بررسی قراردادهای تجاری فدراسیون و سازمان لیگ که فوتبال ایران را به مرز ورشکستگی کشانده است اولتیماتوم سازمان لیگ: اسپانسر پول ندهد، جلوی تبلیغات دور زمین در دربی را می‌گیریم!
فوتبال در همه جای دنیا یک صنعت پولساز است و به مدیرانی نیاز دارد که بیشتر از هر چیزی اقتصاددان و آینده‌نگر باشند و در این راه به شکلی کار کنند که شکست نخورند! تنها در چنین شرایطی فوتبال زنده خواهد ماند و پیشرفت خواهد کرد. اگر یک سوال مطرح کنیم که اقتصاد فوتبال ایران چه وضعیتی دارد، همه جواب آن را می‌دانند! همه می‌دانیم که فوتبال ایران با یک اقتصاد غیرشفاف و بیمار مواجه است که این رشته را از یک‌طرف تا مرز ورشکستگی و از طرف دیگر عقب‌ماندگی چندده‌ساله نسبت به سایر کشورها حداقل در همین آسیا پیش برده است.
این گزارش نگاهی است بر عملکرد مدیریتی که سابقه نشان می‌دهد فوتبال در خدمت آنهاست و نتیجه فعالیت‌های آنها برای فوتبال ثروت‌آفرین نبوده است. مدیرانی که استاد رفوزگی در عقد قراردادهای تجاری ناکام هستند و نتیجه آن می‌شود قراردادهای عجیب و غریبی که یکی پس از دیگری با شکست مواجه می‌شوند.
٦٩میلیارد خسارت به ایران نوین
قرارداد تبلیغات محیطی با ایران نوین، جنجالی‌ترین پروژه تجاری مدیران فوتبال در سالهای اخیر بوده است. سازمان لیگ در زمان ریاست مهدی تاج، قراردادی دو ساله و ١٦٠میلیارد تومانی ( ٦٠میلیارد برای سال اول و ١٠٠میلیارد برای سال دوم) با این شرکت امضا کرد. مدیران در سال اول مجبور شدند به دلیل پخش نشدن ٣ هفته از بازی‌ها از تلویزیون، قرار نداشتن تابلوهای تبلیغاتی ردیف سوم در ورزشگاه‌ها، عدم برگزاری تمام مسابقات در روزهای پنجشنبه و جمعه و بهانه‌های این‌چنینی ٢٣میلیارد به این شرکت خسارت بدهند.
در سال دوم در شرایطی که باید مشکلات سال اول برطرف می‌شد تا فوتبال ضرر چندین میلیاردی نکند، در اتفاقی عجیب و مشکوک به همان دلایل سال اول، این‌بار ٤٦میلیارد تومان خسارت به ایران نوین داده شد. مسئولان در مجموع در شرایطی ٦٩میلیارد به این شرکت خسارت دادند که هنوز تکلیف چیزی حدود ٣٠میلیارد تومان از بدهی‌های این شرکت با این‌که دو‌سال از پایان قرارداد گذشته روشن نشده و تا آذرماه ٩٧ به شرکت مذکور برای تسویه‌حساب فرصت داده‌اند. همچنین سازمان بازرسی به این قرارداد ایراد گرفته و پرونده تخلفات احتمالی مسئولان فوتبال را به دادسرا ارجاع داده است.
٣٥میلیارد طلب از تبلیغات لیگ شانزدهم
بعد از پایان قرارداد ایران نوین، لیگ برتر شانزدهم در هفته‌های ابتدایی اسپانسر تبلیغات محیطی نداشت، اما با چند هفته تأخیر قراردادی دو ساله با شرکت قناپ (٥٠میلیارد برای سال اول و ٦٥میلیارد تومان برای سال دوم) امضا شد. این درحالی است که مهدی تاج بعد از عقد قرارداد با ایران نوین گفته بود قرارداد بعدی تبلیغات محیطی ٤٠٠میلیارد تومان خواهد بود. با این وجود درباره این قرارداد باید نوشت با این‌که فناپ حدود ١٠میلیارد تومان پرداختی به فوتبال داشت، این قرارداد با تصمیم مهدی تاج که حالا به سمت ریاست فدراسیون فوتبال رسیده بود،
فسخ و در ادامه قرارداد جدیدی با یکی از شرکت‌های زیرمجموعه همراه اول برای تبلیغات محیطی امضا شد. حالا جالب این‌جاست که مدیران شرکت فناپ به‌صورت رسمی نسبت به اتفاقات فصل قبل اعلام خسارت کرده‌اند و از طرفی سعید آذری، مدیرعامل باشگاه ذوب‌آهن که عضو هیأت‌رئیسه سازمان لیگ هم هست، هفته گذشته به‌صورت رسمی اعلام کرد سازمان لیگ از اسپانسر سال قبل تبلیغات محیطی هم ٣٥میلیارد تومان طلبکار است.
