زندگینامه دموکریت و تفسیر دیدگاه اتمی او به دنیا

دموکریت

چکیده ای از زندگینامه دموکریت:

نام کامل: دموکریت، دِموکریتوس

تاریخ تولد: حدود ۴۶۰ پیش از میلاد

محل تولد: آبدِرا، تراکیه غربی، یونان

حرفه: دانشمند و فیلسوف

دلیل شهرت: ایجاد دیدگاه اتمی

نام های دیگر: دانشمند خندان

درگذشت: حدود ۳۷۰ پیش از میلاد (حدود ۹۰ سالگی)

بیوگرافی دموکریت

زندگینامه دموکریت:

دموکریت یا دموکریتوس در حدود ۴۶۰ سال پیش از میلاد در آبدار، تراکیه غربی  و یونان به دنیا آمد. براساس آنچه خود وی درخصوص تاریخ تولدش عنوان می کند: «در هنگام کهن سالی آناکساگوراس، من جوان بودم.» پس تولد او حد فاصل ۴۳۰ تا ۴۶۰ پیش از میلاد می باشد. معنی اسم او منتخب مردم است که با عنوان دیمقراطیس نیز شناخته می شد، وی از آخرین فیلسوفان یونانی پیش از سقراط بود که مهمترین نقش را درخصوص بسط افکار لئوکیپوس درخصوص اتم گرایی دارد. 

این دانشمند برای فراگیری علم سفرهای بسیاری را انجام داد که شامل سرزمین های شرقی و جنوبی هستند. براساس آنچه مورخان احتمال می دهند، دموکریت مدتی را در مصر بوده است و مسلم می باشد که به ایران نیز سفری داشته، به همین دلیل بسیاری از محققیت و مستشرقین دموکرین را شاگرد بلافصل اوستانوس که به فارسی هوشتانه نامیده می شود، می دانند. معروف است که نظریه تجزیه ناپذیری اتم از استاد ایرانی به وی آموخته شد. 

وی بعد از این سفرها با آبدار برگشت و با افکار لئوکیپوس آشنایی پیدا کرد، زمانی که مکتب اتم گرایی شهرت پیدا کرد وی به سفری به آتن داشت و از پروتاگوراس معاصر وی در آتن با شوق زیادی استقبال شد، امّا دموکریت می‌گوید که «من به آتن رفتم و هیچ‌کس مرا نشناخت.»

مدت های مدیدی فلسفه دموکریت موردتوجه نبود، برنت در این خصوص عنوان می کند: «روشن نیست که افلاطون از دموکریت اطّلاعی داشته باشد، لیکن ارسطو او را خوب می‌شناخت. دیوگنس لائرتیوس می‌نویسد که افلاطون چنان از دموکریت بدش می‌آمده که می‌خواسته همه کتابهای او را بسوزاند.

دموکریت فیلسوف و دانشمند غربی

روحیه دِموکریت:

در یونان باستان از دموکریت با عنوان فیلسوف خندان یاد می شد، زیرا تاکید بسیاری بر ارزش شادمانی می کرد. دموکریت همواره آماده بود تا از زندگی استقبال کند، اندیشه مثبت اندیشی را استفاده می کرد و از لذاید زندگی در کنار تعادل استفاده می کند. از این رو، نظام اخلاقی اپیکوری در حقیقت همان اخلاق دموکریت است.

نظریات دموکریت:

نظریه اتمی:

کلمه اتم از واژه یونانی Atomon می آید که معنای جدا نشدنی می دهد و دالتون ۲۰۰۰ سال بعد از این موضوع با استفاده از واژه مشابه در رساله اش تایید کرد، اما باید گفت دموکریت نخستین فردی نیست که این موضوع را کشف کرد. معلم وی لئوکیپوس و نیز آناکساگوراس به مفهوم وجود ذرات جدانشدنی توجه کرده بودند.

باوجودی که دموکریت اولین فردی است که پیشنهاد مباحث همه جانبه را درخصوص اولویت اتم در تشکیل جهان هستی ارائه داد. اگرچه بسیاری از جنبه های نظریه دموکریت براساس شواهد علمی استوار نبوده اند و مانند فرضیه های دالتون از نظرهای ساده تشکیل شده بود، اما همچنان اعتبار دارند. 

نظریه اتمی دموکریت

وجود اتم‌ها و خلاء:

دموکریت عنوان می کند که فقط دو چیز وجود دارد که شامل فضا و اتم است. فضا یک خلا یا یک تهی بی نهایت بزرگ می باشد که تعداد نامتناهی از اتم های هستی یا جهان مادی را دارا می باشد. از آنجایی که اجسام نمی توانند از هیچ ساخته شوند؛ اتم ها و فضا همیشه وجود دارند و همیشه وجود خواهند داشت. 

اتم ها اجزای تشکیل دهنده هرچیزی هستند که روی زمین قرار دارند، همچنین دیگر سیارات و ستاره ها از این عنصر ساخته می شوند و همواره به شکل جامد، غیرقابل نفوذ و قطعه ای نامرئی تغییر نیافته عنوان می شوند. اتم ها در فضا با همدیگر ارتباط دارند تا بتوانند سایر اجسام از قبیل سنگ، گیاهان و جانوران را ایجاد کنند. زمانی که این اجسام مرده یا متلاشی می شوند، دچار تجزیه ساختاری خواهند شد در نتیجه اتم های آنها آزاد و با ترکیب مجدد به اشکال متفاوتی تبدیل می شود و با سایر اتم ها موجوداتی جدید ایجاد می کنند. 

دموکریت عنوان می کرد روشی که سبب اتصال اتم ها به یکدیگر می شود از طریق اشکال متفاوت آنها خواهد بود. از آنجایی که تمامی اتم ها دارای ماده سازنده یکسانی هستند، گمان می شود که اتم ها در مایعات دارای لبه های گرد و صافی هستند و به این سبب خواهند توانست روی هم بلغزند، اما در مقابل اتم های سازنده مواد جامد لبه های دندانه دار و سختی دارند که با همدیگر قلاب شده و تغییر شکل نمی دهند. 

دموکریت عنوان کرد که همانگونه که اتم ها در اشکال فیزیکی با یکدیگر متفاوت هستند، تفاوت های مشاهده شده در اجسام نیز دیده می شود که می توان از طریق شکل لبه اتم ها آن را توجیه کرد. 

درخصوص طعم و مزه می توان توضیح داد؛ طعم های شیرین توسط اتم های گرد و بزرگ و  اتم های دندانه دار و سنگین طعم های تند را ایجاد می کنند. به همین ترتیب رنگ اجسام را موضع اتم‌ها درون یک ترکیب که منجر به سایه‌هایی تیره‌تر یا روشن‌تر می‌شود توجیه می‌کند.

تئوری دموکریت قابل ملاحظه می باشد زیرا تصورات معنوی و مذهبی را به صورت کامل نفی می کند. برای مثال روح از طریق گروهی از اتم ها با سرعت بالا و جسم گرد ایجاد می شوند و از این طریق قابل توضیح خواهد بود. این اتم ها به آشفتگی سایر اتم ها درون و بیرون آن جسم واکنش خواهند داد. این واکنش حالتی احساساتی نیز ایجاد می کند که برای افکار، عواطف و سایر موارد با ذهن در ارتباط متقابل قرار می گیرند. 

دموکریت ادعا می کند زمانی که شخص می میرد روح آزاد شده و وجود خواهد داشت زیرا آن چیزی که اتم های متحرک را کنار همدیگر قرار می دهد؛ تجزبه شده است. از آنجایی که اتم ها آزاده شده اند می توانند جدا شوند و با سایر اتم ها برای تشکیل موجودات جدید برهمکنش برقرار خواهد کرد. این موضوع جایی برای عقاید انتزاعی ماورای طبیعت یا زندگی پس از مرگ باقی نمی‌گذارد.

دموکریت و نظریه اتم و خلاء

جبر باوری:

نظریه آزادی انتخاب نمی تواند در مدل ارائه شده توسط دموکریت جایی داشته باشد، تمامی رفتارهای بشری از اتم های موجود در بدن انسان متاثر خواهند شد. آنچه انسان انجام داده یا انجام خواهد داد از یک طرح بزرگ ناشی نمی شود بلکه در اثر برخورد و حرکت اتم ها با یکدیگر در یک فضای خالی می باشد پس هیچ جایی برای اراده آزاد انسان باقی نمی ماند. 

میراث ریاضیاتی:

باوجودی که بسیاری بخش های نظریه دموکریت بررسی دقیق می شوند، این داشمند یکی از اولین نفراتی است که تلاش می کند جهان هستی را با تعدادی از قوانین فیزیکی و ریاضی ساده توصیف کند. این موضوع می تواند یک تغییر مهم را در تفکر بشری بیان کند بدین صورت که به سمت تفکر بشری بوده و باوری خواهد بود که فکر دانشمندان را تا کنون به خود مشغول کرده است. 

دموکریت دانشمندی است که افتخار کشف قانون ریاضیات را هم دارد؛ به طوری که توانست عنوان کند حجم یک مخروط یک سوم حجم استوانه‌ای است از طرفی رابطه بین هرم و منشور را نیز اثبات کرد. 

دموکریتوس و علم جدید:

درباره تفکرات دموکریت نکته قابل توجه به شباهت هایی برمی گردد که به دانشمندان امروز اشاره دارد یا حتی شاید بتوان گفت که نظرات این فیلسوف را دانشمندانی چون جان دالتون انگلیسی بعد از دوهزارسال دوباره مطرح کردند. نظریه ای که جان دالتون عنوان می کند با نظر دموکریت کاملا مطابقت دارد، این نظریه شامل اینکه تمام مواد از اتم ساخته‌شده‌اند و اتم تجزیه‌ناپذیر است، می باشد.

اتم ها به همدیگر وصل می شوند و ترکیبی را ایجاد خواهند کرد. از طرفی بین اتم ها فاصله وجود دارد که همان خلاء یا فضای تهی در نظریه دموکریت می باشد. می‌بینیم که چقدر افکار این فیلسوف تا زمانه اکنون هم تاثیرگزار بوده است.

دموکریت فیلسوف باهوشی بود که به دلیل تاکید بر زندگی همراه با شادی و لذت، همچنین توجه به نعمت های الهی در حد تعادل به دور از ریاضت، به فیلسوف خندان معروف شده بود. دموکریت با طراحی نظریه اتم گرایی به فلسفه یونانی پایان داد و انقلابی بزرگ در حیطه فلسفه و علم را بنا کرد. 

باوجودی که اعتقاد داشت همه چیز در طبیعت روان می باشد اما باور داشت که در باطن هرچیز روان، چیزهای ثابتی و تغییرناپذیری وجود دارند که همان اتم های می باشند. 

وی با نظریه اتمی خود تنها اتم و خلاء را واقعیت عالم عنوان می کند و بقیه اشیاء اطراف را خیالی می داند که حاصل از جنبش و تحرک سطحی اتم ها خواهد بود و همانطور که مشاهده می کنید افکار دموکریت تا زمانه کنونی بسیار تاثیرگذار بوده است. 

تاثیر نظریه دموکریت بر علم جدید

احساس و نظریه دموکریت: 

شاید برایتان سوال پیش بیاید با توجه به نظریه دموکریت تکلیف احساس چه می شود؟

پاسخ دموکریت به این موضوع اینگونه است: وقتی چیزی را حس یا ادراک می‌کنیم، بر اثر حرکت اتم‌ها در فضا است. ادراک حسی از نظر دموکریت ذراتی هستند که از شیء موجود در خارج از ذهن ما پخش می شوند و مانند گرده های گل در هوا منتشر می شوند.

برخورد این ذرات و اثرگذاری آنها بر اتم های قوه درک می توانند منجر به ادراک حسی شوند. علت اینکه قادر هستیم آن درخت سیب را ببینیم آن است که ‌اتم های آن درخت در فضا پراکنده هستند و به چشم‌های ما برخورد می‌کنند.

گردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش