زندگینامه عنصری بلخی (ملک الشعرا) و آثار او

عنصری بلخی,زندگینامه عنصری بلخی,آثار ابوالقاسم حسن عنصری بلخی

عنصری بلخی مردي بلندهمت و بزرگمنش بود

یکی از شاعران مشهور پارسی زبان، عنصری بلخی نام داشت که از ویژگی های او می توان به شاعری عقل گرا و حسابگر اشاره کرد و در کار او، کم تر نشانه ای از شاعرانگی میتوان دید؛ به همین خاطر بجای این که از وی به عنوان یک شاعر، یاد کنند؛ بیشتر، او را به عنوان یک ناظم می شناسند. شعر خراسانی توسط عنصری بلخی به سمت صنعتگری هدایت شد.

چکیده ای از بیوگرافی عنصری بلخی

نام:ابوالقاسم حسن بن احمد عنصری بلخی

لقب:عنصری بلخی

زاده:۳۵۰ هجری قمری

زادگاه:بلخ

سمت:شاعر پارسی گوی بلخ

وفات:۴۳۱ هجری قمری

بیوگرافی عنصری بلخی

ابوالقاسم حسن بن احمد، ملقب به عنصری بلخی بود که در سال ۳۵۰ هجری قمری دیده به جهان گشود. پس از این که عنصری بلخی، تحصیلات ابتدایی اش را تمام کرد؛ مشغول به کار بازرگانی شد ولی در این عرصه به نتیجه ای نرسید و راهزنان، اموالش را در یکی از سفرها دزدیدند. او ناچارا دوباره به فکر تحصیل افتاد. یکی از برادران سلطان محمود، عنصری بلخی را به دربار غزنویان برد. عنصری بلخی، مورد توجه سلطان محمود غزنوی بود و در درگاه وی به مقام و منزلتی رسید که لقب ملک الشعرا را به او دادند و به جمع چهارصد نفر از سخنوران و شاعران پیوست. عنصری، چنان ثروتی در دربار محمود جمع کرد که توسط شعرای بعدی، مشهور شد.

در تذکرهٔ دولتشاه سمرقندی درخصوص عنصری بلخی اینچنین نوشته شده است:

مناقب و بزرگی وی اظهر من الشمس است و نسبت به شعرای دوران سلطان محمود، ممتاز شد و بعضی از او به عنوان یک پزشک، یاد کرده اند. طبق گفته ها چهارصد شاعرِ متشخص در رکاب سلطان محمود بودند و استاد عنصری به عنوان پیشوا و ارجح طایفهٔ شعرا محسوب میشد و بقیه در نزد او شاگردی می کردند و در مجلس سلطان محمود دارای مقام ندیمه با شاعری ضمّ بود و مقامات و غزوات سلطان را بطور پیوسته نظم می کرد.

یکی از قصیده های عنصری بلخی، نزدیک به ۱۸۰ بیت داشت که در آن قصیده مجموع غزوات و حروب و فتوح سلطان محمود غزنوی را به نظم آورده است و عاقبت، سلطان محمود به استاد عنصری، لقب ملک الشعرایی قلمرو خویش را داد و گفت که در هر جایی از کشورها که شاعری و خوشگویی باشد سخن خویش بر استاد ارائه دارد تا استاد غث و ثمین آن را منقح کند، در حضرت اعلی به عرض رساند؛ و تمامی روز مجلس استاد عنصری، شعرا را مقصدی معیّن بود، و او را جاهی و مالی بزرگ به این جهت جمع شده، و فردوسی در نظم شاه نامه به تحسین عنصری بلخی می پردازد و آن داستان به جایگاه خویش خواهد آمد، و الله و اعلم.

زندگینامه عنصری بلخی,آرامگاه عنصری بلخی,بیوگرافی عنصری بلخی

ابوالقاسم حسن بن احمد معروف به عنصری بلخی است

رویدادهای مهم زندگی عنصری بلخی

عنصری بلخی در زندگی خود دارای رویدادهای مهمی نظیر ناموفقیش در امر بازرگانی بود و علاوه بر آن راهزنان، کاروانیان وی را غارت کردند و توسط امیر نصر برادر سلطان محمود غزنوی به دربار مسعود غزنوی وارد شد. باتوجه به اشعار سروده ی وی می توان فهمید که اطلاعات این شاعر به ادب و شعر، محدود نمیشد بلکه او اطلاعات کافی از علوم اوایل داشت که این علوم در قرن چهارم هجری در خراسان رواج پیدا کرده بود.

عنصری بلخی بهمراه سلطان محمود غزنوی در اکثر سفرهای جنگی حضور داشت و در وصف سفرهای جنگی، بعضی از قصایدش را سرود. عنصری بلخی با حفظ مقام خود در دوره سلطان مسعود، به لقب ملک الشعرا شهرت پیدا کرد. او به برادر سلطان محمود به نام امیر نصر در میان سایر افراد خاندان سبکتکین، وابسته بود. عنصری بلخی بنابر اشعارش به عنوان مردی بلندهمت و بزرگمنش شناخته میشد.

آثار عنصری بلخی

بر طبق گفته ها، تعداد ابیات سروده شده توسط عنصری بلخی به سی هزار بیت میرسد که در حال حاضر ، کمی بیش از ۲۰۰۰ بیتش دردسترس است. مضامین ابیات این شاعر نظیر قصیده، رباعی، غزل، قطعه، ترکیب بند، و مثنوی می باشد. او در اکثر قصیده های خود از سلطان محمود غزنوی و مسعود غزنوی به تمجید و تحسین پرداخته است. اصطلاحات حکمت و منطق در قصیده ها و غزل های عنصری بلخی وجود دارد. عنصری بلخی به سرودن قصیده های بدون مقدمه پرداخته و بیشتر به توصیف می پردازد.

عنصری بلخی دارای منظومه هایی علاوه بر دیوانش بوده که شامل شادبهر و عین الحیاة، وامق و عذرا، خنگ بت و سرخ بت می باشد. این شاعر توانا مضامین خود را بر اثر تسلطی که به ادب عربی داشت؛ از شاعران عرب زبان پیش از خود آموخت، ولی با تغيير و تحول توانست مضامین خود را به روش جدیدی بیان کند.

مقداری از افکار و اصطلاحات علمی به دلیل تسلط عنصری بلخی بر علوم عقلی در اشعارش نمایان است ولی این افکار و اصطلاحات علمی را گاهی وقت ها با تخیلات شاعرانه ترکیب کرده است و گاهی اوقات از آن ها بدون تصرف و به منظر بیان مقاصد شعری استفاده کرده است. درک و فهم اشعار عنصری بلخی به خاطر دقت خیال و باریکی اندیشه و کوشش او در آوردن مضامین نو و ابداعی، تا حدودی سخت است.

سبک عنصری

مقدمه ی قصیده ی عنصری بلخی، غالباً با تغزّل شروع می شود و بعد سخن را به مدح ممدوح می رساند. بعضی از معاصران وی از این شیوه استفاده کردند.

وفات عنصری بلخی

سرانجام عنصری بلخی با برجای گذاشتن اشعار ارزشمند و خدمت به حوزه ادب و فرهنگ ایرانی در تاریخ ۴۳۱ هجری فوت کرد و اکنون در بلخ، ارمیده است.