عید غدیر از بزرگ‌ترین اعیاد شیعیان میباشد عید غدیر خم
پیامبر( ص) برای به جای آوردن مناسک حج در ۲۴ یا ۲۵ ذی القعده سال ۱۰ هجری بهمراه هزاران نفر، از مدینه به طرف مکه حرکت کرد. این حج به حجة الوداع مشهور شد؛ به این خاطر که آخرین حج پیامبر( ص) بود. پیامبر( ص) پس از اتمام اعمال حج بهمراه مسلمانان از مکه به طرف مدینه حرکت کرد و به غدیر خم در روز ۱۸ ذی الحجه رسیدند. جبرئیل، پس از نزول آیه تبلیغ بر پیامبر( ص)، از جانب خداوند، به رسول خدا ( ص) دستور داد تا به معرفی علی( ع) به مردم بعنوان ولی و وصی بعد از خود بپردازد.
رسول خدا( ص) براساس روایات، مردم را در غدیر خم گرد آورد و با بلند کردن دست علی( ع) به تمامی حضار فرمود:« ای مردم، آیا من از خود شما، بر شما بیشتر ولایت ندارم؟» مردم در جواب به او گفتند:« آری، ای رسول خدا.» حضرت فرمود:« خداوند ولیّ من است و من ولیّ مؤمنین هستم و نسبت به آنان از خودشان بیشتر ولایت دارم. پس هر کس که من مولای اویم، علی مولای اوست.» رسول خدا( ص) جمله ی زیر را سه مرتبه تکرار کرد:
« خداوندا، دوست بدار و سرپرستی کن، هر کسی که علی را دوست و سرپرست خود بداند و دشمن بدار هر کسی که او را دشمن می دارد و یاری نما هر کسی که او را یاری می نماید و به حال خود رها کن، هر کس که او را وا می گذارد.» سپس خطاب به مردم فرمود:« حاضران این پیام را به غایبان برسانند.»
معنای غدیر
معنای کلمه ی غدیر، آبگیر می باشد؛ آبگیر به گودالی در بیابان می گویند که آب باران در آن جمع میشود. محلی به نام« جُحفه» در میان راه شهرهای مکه و مدینه قرار دارد که کاروانیان حج گزار در زمان رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله، در این محله از هم جدا می شدند و به دیارشان سفر می کردند. غدیر خم در این محل، واقع شده است. علت نامگذاری این غدیر به خم، آبگیر آن جا میباشد که به شکل خُمِ رنگرزان بوده و گاهی اوقات، برخی از قبایل صحرایی در این آبگیر، به شستشوی جامه های رنگ کرده خود می پرداختند.
نزول آیه اکمال در روز غدیر
جبرئیل در زمانی که هنوز گروهی از مردم در کنار هم بودند؛ مجددا نازل شد و آیه سوم سوره مائده از جانب خداوند، نازل شد که تحت عنوان آیه اکمال، از آن یاد میشد. بخشی از آیه به این شرح میباشد :« الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکمُ الْإِسْلامَ دیناً؛ امروز دین شما را کامل نمودم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و دین اسلام را برای شما پسندیدم.»
تاج ولایت
پیامبر صلی الله علیه و آله، عمامه ی خود به نام« سحاب» را در غدیر خم، بعنوان تاج افتخار بر سر امیرالمؤمنین علیه السلام قرار دادند و با گذاشتن انتهای عمامه بر دوش آن حضرت فرمودند« عمامه تاج عرب است.»
مردم به امیرمؤمنان( ع) تبریک و تهنیت گفتند. یکی از این افراد، عمر بود که قبل از سایر صحابه، به امام علی ( ع) با این مضمون، تبریک می گفت:بر تو گوارا باد! ای پسر ابوطالب!، تو مولای من و مولای هر مرد و زن با ایمان گشتی.
درباره تعداد افراد حاضر در غدیر خم اختلاف‌نظر استپیامبر( ص) نیز دستور داد برای امام علی ( ع) خیمه ای برپا کنند تا مسلمانان، دسته دسته نزد ایشان بروند و به او بعنوان امیرمؤمنان سلام دهند و این دستور پیامبر( ص) توسط همه مردم حتی همسران رسول خدا ( ص) و همسران مسلمانان، عملی شد.
حاضران عید غدیر خم
اختلاف نظرهایی درخصوص تعداد حاضرین در غدیر خم وجود دارد؛ به این صورت که تعداد حاضران را ده هزار نفر، دوازده هزار نفر، هفده هزار نفر، هفتاد هزار نفر و ۱۲۰هزار نفر بیان کرده اند. همچنین گزارشی مبنی بر حضور ده هزار نفر در غدیر خم براساس گنجایش جمیعت در فضای غدیر خم، جمعیت مدینه در سال دهم هجری و در نظر گرفتن جمعیت حاضر در مکه در حجة الوداع، داده اند.
از صحابه ی حاضر در واقعه غدیر می توان به عمر بن خطاب، عایشه بنت ابوبکر، عثمان بن عفان، سلمان فارسی، زبیر بن عوام، ابوذر غفاری، جابر بن عبدالله انصاری، عباس بن عبدالمطلب و ابوهریره اشاره کرد. در منابع شیعه و سنی به نقل واقعه غدیر پرداخته اند. از فراز های خطبه غدیر می توان از« من کنت مولاه فهذا علی مولاه» یاد کرد.
