نگاهی به تاریخچه ی روز جهانی کارگر

روز جهانی کارگر در بسیاری از کشورها، تظاهرات خیابانی برگزار می‌کنند

روز جهانی کارگر

در بین اقشار جامعه، زحمتکش ترین آن ها کارگران می باشند و برای بزرگداشت آنان اختصاص یک روز بعنوان روز جهانی کارگر، کافی نیست. در حال حاضر کارگران در بسیاری از جوامع، رفاه کافی ندارند با این که تلاش شبانه روزی کارگران باعث پیشرفت بشر شده است.

تاریخچه روز جهانی کارگر

روز اول می را بدین دلیل ، بعنوان روز کارگر می شناسند که پلیس در چهارمین روز اعتصاب کارگران آمریکایی در شهر شیکاگو در چهارم ماه می سال ۱۸۸۶، به روی آنان آتش گشود و عده ای را کشته، مجروح و چهار تن را اعدام کرد. کاهش ساعات روزانه کار از ده ساعت به ۸ ساعت و تعدیل شرایط کار، از خواسته های کارگران اعتصابی بود.

قرار بود که ساعات کاری آمریکا( ایالات متحده ) در تاریخ اول ماه مه ۱۸۸۶، به هشت ساعت در روز، کاهش یابد ولی این امر به تحقق نپیوست و کارگران، اقدام به تظاهرات کردند و دست به اعتصاب در هزار و دویست کارخانه و کارگاه زدند. شمار کارگران معترض شهر شیکاگو در مقایسه با سایر شهرها بیشتر بود و این تعداد به ۹۰ هزار تن می رسید. کارگران اعتصابی و هوادارانشان در چهارمین روز تظاهرات شیکاگو، به میدان بیده رفتند و از آنجا حرکت کردند.

سخنرانان این معترضان با دادن شعارهایی، سوار یک گاری بزرگ شده بودند. اطراف این گاری، پس از طی مسافتی توسط پلیس( چهارچرخه) احاطه شد و خواهان پراکنده شدن تظاهرکنندگان بود که ناگهان انفجاری رخ داد و تلفات این انفجار، کشته شدن یک مامور پلیس و مجروح شدن چند کارگر و پلیس بود. پلیس به موجب این حادثه، اقدام به تیراندازی به سوی جمعیت و کشتار آن ها کرد. با وجود دقیق نبودن آمار کشته شدگان، اسامی انبوه مجروحان در دست است. سرانجام پلیس توانست آن جمعیت را با اعمال خشونت، پراکنده کند.

هشت تن به عنوان مسبّب در پی این حادثه، دستگیر شدند که پنج نفرشان را کارگر مهاجر آلمانی و یکی از آن ها را کارگر آلمانی تبعه آمریکا تشکیل میداد. مجازات یکی از این دستگیرشدگان، حبس به مدت ۱۵ سال بود درحالیکه حکم بقیه ی آن ها اعدام بود که مجازات دو تن از آنان توسط فرماندار ایالت به حبس ابد تخفیف داده شد. پیش از این که حکم یکی از محکومان به اعدام، اجراخودکشی کرد و چهار نفر دیگر به دار آویخته شدند.

وقتی که سایر کشورها از اخبار مربوط به این تظاهرات، کشتار و اعدام مطلع شدند؛ هر ساله در گوشه و کنار جهان، مراسم یادبود برگزار می کردند که با گذشت زمان اول ماه می، به عنوان روز جهانی کارگر انتخاب شد. با توجه به اینکه اصلیت اکثر اعدام شدگان شیکاگو، آلمانی بود؛ حزب نازی آلمان در سال ۱۹۳۳ روز اول ماه می را یک روز ملی شناخت و این روز را تعطیل عمومی اعلام کرد.

مناسبت اول می به عنوان روز کارگر انتخاب شده است

روز کار و کارگر در دیگر کشورها

- روز کار و کارگر در هند:

در سراسر هند، جشنی در روز ۱ مه به افتخار الهٔ بهار و جشنوارهٔ باروری برگزار می شود و بیانگر روز بین المللی کارگر میباشد و علاوه‌براین به عنوان روز معترضان سیاسی و روز جشن قدیسین شناخته میشود. در تاریخ ۱ مه ۱۹۲۳ حزب کارگر کیسان هندوستان، نخستین جشن را در هند برگزار کرد. لذا پرچم قرمز( کمونیسم) برای اولین بار در هند استفاده شد.

بزرگداشت روز ۱ مه توسط رهبر حزب به نام چتار سینگاراویلو در دو محل در سال برگزار گردید؛ به این صورت که برگزاری یکی از نشست ها در ساحلی روبروی دادگاه عالی مدرس و دیگری در ساحل تریپلیکن صورت گرفت. قطعنامه ای که در این نشست تصویب شد به این شرح بود که روز ۱ مه باید توسط دولت بعنوان یک روز تعطیل اعلام شود. رییس حزب به نام سینگاراویلو، به شرح اصول غیر خشونت آمیز حزب پرداخت. یک درخواست برای کمک مالی نیز وجود داشت. روز ۱ مه در کشور هند بصورت عمومی تعطیل اعلام شده است.

- روز کار و کارگر در کلیسای کاتولیک:

در کلیسای کاتولیک، روز« قدیس یوسف کارگر» نامزد مریم مقدس، مصادف با ۱ می سال ۱۹۵۵ می باشد.

- روز کار و کارگر در عراق:

سالانه حزب کمونیست عراق وظیفه دارد که در بغداد و سایر شهرهای عراق، مراسم و تظاهرات روز کارگر را برگزار کند.

- روز کار و کارگر در ایران:

۱. دوران پهلوی:

آنچه که پس از پیروزی انقلاب مشروطه باعث آغاز نهضت سندیکایی شد؛ نفوذ افکار غربی در ایران از هنگام انقلاب مشروطه بود به خصوص این که کارگران مهاجر ایرانی از شهرهای روسیه، به خصوص باکو و عشق آباد بازگشتند. نخستین مراسم روز جهانی کارگر در ایران، به ابتکار یک تشکل چپ گرا به نام" شورای مرکزی فدراسیون سندیکای کارگری" در سال ۱۳۰۰ خورشیدی و در حالی برگزار شد که کارگرانی که در واحدهای نوین تولیدی کار می کردند جدایی از کارگران صنعت نفت ایران، اندک بودند و عمدتا محدود به کارگران واحدهای کوچکی میشدند که از آن ها می توان به چاپخانه ها، کارگاه های تولیدی و کارکنان بخش دولتی اشاره کرد.

گاهی اوقات تا سال ۱۳۱۰ و تصویب قانون مقابله با مرام اشتراکی( کمونیسم)، فعالیت آزاد سندیکایی و برگزاری مراسم روز۱ مه ادامه داشت. اما بعد از تصویب این قانون با زیر فشار قرار گرفتن گروه های چپگرا ، این کنش منسوخ شد. این سرکوب، بدون هیچ تغییری تا زمانی که رضاشاه در سال ۱۳۲۰ استعفا داد؛ پابرجا بود. فعالیت های سندیکایی و بزرگداشت روز ۱ مه با اشغال ایران در جنگ جهانی دوم و پشتیبانی نیروهای ارتش سرخ در ایران از گروه‌های چپ و احزاب سوسیالیست، مجددا شروع شد و در سال ۱۳۳۲ یعنی تا زمان سقوط دولت محمد مصدق تداوم یافت. پس از این زمان مذکور، محدودیت هایی در فعالیت اتحادیه های مستقل کارگری و برگزاری مراسم ۱ مه اعمال شد. سازمان کارگران ایران در دهه ۱۹۶۰ تأسیس گردید ولی اعتراضاتی مبنی بر دولتی بودن این نهاد و این که نماینده واقعی کارگران تلقی نمیشود؛ آوردند.

۲. پس از انقلاب:

با توجه به نقش اعتصاب های کارگری در جریان انقلاب در سال ۱۳۵۸، به جهت احیای جنبش های کارگری و تشکیل اتحادیه های مستقل، تلاش هایی صورت گرفت ولی به خاطر این که دولت از آن ها حمایتی نکرد، به نتیجه چندانی نرسیدند. حتی قانون کاری که برای تشکیل اتحادیه های کارگری در سال ۱۳۶۹ توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام به تصویب رسید؛ از هیچ چارچوب قانونی برخوردار نبود و مانند دیگر کشورها زمینه درستی برای فعالیت های سندیکایی، فراهم نیامد.

کارکرد این شوراها بنابر قانون شورای اسلامی کار میباشد که در سال ۱۳۶۳ به تصویب رسیده است؛ آن ها موظفند که اختلافات کارگر و کارفرما را حل و فصل کنند.

اعضای شورای اسلامی کار بر خلاف اتحادیه های مستقل کارگری، قادر به تشکیل کارگاه هایی با بیش از سی و شش کارگر می باشند و علاوه بر نمایندگان منتخب کارگران، نمایندگان مدیریت نیز در آن عضو هستند و برای مدیریت براساس قانون، نقش مشورتی را ایفا می کنند.

کارگران یکی از زحمتکش ترین اقشار جامعه هستند

گردآوری: بخش تونل زمان سرپوش