زندگینامه کمال‌الدین فارسی پايه ‎گذار فيزيك نور در جهان

کمال‌الدین فارسی یکی از مهمترین دوره های تاریخ علم را در سرزمین های اسلامی رقم زد

چکیده ای از بیوگرافی کمال الدین فارسی

نام:کمال الدین حسن بن علی بن حسن فارسی یا ابوحسن محمد بن حسن

زاده: ۶۶۵هجری قمری

ملیت:ایرانی

پیشه: دانشمند، ریاضی دان و فیزیک دان برجسته ایرانی

درگذشت:۱۹ ذیقعده ۷۱۸ هجری قمری

محل دفن:تبریز

بیوگرافی کمال الدین فارسی

کمال الدین فارسی یا ابوحسن محمد بن حسن یا کمال الدین حسن بن علی بن حسن فارسی در سال ۶۶۵هجری قمری دیده به جهان گشود. کمال الدین فارسی در سرزمین های اسلامی، مهمترین دوره ی تاریخ علم را رقم زد که به آن« قرن فارسی» می گویند. یکی از قطب های زنده علمی در آن دوره، محیط علمی تبریز بود. کمال الدین فارسی علاقه ی بسیاری به نورشناسی ومطالعه کتاب المناظر این هیثم پیدا کرد. این مطالعه با روشی کاملاً علمی باعث شد که مباحثی مهم از جمله رنگین کمان، کشف و اصلاح شود.

دوران تحصیل کمال الدین فارسی

کمال الدین فارسی در شیراز زندگی میکرد و پس از این که او تحصیلات مقدماتی علوم اولیه را کسب کرد به دلیل این که به علم مناظر و نور و مسایل آن علاقه مند بود؛ در كلاس درس محمود بن مسعود بن مصلح معروف به قطب الدین شیرازی، مشغول به تحصیل شد.

قطب الدین به عنوان یک ریاضی دان برجسته و منجم متبحر و عالم با تجربه در علوم فیزیك، توانست اصول علوم نجوم را بشناسد و به یک فیلسوف مشهور تبدیل شود. قطب الدین، متولد سال ۶۳۴.ه.ق در شیراز بود و نیز به تدریس در همان شهر مشغول شد و در همین شهر در سال ۷۱۵ درگذشت.

فعالیت های کمال الدین فارسی

کمال الدین فارسی برای اولین بار در زمینه فیزیک نور از اصول و نظریه های هندسه در اثبات تئوری های خویش، بهره گرفت. چنین عملی در آن زمان از اهمیت به سزایی در فعالیت های پژوهشی برخوردار بود. کمال الدین فارسی، توانست تاریک خانه ای را ابداع کند و نور را از یک روزنه عبور دهد و پس از آن یک دانشمند فرانسوی به نام رنه دکارت بمدت ۲۷۰ سال بعد از کمال الدین فارسی، چنین عملی را مجددا انجام داد.

نخستین دانشمندی که موفق به تشریح تئوری خطای چشم و استفاده از عدسی های گوناگون برای حل این موضوع، گردید؛ کمال الدین فارسی نام داشت. در سده نوزدهم میلادی برطبق همین تئوری جالب و بی نظیر ، از عدسی ها در قواعد عکاسی و ساخت تلسکوپ ها و میکروسکوپ ها استفاده شد.

برای درک اهمیت کار کمال الدین در نظریۀ اعداد، صرفا مقایسه ی رسالۀ او با پژوهش های دو ریاضی دان دیگر به نام پی یر دو فِرما و رنه دِکارت اکتفا میکند. فرما در ۱۶۳۶م( یعنی ۳۱۸ سال پس از مرگ کمال الدین)، موفق به کشف مجدد زوج متحاب کمال الدین شد.