بحران تبلیغات محیطی، اسپانسر پول نمی‌دهد
سازمان لیگ بعد از دو شکست مفتضحانه در عقد قرارداد تبلیغات محیطی برای لیگ فصل جاری (لیگ برتر هفدهم) بدون برگزاری مزایده، تبلیغات محیطی را به شرکت امین سیما کیش (اسپانسر سابق پرسپولیس، استقلال و تراکتورسازی) با مبلغ ٦٧میلیارد تومان واگذار کرد. عمق فاجعه اما این‌جاست که مدیران از شکست‌های قبلی درس نگرفتند و حالا با اسپانسر فعلی تبلیغاتی هم به مشکل خورده‌اند و شرکت مذکور پول باشگاه‌ها را تا هفته بیست‌وچهارم پرداخت نکرده است و در شرایطی که ٦ هفته به پایان مسابقات باقی مانده، ممکن است باز هم مبلغ قابل‌توجهی از این قرارداد بلاتکلیف بماند.
دیروز سعید آذری، مدیرعامل ذوب‌آهن در مصاحبه‌ای با تأیید این خبر از تهدید رسمی سازمان لیگ در واکنش به بدقولی‌های اسپانسر گفت: «هفته گذشته هیأت‌رئیسه سازمان لیگ تصمیم گرفت در صورتی که پیمانکار و اسپانسر پول باشگاه‌ها را ندهد، از نصب تابلوهای تبلیغاتی در دیدار این هفته پرسپولیس و استقلال جلوگیری کنیم. این بحث جدی است و سازمان لیگ و شخص مهدی تاج هم بشدت پیگیر آن هستند.»
قرارداد خرید لباس از آدیداس
مدیران فوتبال در شرایطی که ابتدا اعلام کرده بودند قراردادی ٥ساله تا پایان جام‌جهانی ٢٠٢٢ با آدیداس امضا خواهند کرد، درنهایت رضایت دادند که قراردادی یک‌ساله برای خرید لباس با ٧٠درصد تخفیف با این شرکت آلمانی امضا کنند. این درحالی است که شرکت‌های زیادی حاضر بودند با اسپانسرینگ البسه تیم‌های ملی حتی با وجود ارایه رایگان لباس باکیفیت پول هم به فدراسیون فوتبال بدهند، اما مسئولان با بهانه قراردادن مصوبه وزارت صنعت، تصمیم به عقد قرارداد خرید لباس گرفتند و حتی قید دریافت پاداش ٥٠٠هزار دلاری حضور تیم‌ملی در جام‌جهانی از سوی آدیداس را زدند که این مسأله جنجال بزرگی را به همراه داشت! چون همه معتقدند شأن فوتبال ایران در این قرارداد حفظ نشد. جالب این‌جاست که درحال حاضر از شرکت تولیدی مجید هم برای سایر تیم‌های ملی بدون این‌که قراردادی امضا شده باشد لباس خریداری می‌شود و قرار نیست به تیم‌های دیگر لباس آدیداس داده شود.
بحران لگیا، آل اشپورت، جیووا و دربی استار
در ١٠سال گذشته فدراسیون در یک نوبت اقدام به عقد قرارداد با شرکت ایتالیایی لگیا کرد که بعد از ماه‌ها همکاری با دریافت لباس‌های بی‌کیفیت و بد مشخص شد لباس‌های این شرکت در تولیدی یک پیشکسوت ورزشی دوخته می‌شود، به همین ترتیب فضا به‌قدری منفی شد که قرارداد فسخ شد. پس از آن برای چند‌سال آل اشپورت آلمانی اسپانسر پوشاک شد و در این مدت هم مشکلات بسیار زیادی به وجود آمد و همه نسبت به کیفیت بد این لباس‌ها ایراد می‌گرفتند و کار به جایی رسید که این شرکت هم قرارداد خود را فسخ کند.
درنهایت در آخرین روزهای مدیریت کفاشیان در سمت ریاست فدراسیون با عجله‌ای که هیچ وقت توجیه قانع‌کننده‌ای برای آن وجود نداشت، مسئولان تصمیم گرفتند قراردادی با شرکت ایتالیایی جیووا امضا کنند. جیووا لباس تیم‌ملی بزرگسالان را رایگان به فدراسیون می‌داد و قرار بود برای سایر تیم‌های ملی از این شرکت لباس خریداری شود. درنهایت کیفیت لباس‌های این شرکت هم آن‌قدر بد بود که وقتی تاج، رئیس فدراسیون شد پس از چند ماه این قرارداد را فسخ کرد که حالا گفته می‌شود جیووا هم درخواست دریافت غرامت به دلیل فسخ یک‌طرفه قرارداد دارد. مدیران حتی برای توپ لیگ برتر هم با آل اشپورت و شرکت دربی استار در سالهای اخیر قرارداد خرید توپ امضا کردند.
فسخ ٤٥ میلیاردی با ائل خودرو و ابهام ٦٠٩٠
قبل از جام‌جهانی ٢٠١٤ برزیل قراردادی سه ساله با شرکت ائل خودرو ارس که وارد‌کننده خودروهای آمریکایی بود توسط کفاشیان امضا شد و قرار بود این شرکت برای هر‌سال ١٥میلیارد تومان پول به فدراسیون بدهد اما بعد از چند ماه بدون این‌که شفاف‌سازی لازم انجام شود، قرارداد فسخ شد. مهدی تاج و علی کفاشیان البته چند‌سال پیش قرارداد سامانه پیامکی ٣ سالهای برای سازمان لیگ با شرکت همراه اول امضا کردند که باید تا فصل قبل ادامه پیدا می‌کرد.
در این قرارداد به صراحت آمده بود شرکت مذکور بعد از ١٠ ماه باید ١٤میلیارد تومان برای فوتبال درآمدزایی کند، اما محمدرضا ساکت، دبیرکل فدراسیون که آن موقع مشاور اقتصادی تاج در سازمان لیگ بود، اعلام کرد پرداختی این شرکت تنها ٢میلیارد تومان بود و درنهایت بعد از یک فصل قرارداد هم فسخ شد. در این میان حتی می‌توان به قرارداد سامانه هواداری ٩٠٩٠ تیم‌ملی هم اشاره‌ای داشت که گفته می‌شود طرفین اختلافات بزرگی با هم دارند و ساکت چند ماه قبل گفته بود ممکن است بخواهند این قرارداد را در صورت عدم خوش‌قولی اسپانسر فسخ کنند. این درحالی است که قرارداد طرفین به‌قدری محکم است که فسخ یک‌طرفه قرارداد تا قبل از سال ٢٠١٩ هزینه‌های سنگینی به فوتبال وارد می‌کند.
فاجعه قرارداد ١١ ساله بلیت‌فروشی
فدراسیونی‌ها چند‌سال قبل یک قرارداد عجیب و غریب با شرکت برهان مبین امضا کردند و انحصار بلیت‌فروشی مسابقات فوتبال ایران به این شرکت برای ١١سال داده شد. در چند‌سال ابتدایی کار پیش رفت تا این‌که مدیران عامل باشگاه‌های پرسپولیس و استقلال نسبت به این قرارداد اعتراض‌های جدی کردند و حتی پاس افشاگری‌های رسانه‌ای هم وسط آمد. درست است که هیچ‌وقت زوایای پنهان چگونگی عقد این قرارداد بدون مزایده و مقصران آن برای مردم روشن نشد اما درنهایت شرکت مذکور قبول کرد سهم ٣٥درصدی‌اش از درآمد‌ها به ١٢درصد کاهش پیدا کند و این سهم به باشگاه‌ها اضافه شود.
حسین قهار
- 17
- 4