غدیر خم و سرنوشت اسلام
واقعه غدیر خم، بی تردید در تعیین مسیر آینده اسلام، نقش موثری داشته است. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در این واقعه، توانست مهمترین ماموریت دوران پیامبریِ اش را انجام دهد و درواقع با این کار، پیام رسالت حضرت را رساند و کوتاهی در مورد آن باعث میشد که زحمات چندین ساله ایشان از بین برود؛ همانگونه که خداوند متعالی درآیه ۶۷ سوره مائده می فرماید:« هان ای پیامبر! آنچه را از سوی پروردگارت به تو نازل شده است، تبلیغ کن و اگر چنان نکنی، پیام و رسالت او را انجام نداده ای و خداوند تو را از مردم حفظ می فرماید».
عید غدیر در احادیث
هر کس که روز ۱۸ ذی الحجه را براساس روایات کتب اهل سنت ، روزه بگیرد؛ خداوند برای او ثواب روزه ی شش ماه را می نویسد که چنین روزی عید غدیر خم است.
>> رسول خدا ( ص) در مورد عید غدیر فرمود:
« برترین عیدهای امت من، روز غدیرخم میباشد که خداوند بزرگ در این روز امر کرد تا برادرم علی بن ابی طالب را بعنوان پرچمدار امتم منصوب کنم و مردم توسط او، بعد از من هدایت شوند. خداوند در چنین روزی با کامل کردن دین و تمام کردن نعمت بر امت من، اسلام را بعنوان دین برای آنان پسندید.»
>> همچنین امام صادق ( ع) درباره عید غدیر می فرماید:
« عید بزرگ خدا، به نام غدیرخم میباشد و خدا پیامبری را نفرستاده مگر این که روزغدیر خم را عید بگیرند و نسبت به عظمت آن واقف باشد و این روز در آسمان، با نامهایی همچون روز عهد و پیمان در زمین، روز پیمان محکم و حضور همگانی شناخته میشود.»
امام صادق( ع) بنابر روایتی دیگر، عید غدیر را به عنوان عظیم ترین و باشرافت ترین عید مسلمین می شناسد که در هر ساعت از چنین روزی شایسته است که شکر خدا به جای آورده شود و مردم روزه شکرانه بگیرند که ثوابی معادل شصت سال عبادت دارد.
واقعه غدیر خم، نقش سرنوشت سازی در تعیین مسیر آینده اسلام داشته است>> امام رضا( ع) فرمود:
« روز غدیر در میان اهل آسمان نسبت به اهل زمین، مشهورتر است... اگر مردم نسبت به ارزش چنین روزی واقف بودند؛ بی تردید فرشتگان با آنان در هرروز ، ده بار مصافحه می کردند.»
اعمال عید غدیر
اعمال مهم عید غدیر در زیر آورده شده است:
- روزه گرفتن
- غسل کردن
- خواندن زیارت امین الله
- خواندن دعای ندبه
- پوشیدن لباس‌های نیکو
- زینت کردن
- استعمال بوی خوش
- صله رحم
- اطعام مومنین
- خواندن زیارت غدیریه
- خواندن نماز دو رکعتی عید غدیر در هنگام ظهر
- گفتن تهنیت" اَلحمدُ لِلهِ الّذی جَعَلَنا مِنَ المُتَمَسّکینَ بِولایةِ اَمیرِالمؤمنینَ و الائمةِ المَعصومینَ علیهم السلام" در هنگام ملاقات مؤمنین
نکات مهم درباره واقعه غدیر
> اگر مولا طبق گفته ی اهل سنت به معنی دوستی بود، علت بیانش دربرابر صدها هزار نفر در این جریان و با این مقدمات چه بود. ایشان می توانست در مدینه بفرماید:هر که من دوست او هستم، علی هم دوست اوست؛ بعلاوه دقت در خطبه کامل پیامبر اسلام ( ص) به این معنیست که ایشان، جانشین و امام و پیشوای مسلمین بعد از خود را علی( ع) و یازده امام معصوم( ع) معرفی کرده است و کسی که از آنها اطاعت کند به مانند اینست که از خود پیامبر، اطاعت کرده است.
> زمان و مکان ابلاغ واقعه ی غدیر، معنای بسیاری دارد. این خبر مهم در زمانی بیان شد که آخرین سفر حج پیامبر( ص) در منطقه ی گرم و سوزان بود و در چهار راهی که مسافران تقسیم می شدند و به شهرهایی همچون مدینه، حلب، شام و یمن سفر می کردند؛ انتصاب ولایت علی( ع) را به منطقه ی خود بعنوان یک خبر نو می رساند.
> اهمیت واقعه ی غدیر به گونه ای بود که درصورت کوتاهی پیامبر( ص) و عدم آگاه کردن مردم از چنین خبری،« فمابلغت رسالته» رسالت و۲۳ سال تبلیغ این حضرت، ناتمام و ناقص می ماند.
> دینی اسلام، دینیست که مورد رضایت خداوند باشد. خداوند با نصب امامت و سیاست اسلام در روز غدیر، راضی می شود که اسلام، یک دین جهانی باشد و منهای غدیر رضایت پروردگار حاصل نشده است.
روزه گرفتن، از جمله اعمال مهم عید غدیر میباشدگردآوری: بخش تونل زمان سرپوش
- 10
- 3
