زندگینامه سردار اسعد بختیاری رهبر جنبش آزادی خواهی

زندگینامه سردار اسعد بختیاری

چکیده ای از زندگینامه سردار اسعد بختیاری:

نام کامل: علی‌قلی‌خان ایلخانی بختیاری

تاریخ تولد: ۱۲۳۶

محل تولد: منطقه چغاخور در استان چهارمحال و بختیاری

ملیت: ایرانی

حرفه: سیاستمدار

خویشاوندان مهم: صمصام‌السلطنه (برادر)، بی‌بی مریم بختیاری (خواهر)، حسین‌قلی‌خان ایلخانی (پدر)

درگذشت: ۱ آبان ۱۲۹۶

محل دفن: تخت فولاد اصفهان

زندگینامه و بیوگرافی سردار اسعد بختیاری

زندگینامه سردار اسعد بختیاری:

علی‌قلی‌خان ایلخانی بختیاری معروف به سردار اسعد بختیاری در سال ۱۲۳۶ در منطقه چغاخور در استان چهارمحال و بختیاری به دنیا آمد. پدرش حسین‌قلی‌خان ایلخانی، برادرش صمصام‌السلطنه و خواهرش بی‌بی مریم بختیاری از دیگر اشخاص تاثیرگذار و معروف ایران بودند. وی فرزند چهارم پدرش محسوب می شد که در فتح تهران و مشروطیت نقش مهمی برعهده داشت. 

از جمله وقایع مهمی که در زمان وی صورت گرفتند می توان به اکتشاف نفت در مناطق جنوب و جنوب‌غربی فلات ایران، توسط کنسرسیوم دارسی، در استان خوزستان و چاه شماره یک مسجدسلیمان اشاره کرد. همچنین وی در یک زمان در منصب وزیر جنگ و زمانی دیگر عهده‌دار وزارت داخله بود. 

دوران کودکی و نوجوانی:

پدر سردار اسعد از مردان بانفوذ دوران قاجار و بزرگترین ایلخانی بختیاری محسوب می شد، وی توانسته بود به قدرت و موقعیت بزرگی در آن زمان دست یابد زیرا به یکپارچه کردن طوایف گوناگون ایل بختیاری پرداخت و به مدت ۳۰ سال فرماندار ایل بختیاری بود. مادر سردار اسعد نوه الیاس‌خان بختیاری و دختر نجف‌خان بختیاری به نام بی بی مهری جان بود. 

علی قلی خان بعد از اینکه دوران کودکی خود را گذراند و وارد اوایل جوانی شد شروع به آموختن زبان عربی، علوم خارجه، زبان های فرانسه و... کرد. پدرش آموزگاری را برای فرزند خود انتخاب کرد، پس فرزندش توانست در مدت کوتاهی زبان پارسی و خط تحریر یاد بگیرد، بعد از آن شروع به فراگیری پیش نیاز عربی و ادبی از صرف و نحو، منطق، بدیع، بیان و امثله عرب کرد. 

زندگینامه سردار اسعد بختیاری؛ نقاشی های به جای مانده از دوران ایشان

ازدواج سردار اسعد بختیاری:

علی قلی خان در سال ۱۲۵۵ با بی بی مهرجان یکی از دختران بزرگ ایل بختیاری ازدواج کرد. اولین فرزند آنها در سال ۱۲۵۸ به دنیا آمد و نامش را حسین قلی خان گذاشتند. این نام گذاری توسط جعفر قلی‌ خان پدر سردار اسعد انجام شد. پسر این سردار بعد از مرگ عیل قلی خان به سردار اسعد سوم ملقب شد. 

اقامت سردار اسعد در اروپا:

در سال ۱۲۷۹ هجری شمسی سردار اسعد ابتدا به هندوستان سفر و بعد از مدتی این کشور را به مقصد مصر ترک کرد. اقامت او در مصر هم کوتاه بود و بعد از چند هفته از مصر به مکه و سپس پاریس رفت. سردار اسعد برای مدت ۲ سال در پایتخت شهرهای مهم اروپا اقامت داشت. گفته می شود احتمالا اولین جرقه های فعالیت های سیاسی اجتماعی وی در این زمان زده شد. 

