتری در مقابل پرسپولیس پرستاره با نام هایی چون علی دایی، کریم باقری، مهرداد میناوند و ... در مهر ۸۲ با تیم جوان و نوپای استقلال، شاه کلید آغاز روزهای طلایی استقلال با امیر قلعه نویی در دهه ۸۰ بود.

۱۰- ایمون زاید

گاهی برای تاریخ سازی نیاز به سپری کردن مدت زمانی طولانی نیست و بی تردید ایمون زاید را می توان مظهر عملی شدن این تئوری قلمداد کرد. شکست های متوالی در دربی دیگر تبدیل به عادت هواداران پرسپولیس شده بود و عقب افتادن با دو گل از استقلال و ۱۰ نفره بودن دیگر تردیدی در مورد تکرار این اتفاق برای هواداران پرسپولیس باقی نگذاشته بود.

اما به یکباره همه چیز تغییر کرد و یکی از عجیب ترین دقایق تاریخ فوتبال ایران در روز سرد استادیوم آزادی رقم خورد. ورود ایمون زاید به جای غلامرضا رضایی در دربی ۱۳ بهمن ۹۰ را شاید می توان یکی از مهم ترین سکانس های تاریخ باشگاه پرسپولیس دانست.

ایمون زاید طی ۱۰ دقیقه و فقط با چند لمس توپ به شکلی باورنکردنی سه بار دروازه استقلال را باز کرده و شکست را به پیروزی تبدیل کرد. این بازگشت بزرگ را شاید می توان دراماتیک ترین نتیجه تاریخ دربی ها قلمداد کرد و ایمون زاید در همین فرصت کوتاه نام خود را در بین مهم ترین بازیکنان این دیدار بزرگ به ثبت رسانده است.

۱۱- فرهاد مجیدی

ستاره خوش تیپ و محبوب سکوهای آبی در دهه ۷۰ در دوران اول حضور خود در استقلال در دربی همیشه بقدری بی اثر و ضعیف بود که کمتر هواداری از این تیم حتی یک صحنه به یادماندنی از او در ذهن دارد. فرهاد مجیدی همیشه مرعوب و اسیر مدافعان قلدر پرسپولیس می شد و علیرغم چهار سال حضور در دربی حتی یک بار هم موفق به گلزنی برابر پرسپولیس نشد.

اما بعد از بازگشت از امارات در اواخر دهه ۸۰، بهترین روزهای تاریخ فوتبال فرهاد مجیدی رقم خورد. اولین گل در دربی را معلوم نشد او زده یا حسین کاظمی، اما دومی با فراری تند و تیز در ثانیه های پایانی از دست شیث رضایی و گل خاطره انگیز او برابر پرسپولیس رقم خورد.

فرهاد مجیدی در ادامه و در حد فاصلی کوتاه دو بار دیگر هم دروازه پرسپولیس را باز کرد تا احتمالا با چهار گلزنی در دربی، یکی از خطرناک ترین ستاره های استقلال در این دیدار لقب بگیرد. فرهاد مجیدی اینقدر در بین هواداران استقلال محبوب بود که هنوز هم نام او در بین کری خوانی های آنها با رقیب شنیده می شود.

۱۲- مجتبی جباری

هافبک خلاق و باهوش استقلال از همان بدو ورود به رختکن این تیم در سال ۱۳۸۴ تبدیل به ستاره آبی پوشان در دربی ها شد. مجتبی جباری هر موقع آماده بود و مصدوم نمی شد، عملکردی فوق العاده برابر پرسپولیس ارائه می داد و به کابوس هواداران این تیم تبدیل شده بود.

زیدان آسیا که به علت اسیب دیدگی های فراوان دربی های زیادی را از دست داد، در مجموع در هشت مسابقه برابر پرسپولیس موفق به زدن چهار گل و ارسال چهار پاس گل برای هم تیمی هایش شد. مجتبی جباری هرگز در این هشت دیدار شکست نخورد تا مانند شماره لباسش، عدد هشت در دربی ها نیز برای او خوش یمن باشد.

بی تردید به یادماندنی ترین بازی مجتبی جباری در دربی برابر پرسپولیس به دیدار روز ۱۸ آغاز سال ۱۳۹۰ باز می گردد که استقلال با دبل او و برتری ۰-۳، بهترین برد تاریخ خود برابر رقیب دیرینه را رقم زد.

آریا فاطمی مقدم