دکارت، بعد از گذشت ۲ سال توانست یک زوج متحاب دیگری را کشف کند که صورت ناقص یکی از قضایای کمال الدین بود که در بعضی از مثال های سادۀ عددی بر خلاف قضیۀ وی، نتیجه ی غلطی داشت. محمد باقر یزدی تقریباً هم زمان با( یا شاید کمی زودتر از) دکارت توانست در کشور ایران ، همان زوج متحاب را کشف کند. به عبارت ساده، نظریۀ اعداد متحاب توسط کمال الدین به سطحی رسید که حتی این دو ریاضی دان برجسته با گذشت۳۲۰ سال پس از مرگش، نتوانستند آن را کشف کنند. همچنین، کمال الدین فارسی همچون دانشمندان امروزی، به اشبتاه رایج پیشینیان در متحاب پنداشتن دو عدد ۲۰۲۴ و ۲۲۹۶ اشاره و علت آنرا نیز مشخص کرده است. جالبست بدانید که غیاث الدین جمشید کاشانی که یک ریاضی دان بزرگ محسوب میشد؛ مجددا این اشتباه را یک قرن پس از کمال الدین مرتکب شد.

آثار کمال الدین فارسی

کمال الدین فارسی در زمینه فیزیک نوری، آثاری برجای گذاشته است که منشأ آن برگرفته از سوالاتی بود که در ذهن او در مورد بازتابش نور به وجود آمده بود. قطب الدین شیرازی به کمال الدین فارسی، کنکاش و مطالعه در کتاب فیزیک نوری( اثر ابن هیثم) را پیشنهاد داد و همنی پیشنهاد باعث شد که او به دستاوردهای علمی اش برسد. تنقیح المناظر، نام کتابی بود که او در زمینه علم فیزیک نور نوشته بود. کمال الدین فارسی در سفر به سرزمین های مختلف، دانش بسیاری را به دست آورد. او در اصفهان برای مدتی طولانی شاگرد ابن خوام ( عبدالله بن محمد بن عبد الرزاق عماد الدین بغدادی) بود و موفق به کسب دانش ریاضیات شد و عاقبت در این زمینه کتابی تحت عنوان اساس القواعد فی اصول الفوائد نوشت و به شرح توضیح رساله الفوائد البهائیه فی قواعد الحسابیه نوشته ابن خوام پرداخت.

کمال الدین فارسی، مدتی به فراگیری علم در نزد قطب الدین شیرازی پرداخت و با رهنمودهای او و به اسم وی، دانش نویسه تنقیح المناظر را خلق کرد. کمال الدین فارسی، کتاب البصائر فی اختصار تنقیح المناظر را با بهره گیری از علوم جمال الدین صاعد بن محمد سغدی ترکستانی نوشت و از او بعنوان استاد در رساله تنقیح المناظر، یاد کرد.

کمال‌الدین فارسی ریاضى‏دان، نورشناس و فیزیکدان سده هفتم هجرى بود

ستاره شناسان مشهوری به کمال الدین فارسی در آثار ایضاح المقاصد و مفتاح الحساب اشاره کرده اند که از آن ها می توان به عماد الدین کاشانی و غیاث الدین جمشید کاشانی اشاره کرد. کمال الدین فارسی به دانش پرسپکتیو به خصوص نورشناسی یا فیزیک اپتیک در دانش فیزیک و به موضوعات وابسته به زوایا وهندسه در دانش ریاضی، توجه نشان داد و دراین مورد به پژوهش هایی پرداخت.

طبق گفته های کمال الدین فارسی، جنس نور ساطع شده از ماده درخشان، از گرما و آتش می باشد؛ بدین دلیل که در صورت تاباندن نورخورشید به آینه کاو، آن نوردر یک نقطه متمرکز شده و درصورت وجود جسم اشتعال زا در آن موضع، می سوزد. بعدها این نظریه توسط افرادی به نام کریستیان هویگنس و ماکسول بازگو شد.

وفات کمال الدین فارسی

کمال الدین فارسی در ۱۹ ذى‏القعده سال ۷۱۸ ه. ق. در سن ۵۳ سالگى در تبریز به دیدار ابدی شتافت و آرامگاه این فیلسوف در همین شهر نیز می باشد.

گردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش