نام حضرت الیسع دو بار در قرآن در سوره‌های انعام و ص آمده استچکیده ای از بیوگرافی حضرت الیسع
نام:اَلْیَسَع
نام قوم:بنی اسرائیل
خویشاوندان مهم:ابراهیم
معجزات:زنده گرداندن مردگان، شفای بیماران
دین:یکتاپرستی
پیامبران هم عصر :الیاس
بیوگرافی حضرت الیسع
در عهد عتیق و یاد شده ی قرآن، الیسع به عنوان پیامبر قوم اسراییل محسوب میشود.
الیسع در کتاب مقدس
در کتاب مقدس از الیسع، تحت عنوان الیشع یاد میشود. تفصیل حضرت الیسع در کتاب مقدس، بیشتر از قرآن است. از محتوای این کتاب می توان به معجزه های او، ماجرای جدایی وی از الیاس و گفتگوهایش با افراد مختلف، اشاره کرد. توضیحاتی درباره الیسع و ارتباط او با الیاس در کتاب مقدس سفر پادشاهان اول و دوم به صورت گسترده داده شده و به بیان داستان زندگی او، کیفیت جانشینی او برای الیاس و انتقال نبوت به وی از جانب خدا پرداخته است؛ از معجزات این حضرت می توان به سالم کردن آب شهر اریحا( که شور بوده و از آن محصولات کشاورزی بدست نمی آمده)، زنده کردن مردگان، برکت بخشیدن به کوزه روغن پیرزن مقروض، سیر کردن افراد فراوان با غذای کم و شفای نُعمان و فرمانده سپاه سوریه اشاره کرد.
نام الیسع در قرآن
در سوره های انعام و ص قرآن کریم، دو مرتبه به نام الیسع اشاره شده است. در این آیات، بدون توضیحی از او با تعبیر« برتری یافته» و« خوبان» به شخصیت و نبوت الیسع، پرداخته شده است. بسیاری از عالمان، حضرت الیسع را بخاطر اشاره ی گذرای قرآن به او و اطلاعات اندک منابع تفسیری و روایی از او، با پیامبران دیگر یکی میدانند. الیسع از نظر عده ای از مفسران، همان یوشع نبی به شمار میرود و نشات گرفته از همین نام می باشد. عقیده ی برخی از افراد دیگر اینست که الیسع، همان حضرت خضر می باشد. عده ای دیگر از وی به عنوان پیامبری که از نسل ابراهیم( ع) و یکی از پیامبران بنی اسرائیل بوده، یاد میکنند.
پیامبری حضرت الیسع
حضرت الیسع برطبق کتب تاریخی و تفسیری اسلامی، شاگرد الیاس پیامبر بوده است و داستانهای فراوانی از آن ها نقل شده است که بدون تردید از کتاب مقدس و منابع یهود، بعضی از آن ها را یاد گرفته است. الیاس پیامبر باتوجه به کتاب عرائس المجالس فی قصص الانبیاء، در محضر زنی از زنان بنی اسرائیل که« الیسع بن اخطوب» فرزند آن زن محسوب میشد، حاضر شد. از این رو الیاس پیامبر، توسط آن زن به منزل دعوت شد و تا از دید دشمنان، محفوظ بماند. الیاس به خاطر لطف این زن، در حق الیسع بیمار، دست به دعا برداشت. مادر الیسع پس از بهبود فرزندش در اثر دعای الیاس، به او ایمان آورد و به وی پناه‌گاه داد.
بعد از آن، الیسع، همیشه همراه الیاس بود. اظهارات ثعلبی بعد از بیانِ تفصیلی داستان عروج الیاس به آسمان اینچنین است:الیسع در این زمان ، وی را صدا زد:ای الیاس، پیش از رفتنت، تکلیف مرا معلوم کن و دستوری برای روزگار تنهایی ام بده. الیاس، کسایش که نشانگر جانشینی در میان بنی اسرائیل بود؛ را بر سر الیسع انداخت. الیسع به فضل خداوند به مقام نبوت و رسالت به سوی بنی اسرائیل فرستاده شد و بعد از این که به او وحی شد؛ مانند الیاس وی را تائید کرد. بنی اسرائیل به او ایمان آورد و حکم خدای متعالی تا زمان زنده بودن الیسع در میان آنان، در بین بنی اسرائیل نافذ بود.