لقب سردار اسعد:

در سال ۱۲۸۱ علی قلی خان مجددا به تهران برگشت و برای مدت یکسال در پایتخت ماند. زمانی که برادر بزرگش اسفندیار خان در سال ۱۲۸۲ از دنیا رفت به زادگاه خود منطقه بختیاری برگشت. در آن زمان میان دو خانواده ایلخانی درگیری ایجاد شده و بالا گرفته بود. با رسیدن سردار اسعد وی موفق شد میان برادران خود صمصام‌السلطنه و خسرو خان سردار ظفر از یک سو و از سویی دیگر لطف‌علی‌خان امیر مفخم، نصیر خان سردار جنگ، سلطان محمد خان سردار اشجع و غلامحسین خان سالار محتشم آشتی برقرار کند. 

در سال ۱۲۸۳ علی قلی خان بنابر پیشنهاد عین الدوله از سمت مظفرالدین شاه به سردار اسعد معروف شد و نشان حمایل را به او واگذار کردند، همچنین در آن زمان وی را به عنوان مامور نظم لرستان انتخاب کردند. 

زندگینامه سردار اسعد بختیاری؛ کاخ سردار اسعد

اقامت مجدد سردار اسعد بختیاری در پاریس:

در ۱۴ مهر ماه ۱۲۸۵ بعد از اینکه مجلس اول شورای ملی افتتاح شد، سردار اسعد برای معالجه چشم خود راهی اروپا شد و در پاریس اقامت پیدا کرد. بعد از اینکه چشم خود را درمان کرد برای ترجمه کتاب های فرانسوی و انگلیسی اقدام کرد. در روز چهارشنبه ۳ تیر بعد از اینکه مجلس شورای ملی بمباران شد و تعدادی از رجال آزادی خواه به زندان افتادند، سردار اسعد همچنان در پاریس بود و بعد از آن برای ارتباطات و منافع با دولت انگلیس به لندن رفت. 

در حقیقت در سفری که سردار اسعد به لندن داشت با وزیر  مختار سابق انگلیس در تهران «سرهاردینگ» به صورت محرمانه ملاقات کرد. زمانی که از تصمیم قطعی انگلیس مطلع شد، باتوجه به پدرکشتگی که با قاجارها داشت با آزادی خواهان همصدا شد. 

بعد از سفر سردار اسعد به لندن و ملاقات های انجام شده به خصوص با مستر «چارلز» معاون وزارت امور خارجه انگلستان، با اطمینان به حمایت انگلیس ها و قول و قرارهای لازم همراه با چند جوان بختیاری از سمت خوزستان وارد ایران شد. 

همکاری سردار اسعد با مجامع آزادی‌خواهی:

بنابر آنچه ملک زاده تایید می کند؛ سردار اسعد همکاری خود را با جمعی از آزادی خواهان از سال ۱۲۸۳ شروع کرد. در شش خرداد همین سال در باغ شخصی سلیمان‌خان میکده با رهبری خودش یک جلسه با رجال آزادی خواه برگزار کرد. ملک‌زاده این مجمع را؛ هستهً اصلی انقلاب مشروطیت در ایران می‌داند.

شیخ محمدمهدی شریف کاشانی رئیس این انجمن که به عنوان انجمن باغ میکده شناخته می‌شود، می باشد. 

همکاری سردار اسعد با آزادی خواهان بعد از بمباران مجلس شورای ملی و در سال ۱۲۸۷ به‌طور آشکار آغاز شد. در این سال، با تجمع مشروطه‌خواهان و رجال مخالف محمدعلی‌شاه در اروپا، علی‌قلی‌خان نیز به جرگه آنان پیوست.

درخصوص این موضوع ملک زاده می نویسد:

ایرانیان مهاجر مقیم اروپا، سردار اسعد را تشویق به رفتن ایران و قیام علیه محمدعلی شاه نمودند. چند نفر از آن‌ها، من‌جمله شکرالله‌خان معتمد خاقان که بعدهاً لقب قوام‌الدوله یافت، به اتفاق سردار اسعد به ایران مراجعت کرد و به اصفهان رفت و در سفر جنگی از اصفهان به تهران، با او همراه بود.

در آن زمان مخبرالسلطنه هدایت در اروپا اقامت داشت و عنوان می کند:

شاخص میان ایرانیان، علی‌قلی‌خان سردار اسعد است. گاهی به منزل او می‌روم. غالباً اشخاص سر سفره او حاضر می‌شوند. عصر به کافه دولاپه، جنب اپرا می‌رود. باز، جمعی دور او را گرفته‌ اند...

در ادامه مخبرالسلطنه می نویسد: 

که از او خواسته‌است تا به ایران رفته، رهبری نهضت را به عهده بگیرد. اما او گله می‌کند، که؛ تنها است! مخبرالسلطنه می‌گوید؛ کار را یک نفر می‌کند. این تشویق‌های ایرانیان، باعث حرکت سردار اسعد می‌شود. البته اقدام موفقیت‌آمیز بختیاری‌ها، در فتح اصفهان نیز به او امیدواری بیشتری داده بود.

زندگینامه سردار اسعد بختیاری؛ مجسمه سردار اسعد

سردار اسعد و وزارت داخله:

مجلس مهمی به‌نام «مجلس عالی» در تاریخ ۲۵ تیر ۱۲۸۸ ساعت چهار بعدازظهر در بهارستان با حضور با حضور رؤسای دوره اول مجلس شورای ملی و سرداران قشون ملی و عده‌ای از تُجار، وزراء و شاهزادگان، تشکیل شد. در این مجلس رجال محمد علی شاه را از سلطنت خلع کرده و پسرش احمد میرزا را جانشین وی کردند. در آن زمان احمد میرزا تنها ۱۲ سال سن داشت، پس علیرضاخان قاجار، ملقب به عضدالملک، به سمت نیابت سلطنت تعیین شد، همچنین سردار اسعد را به عنوان وزیر داخله انتخاب کردند. 

سردار اسعد و وزارت جنگ: 

علی‌قلی خان سردار اسعد در کابینه‌ای که به تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۲۸۹ تشکیل شد، به عنوان وزیر جنگ انتخاب شد. مستوفی الممالک با استعفای سپهدار تنکابنی، رئیس‌الوزراء شد و در نهایت دوره اول زمامداری سپهدار تنکابنی بعد از گذشت یک سال، به سرانجام رسید و در بیستم تیر ۱۲۸۹ نمایندگان مجلس تصمیم گرفتند سردار اسعد را همراه با سپهدار تنکابنی به جای دبیرالملک و وزیرزاده، دو نماینده مستعفی انتخاب کنند و این دو به مجلس رفتند. 

در این زمان نایب السلطنه؛ عضدالملک به دنبال کهولت سن از دنیا رفت، بعد از آن احزاب شروع به فعالیت کردند.

زمانی که کابینه سقوط کرد مستوفی‌الممالک، سپهدار تنکابنی برای مرتبه دوم کابیه را تشکیل داد، اما سردار اسعد را در عضویت این کابینه قبول نکرد و بعد از دوماه که نشان قدس را به همراه شش هزار تومان برای وی ارسال کرد، نشان را پس فرستاد و پول را به وزارت معارف اهدا کرد. 

وی در خرداد ۱۳۲۹ برای درمان چشم خود از طریق روسیه به اروپا رفت. در آن زمان محمدعلی‌شاه که نزدیک به دو سال در ادسا بود تصمیم به برگشت گرفت. علی قلی خان در آن زمان ساکن پاریس بود و اولین فردی بود که دولت ایران را از قصد محمدعلی شاه مطلع کرد و با تلگراف رمز به صمصام ‌السلطنه که در آن برهه زمانی ریاست بختیاری‌ها را برعهده داشت، توصیه کرد که برای حفظ مشروطیت و آزادی ملت ایران از هیچ گونه تلاشی فروگذار نکنند. 

زندگینامه سردار اسعد بختیاری؛ پرتره های سردار اسعد

درگذشت سردار اسعد بختیاری:

سردار اسعد بختیاری در یک آبان ۱۲۹۶ هجری شمسی زمانی که دو چشمش را از دست داده بود و به دلیل بیماری زمین گیر شده بود از دنیا رفت. دولت پیکر وی را با احترام نظامی و رسمی در حالی که جنازه اش روی توپ حمل می شد تشییع کرد. 

در ابتدا بنا بود پیکرش در صحن کاخش در جونقان دفن شود اما بنابر دلایل سیاسی جنازه سردار اسعد به اصفهان منتقل شد و با احترام و شکوه در تخت فولاد اصفهان دفن شد. 

زندگینامه سردار اسعد بختیاری

گردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش