زندگینامه سهراب سپهری (+ عکس)

سهراب سپهری شاعر، نویسنده و نقاش اهل ایران

چکیده ای از بیوگرافی سهراب سپهری

نام کامل: سهراب سپهری

زادروز: ۱۵ مهر ۱۳۰۷

محل تولد: کاشان

پیشه: شاعر، نقاش و مدرّس هنرستان هنرهای زیبا

مرگ: ۲۱ ماه آوریل ۱۹۸۰

علت مرگ: سرطان خون 

زندگینامه سهراب سپهری

سهراب سپهری، در ۱۵ مهرماه ۱۳۰۷، در کاشان به دنیا آمد. سهراب سپهری شاعر، نویسنده و نقاش اهل ایران بود. سهراب سپهری از نامداران ادب و هنر معاصر ایران است. وی را «شاعر طبیعت» نیز لقب داده اند. آشنایی و رفاقت او با ستون های بزرگ ادب فارسی و بیش از همه نیما یوشیج و فروغ فرخ زاد نشان دهندهٔ کشش و ذوق ادبیِ اوست.

سال های کودکی سهراب سپهری در کاشان سپری شد. او از مهم ترین شاعران معاصر ایران است و شعرهایش به زبان های فراوانی من جمله انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی و ایتالیایی ترجمه شده است. سهراب سپهری ابتدا اشعار خود را به سبک نیما یوشیج (شعر نیمایی) می سرود ولی پس از گذشت چند وقتی رویه ایی خاص برای خود یافت و اغلب شعر هایش نیز بر این مبنا سروده شده است.

شهرت سهراب سپهری از سال ۱۳۴۴  با انتشار شعر بلند صدای پای آب  آغاز شد

سهراب سپهری دهه اول و دوم زندگی خویش را به فراگیری علم و هنر گذراند. دهه سوم زندگی اش را به کسب تجربه و سفر پرداخت و دهه چهارم زندگی خود را بیشتر به سفرهای دراز اختصاص داد. در این دوره بود که بارها به کشورهای ژاپن، فرانسه، ایتالیا، هندوستان، آمریکا، و بسیاری دیگر از کشورهای شرق و غرب سفر کرد. سفرهای او در اصل سیر و سلوک عرفانی بود. این دیدگاه خاص سهراب سپهری از سفر علی الخصوص سفر به کشورهای شرق آسیا و آشناییش با ادیان هند و بودا شعر او را تحت‌تأثیر قرار داد. سهراب سپهری در این دوره بعنوان شاعری صاحب سبک، دوستداران زیادی داشت. او نیز هیچوقت ازدواج نکرد.

سهراب سپهری به فرهنگ مشرق زمین و به شعر کهن سایر زبان ها علاقه داشت؛ از این جهت ترجمه هایی از اشعار کهن چینی و ژاپنی انجام داد. او در مرداد ۱۳۳۶ از راه زمینی به کشورهای اروپایی سفر کرد و به پاریس و لندن رفت. ضمناً در مدرسه هنرهای زیبای پاریس در رشته لیتوگرافی نام نویسی کرد. در دورانی که به اتفاق حسین زنده رودی در پاریس بود بورس تحصیلی اش قطع شد و برای تأمین مخارج و ماندن بیشتر در فرانسه و ادامه نقاشی، ناگزیر بکار شد و برای تمیز کردن شیشه آپارتمان ها، گاهی از ساختمان های بیست طبقه آویزان می شد. سهراب سپهری نیز کارهای هنری خود را در نمایشگاه ها به معرض نمایش گذاشت. حضور او در نمایشگاه های نقاشی هم چنان تا پایان عمرش ادامه داشت.

سهراب سپهری بیشتر آثار نقاشی اش را در گالری سیحون برگزار می‌کرد 

سهراب سپهری چند وقتی در اداره کل اطلاعات وزارت کشاورزی با سمت سرپرست سازمان سمعی و بصری در سال ۱۳۳۷ مشغول بکار شد. از مهر ۱۳۴۰ نیز شروع به تدریس در هنرکده هنرهای تزیینی تهران کرد. او در اسفند ماه ۱۳۴۱ از کلیه مشاغل دولتی به کلی کناره گیری کرد. 

خانواده سهراب سپهری

پدربزرگ سهراب سپهری، میرزا نصرالله خان سپهری اولین رئیس تلگراف خانه کاشان بود. پدرش اسدالله و مادرش ماه جبین نام داشتند که هر دو اهل هنر و شعر بودند. پدر سهراب سپهری، اسدالله سپهری، کارمند اداره پست و تلگراف کاشان، اهل ذوق و هنر بود. زمانی که سهراب بچه بود، پدرش به بیماری فلج مبتلا شد و در سال ۱۳۴۱ درگذشت. مادر سهراب سپهری، ماه جبین، که اهل شعر و ادب هم بود، در خردادماه سال ۱۳۷۳ درگذشت. منوچهر سپهری، برادر ارشد سهراب سپهری و تنها برادر او که همبازی دوران خردسالی سهراب بود نیز در سال ۱۳۶۹ درگذشت. او سه خواهر به نام های همایون دخت، پری دخت و پروانه سپهری دارد.

دوران نوجوانی و جوانی سهراب سپهری

سهراب سپهری دورهٔ ابتدایی را در دبستان خیام کاشان (۱۳۱۹)، و متوسّطه را در دبیرستان پهلوی کاشان گذراند و بعد از فارغ التحصیلی در خردادماه ۱۳۲۲ زمانی که ۱۵ ساله بود وارد دانش سرای مقدماتی پسران شد و به استخدام اداره فرهنگ درآمد. عادت کتاب خواندن، از زمان فراگیریِ خواندن و نوشتن در کودکی، در سهراب شکل گرفته بود و ساعت های معینی را مطالعه می کرد.

ورزش و شکار پرندگان هم از دیگر سرگرمی های این دوران سهراب سپهری است. در اوقات فراغت هم به سرودن شعر و کشیدن تابلوهای نقاشی می پرداخت. در انجمن هفتگی شعر نیز شرکت می کرد.

سهراب سپهری در شهریور ۱۳۲۷ در امتحانات ششم ادبی شرکت نمود و دیپلم دوره دبیرستان خود را دریافت کرد. بعد به تهران آمد و در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت و همزمان به استخدام شرکت نفت در تهران درآمد که بعد از ۸ ماه استعفا داد. استعداد سرشار و شور و اشتیاقش برای فراگیری آموزه های تازه، تحسین و توجه استادان دانشکده را برمی انگیخت.

آثار سهراب سپهری

سهراب سپهری در سال ۱۳۳۰ اولین مجموعهٔ شعر نیمایی خود را به نام مرگ رنگ منتشر کرد. اشعار این مجموعه در سبک چهار پاره و نیمایی است، این دو سبک شعری هر دو جدید هستند و طی سده های گذشته شکل گرفته اند. عناوین شعرهای این دفتر عبارت اند از در قیر شب، دود می خیزد، سپیده، مرغ معما، روشن شب و سراب. این شاعر در این مجموعه بسیار تحت تأثیر نیما بوده است و هر مضمون و محتوایی از غنائی تا سیاسی و اجتماعی را در این قالب سروده است. ناامیدی و تاریکی آن هنگام بیش از امید در اشعار این مجموعه نمایان است و «سپهری» در این اثر نخستین تجربیات شاعری اش را به نمایش گذاشته است که کم تر ایجاز و انسجام در آن دیده می شود.

سهراب سپهری شاعریست که شناخت کافی از شعر و سبک نیما داشت

سهراب سپهری در سال ۱۳۳۲ از دانشکده هنرهای زیبا فارغ التحصیل شد و نشان درجه اول علمی را دریافت کرد. در همین سال در چند نمایشگاه نقاشی در تهران شرکت نمود و نیز دومین مجموعهٔ شعر خود را با عنوان زندگی خواب ها منتشر کرد که شامل اشعاری با نام های خواب تلخ، فانوس خیس، جهنم سرگردان، یادبود، لحظه گمشده، باغی در صدا و مرغ افسانه بود. او در این مجموعه اشعارش را بی وزن عروضی سراییده است که مضمون هایی سورئال و تخیلی را در بر می گیرند. در آذر ماه ۱۳۳۳ در ادارهٔ کل هنرهای زیبا (فرهنگ و هنر) در قسمت موزه ها شروع بکار کرد و در هنرستان های هنرهای زیبا نیز به تدریس می پرداخت.

«سهراب سپهری» یکی از شاعران برجسته ی ایرانی است که نویسندگان و شاعران بعد از خودش را تحت تأثیر قرار داده است. در مورد او نویسندگان و منتقدان زیادی صحبت کرده اند و از وی علاوه بر اشعارش دست نوشته های گوناگونی به جامانده است. کتاب «باغ تنهایی» به همت «حمید سیاه پوش» گرداوری شده است که شامل مقالات، یادداشت ها، گفتارها و اظهارنظرهای کوتاه و بلند از منتقدان، نویسندگان، شاعران و هنرمندان در مورد «سهراب سپهری» است. این کتاب از سوی انتشارات نگاه به چاپ رسیده است. کتاب«زن شبانه ی موعود» هم اثر «پوران فرخزاد» شاعر و نویسنده ی ایرانی درباره ی نشان زن در آثار «سهراب سپهری» است. کتاب «صدای پای آب» اثر «بهروز ثروتیان» هم شرح و نقد اشعار این شاعر است که میتواند برای علاقه مندان به شعر معاصر خواندنی و دلنشین باشد.

مجموعه آثار سهراب سپهری

 آثار منظوم سهراب سپهری:

 هشت کتاب، مرگ رنگ، زندگی خواب ها، آوار آفتاب، شرق اندوه، صدای پای آب، مسافر، حجم سبز، ما هیچ ما نگاه، آوارکتاب، زندگی خواب ها

آثار منثور سهراب سپهری:

اتاق آبی

درگذشت سهراب سپهری 

سهراب سپهری در سال ۱۳۵۸ به بیماری سرطان خون مبتلا شد و به همین علت در همان سال برای درمان به انگلستان رفت، ولی بیماری بسیار پیشرفت کرده بود و او ناکام از درمان به تهران بازگشت. سرانجام اول اردیبهشت ماه ۱۳۵۹ ساعت ۶ بعد ازظهر، در بیمارستان پارس تهران جان به جان آفرین تسلیم کرد.

آرامگاه سهراب سپهری در روستای مشهد اردهال توابع کاشان است

فردای آن روز با همراهی چند تن از اقوام و دوستش محمود فیلسوفی، صحن امامزاده سلطان علی، روستای مشهد اردهال واقع در اطراف كاشان میزبان ابدی سهراب سپهری گردید. آرامگاه سهراب سپهری در ابتدا با قطعه آجر فیروزه ای رنگ مشخص بود و بعد کتیبه ای از هنرمند معاصر، رضا مافی، با قسمتی از شعر «واحه ای در لحظه» از کتاب حجم سبز از سهراب سپهری، جایگزین شد:

به سراغ من اگر میایید

نرم و آهسته بیایید

مبادا كه ترک بردارد

چینی نازک تنهایی من

این سنگ در مهر ۱۳۸۴ با بی توجهی کارگران و به دلیل سقوط مصالح ساختمانی بر روی آن، شکست و با سنگ سفید رنگ دیگری که سعی شده بود با سنگ قبلی شباهت داشته باشد تعویض شد. در ۲۹ اسفند ماه ۱۳۸۷، سنگ بزرگ تر سیاهرنگی بر روی سنگ سفید سهراب سپهری نصب گردید.

گردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش