دیدن تصاویر قهرمانان ورزشی روی بیلبوردهای بزرگ در سطح شهر هیجان‌انگیز است. قهرمانان مورد علاقه مردم که روزگاری در استادیوم‌ها هنرنمایی می‌کردند، حالا روی بیلبوردهای بزرگ یا صفحه‌های تلویزیون به تبلیغ کالاها یا خدمات می‌پردازند تا مردم را به استفاده از آنها ترغیب کنند. به‌تازگی شاهد حضور ستاره‌های بازنشسته در تبلیغات کالاهای ایرانی هستیم که در روزهای دوری از فوتبال باز هم به حافظه مردم و فوتبالدوستان برگشته‌اند.
ممنوعیت تبلیغ برای قهرمانان ورزشی
تبلیغات در دنیای فوتبال یکی از مهمترین و اصلی‌ترین راه‌های درآمدزایی است. در فوتبال حرفه‌ای روز دنیا هم باشگاه‌ها درآمد زیادی از طریق اسپانسرها و تبلیغات آنها به دست می‌آورند هم فوتبالیست‌ها. ماجرای تبلیغات سوپراستارهای ورزشی اگر چه اتفاقی جدید در ورزش ایران نیست، اما معمولا به صورت حرفه‌ای دنبال نمی‌شود. درباره تبلیغات ورزشکاران همواره حرف‌و‌حدیث‌های زیادی وجود داشته است و تا همین چند سال پیش هم ممنوعیت تبلیغات باعث شده بود آنها نتوانند از این طریق درآمدزایی کنند. قانون ممنوعیت تبلیغات توسط ورزشکاران ابتدا برای کالاهای خارجی و محصولاتی بود که شأن و جایگاه ورزشکاران را به خطر می‌انداخت.
مدتی بعد این قانون برای کالاهای ایرانی هم تصویب شد تا حسابی دست ورزشکاران برای حضور در تبلیغات بسته بماند؛ در اوایل سال ٩٠ این قانون تغییر کرد و حضور ورزشکاران در تبلیغات منوط به این شد که فیلم تبلیغاتی ابتدا به وزارت فرهنگ و ارشاد ارسال شده و در صورت تأیید توسط این وزارتخانه اجازه نمایش پیدا کند. البته این تبصره فقط شامل حال کالاها و خدمات ایرانی شد و تبلیغات برای کالاها و محصولات خارجی ممنوع باقی ماند. علاوه بر این پخش تیزرهای تبلیغاتی ورزشکاران ایرانی در شبکه‌های خارجی هم ممنوع شد تا تبلیغات ستاره‌های فوتبال منحصر به داخل کشور شود.
فوتبالیست‌هایی که تبدیل به مدل‌های محبوب شدند
قبل از تصویب قانون آزادشدن تبلیغات برای ورزشکاران و چهره‌های سرشناس، حضور جواد نکونام در تیزر تبلیغاتی یک شرکت تولیدکننده روغن‌موتور جنجال‌های زیادی به پا کرد. در حالی که بنا بر مصوبه چند سال قبل سازمان تربیت‌بدنی، ورزشکاران ملی‌پوش حق شرکت در آگهی‌های تبلیغاتی را نداشتند اما ناگهان تصویر جواد نکونام که روغن‌موتور کاسپین را در دست گرفته بود در سطح شهر پر شد. این اتفاق در حالی رخ داد که چند سال قبل نسل طلایی تیم‌ملی فوتبال که حماسه‌های بزرگی مثل صعود به جام‌جهانی فرانسه و پیروزی بر آمریکا را رقم زدند، از طرف شرکت‌های تولیدکننده برای تبلیغات کالاهای ایرانی مورد استقبال قرار گرفتند اما به‌طور ناگهانی قهرمانان ملی از حضور در تیزرها محروم شدند.
آن سال‌ها کریم باقری با محصولات بهداشتی، افشین پیروانی و حمید استیلی با جورابان و احمدرضا عابدزاده با موتورسیکلت روی بیلبوردهای تبلیغاتی قرار گرفتند. حضور ستاره‌هایی مثل علی کریمی و مهدی مهدوی‌کیا در تبلیغات صوتی و تصویری و علی انصاریان و علیرضا نیکبخت با پوشاک آرین جین با استقبال ویژه مردم مواجه شد و به نظر می‌رسید که تبلیغات توسط چهره‌های فوتبالی برای شرکت‌ها سود زیادی دارد. مهرداد میناوند، ناصر و آتیلا حجازی هم مدتی شرکت‌های خانه‌سازی را در شبکه‌های خارجی تبلیغ کردند که با تذکر سازمان تربیت بدنی وقت از این کار محروم شدند.
آن روزها حسین رضازاده که در دوران طلایی خود به سر می‌برد، از طریق حضور در تبلیغات محصولات مختلف از آب معدنی گرفته تا بانک و شرکت‌های خودروسازی و آپارتمان‌سازی پول خوبی به دست آورد؛ اما شایعات زیاد درباره درآمدهای کلان رضازاده از تبلیغات و پرداخت‌نکردن مالیات باعث شد به صورت ناگهانی ورزشکاران از حضور در تبلیغات محروم شوند.
این محرومیت چند ساله باعث شد قهرمانان ملی از خوان گسترده تبلیغات برای درآمدزایی محروم شوند تا اینکه ناگهان دیدن جواد نکونام با یک شرکت روغن‌موتور همه را به شگفتی واداشت و به نظر رسید که محرومیت ورزشکاران از حضور در تبلیغات منع شده است. با پایان محرومیت ورزشکاران ایرانی برای حضور در تیزرهای تبلیغاتی، اکثر فوتبالیست‌های سرشناس که معمولا عضو تیم‌های پایتخت بودند با پیشنهادهای تبلیغاتی روبه‌رو شدند تا دوباره چهره‌های ورزشی بتوانند از این راه درآمدزایی کنند. با توجه به کوتاه‌بودن عمر حرفه‌ای ورزشکاران حضور آنها در تبلیغات می‌تواند یکی از راه‌های مهم برای درآمدزایی باشد.
در فوتبال حرفه‌ای ستاره‌ها حتی اسپانسرهای شخصی دارند که پرداخت بخشی از مبالغ قراردادهای نجومی آنها هم از طریق همین اسپانسرها انجام می‌شود. در سال‌های اخیر سیدمهدی رحمتی، دروازه‌بان فعلی استقلال برای اینکه هم به باشگاه برای پرداخت مبلغ میلیاردی قراردادش کمک کند و هم زودتر به پول برسد، اسپانسرهایی را برای لباس خود پیدا می‌کرد که البته این کار او با انتقادات زیادی روبه‌رو شد.
بازگشت ستاره‌های دهه ٧٠
در حالی که این روزها فوتبالیست‌های حاضر در تیم‌ملی از محبوبیت زیادی بین مردم برخوردار شده‌اند، اما تولیدکنندگان کالاهای داخلی همچنان ترجیح می‌دهند از چهره‌های قدیمی استفاده کنند. اگر این روزها گذرتان به مترو افتاده باشد، چهره معصومانه کریم باقری با قیافه ١٥سال پیش و همان سبیل معروف را می‌بینید که خمیر دندانی را به دست گرفته تا آن را تبلیغ کند. البته در این طرح اثرات خمیردندان تبلیغ شده را روی دندان‌های کاپیتان سابق تیم‌ملی نمی‌بینیم؛ چون آقا کریم ترجیح داده برای معرفی این خمیر دندان لبخند نزند.
علی دایی که همیشه فوتبال را همراه با فعالیت‌های اقتصادی خود پیش برده، همواره یک مجتمع تجاری را تبلیغ می‌کند که برخی می‌گویند این مجتمع لوکس و گرانقیمت متعلق به خود او است. احمدرضا عابدزاده، گلر افسانه‌ای سال‌های گذشته فوتبال ایران علاوه بر تبلیغ محصولات بهداشتی برندی معروف عضو هیأت‌مدیره یک شرکت بیمه هم هست تا همچنان درآمد خوبی از طریق تبلیغات نصیب او شود. به‌تازگی مهدی پاشازاده هم تبلیغات شیرآلات شرکت برادر خود را بر عهده گرفته تا مشخص شود شرکت‌ها برای تبلیغ محصولات خود ترجیح می‌دهند از محبوبیت فوتبالیست‌های قدیمی استفاده کنند. این روزها در بین ستاره‌های روز ورزش که هنوز بازنشسته نشده‌اند، فقط محمد موسوی، ستاره تیم‌ملی والیبال است که روی بنرهای تبلیغاتی و آگهی‌های تلویزیون اسپری معروفی را برای ورزشکاران تبلیغ می‌کند تا درآمد زیادی از این طریق کسب کند.
دادرس:
مهدی دادرس از مدیران قدیمی فوتبال درباره استفاده از چهره‌های سرشناس ورزشی برای تبلیغات به «شهروند» می‌گوید: «حضور ورزشکاران ازجمله فوتبالیست‌ها در تبلیغات کالاها نه‌تنها هیچ ایرادی ندارد، بلکه یک کار تبلیغاتی مهم است که نشان می‌دهد فوتبال تا چه اندازه می‌تواند در اقتصاد تأثیرگذار باشد. این روزها بهترین مدل‌های تبلیغاتی در دنیا همان‌هایی هستند که بین مردم از محبوبیت بسیار بالایی برخوردارند تا مردم به استفاده از کالاهایی ترغيب شوند که ستاره‌هایشان آنها را معرفی می‌کنند.
فوتبال ایران هم از این قاعده مستثنی نیست. مطمئن باشید استفاده از ورزشکاران در تبلیغات سود یک‌طرفه برای قهرمانان نیست که فقط آنها را به پول برساند بلکه برای شرکت تبلیغ‌کننده هم درآمدزایی می‌کند؛ چون اهمیت زیادی دارد که یک کالا توسط چه کسانی به مردم معرفی شود. نباید نسبت به حضور ورزشکاران در تبلیغات موضع منفی وجود داشته باشد؛ چون این کار در تمام دنیا رواج دارد و با رعایت شئونات کار بسیار خوبی هم هست.»
دادرس درباره استفاده از ستاره‌های دهه ٧٠ در تبلیغات می‌گوید: «تاجران افراد باهوشی هستند و به خوبی می‌دانند مردم هنوز به ستاره‌های آن زمان فوتبال علاقه زیادی دارند. خاطرات خوب مردم از فوتبالیست‌های آن دهه و ذهنیت شیرینی که از آنها دارند، باعث شده تا این فوتبالیست‌ها همچنان روی بورس باشند و برای حضور در تبلیغات انتخاب شوند.»
- 19
- 2