معجزات حضرت الیسع
معجزات حضرت الیسع، زیاد بوده است. وی برای کمک به زن بیوه ی مقروض، چندین برابر، روغن می دهد تا او بتواند با ادای قرض خود، خانواده اش را از فقر نجات دهد. الیسع، خاک زمین های سمی را برای سیرکردن فرزندان پیامبران به غذای کامل تبدیل می کند. وی بعد از درمان فرمانده سوریه نعمان از جزام، خدمتکارش به نام گهازی را مجازات می کند؛ بدین دلیل که از نعمان پول برداشته بود. نعمان که دچار تردید شده بود؛ دستور الیسع را پذیرفت و هفت مرتبه اندامش را در رود اردن شست. عیسی به این معجزه الیسع نیز در عهد جدید اشاره می کند.
حضرت الیسع از پیامبران بنی‌اسرائیل میباشدزنی از زنان پسران انبیاء به پیش الیشع آمد و با تضرع گفت:« بنده ات، شوهرم به رحمت ایزدی پیوست و تو به این مسأله اگاهی که بنده ات از خداوند می ترسید، و طلب کار وی برای گرفتن طلبش میخواهد دو پسر مرا برای بندگی خود ببرد.» الیشع در جواب به او گفت:« بگو چه کاری برایت انجام دهم و چه چیزی در خانه داری؟» وی گفت:« کنیزت در خانه به جز یک ظرف روغن، چیزی ندارد.» او گفت:« نزد همسایگانت برو و ظرف های خالی از آن ها درخواست کن. سپس وارد خانه شو و بر روی خود و پسرانت، در خانه را ببند و درون ظرف ها روغن بریز و آن ها را کنار بگذار.
کنیز از پیش حضرت الیسع رفت و پس از بستن در خانه، درون ظرف ها روغن ریخت. و بعد از پُر کردن ظرفها، به یکی از پسرانش گفت:« ظرفی دیگر برای من بیاور.» پسرش به وی گفت:« ظرف دیگری نیست.» و روغن باز ایستاد. پس نزد حضرت الیسع رفت. الیسع به وی گفت:« برو و بعد از فروش روغنها قرضت را ادا کن، سپس تو و پسرانت از باقی مانده ی روغنها امرار معاش کنید. سپس به بیت ئیل سفر کرد و اطفال کوچک از شهر بیرون آمده، در طول مسیر، وی را مسخره می کردند و می گفتند:« ای کچل برآی! ای کچل برآی!» و حضرت الیسع به عقب برگشت و با دیدن بچه ها ، آن ها را به نام یَهُوَه لعنت کرد؛ ناگهان دو خرس از جنگل بیرون آمدند و چهل ودو پسر را درید.
سرانجام حضرت الیسع و جانشین او
هیچ اطلاعاتی مبنی بر نحوه ی مرگ الیسع و جانشین او در قرآن کریم ذکر نشده است؛ ولی برطبق برخی از کتب تاریخی و تفسیری، زمانیکه الیسع، قصد انتخاب جانشین برای خود داشت، گفت:کسی شایسته ی این سمت است که روزها روزه بدارد و شبها خداوند را عبادت کند و هرگز در هنگام قضاوت کردن، برافروخته نشود. این شرایط توسط الیسع برای قومش برای سه بار ذکر شد و در هر سه بار از میان آن جمع، تنها جوانی این شرایط را پذیرفت که توسط قوم، تحقیر میشد. از این رو الیسع در روز سوم، وی را بعنوان جانشین خود انتخاب کرد و بعد از وفای به عهد خود، خداوند به تمجید از او پرداخت و نام ذاالکفل را برایش انتخاب کرد.
از داستان الیسع در داستانهای اسلامی و قصص الانبیاء نیز یاد شده است. داستان الیسع با داستان عهد قدیم در این متون بطور کامل، همخوانی دارد. عقیده و باور بعضی از مسلمانان اینست که الیسع در العوجم در منطقه شیعه نشین عربستان، دفن شده است. این مکان برای جهت یابی در زمان عثمانی از اهیت ویژه ای برخوردار بود و زائران زیادی به مقبره او میرفتند. ولیکن مقبره الیسع توسط دولت عربستان سعودی به دلیل تفکرهای وهابی ویران شد. برطبق تصور بعضی از افراد در ترکیه، مقبره ای متعلق به الیسع وجود دارد.
حضرت الیسع پس از الیاس به پیامبری مبعوث شدگردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش
- 14
- 2
