روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی در ایران و جهان

روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی

روز علوم آزمایشگاهی در تقویم ایران

هرساله در ۳۰ فروردین به مناسبت بزرگداشت حکیم ابوالفضائل سیداسماعیل گرگانی یا زین‌الدین ابوالفضائل اسماعیل‌بن حسین جرجانی روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی نیز جشن گرفته می شود. این حکیم بزرگ در بین سال های ۱۰۴۲ ال ۱۱۳۶ در دوران خوارزمشاهیان زندگی می کرده و از جمله بزرگترین پزشکان ایرانی قرن دوازده شناخته می شود.

در زمان زندگی حکیم جرجانی، دانشمندان کتاب های خود را به زبان عربی تالیف می کردند، اما این دانشمند کتاب دایره المعارف پزشکی خود را به اسم ذخیره خوارزمشاهی به زبان فارسی نوشت. ایشان اولین کتاب به زبان فارسی را بعد از فتح ایران توسط مسلمانان تالیف کرد. کتاب ذخیره خوارزمشاهی به عنوان یک کتاب مرجع برای ایرانیان تا قرن ها مورد استفاده بود. این کتاب به زبان های اردو، عبری و ترکی نیز ترجمه می شد.

از جمله دیگر آثار این دانشمند می توان به المُنَـبٍه، الاغراض الطبیه و المباحث العلائیه، کتاب فی حفظ الصیحات، کتاب آناتومی، زبده الطب بحث طب و داروشناسی، تذکره الاشرافیه فی اسناح الطبیه نیز اشاره کرد. 

درباره روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی

روز بین المللی آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی

کنگره جهانی علوم آزمایشگاهی از سال ۱۹۹۶ در اسلو نروژ، ۱۵ آوریل را به عنوان روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی درنظر می گیرند و به منظور ترویج و تجلیل از نقش کلیدی پرسنل آزمایشگاه زیست پزشکی در سیستم های مراقبت های بهداشتی تشخیصی و پیشگیرانه این روز گرامی داشته می شود. 

روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی در ایران

اهمیت روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی

در دنیای پیرامون ما، علوم مختلفی در حال کاوش، تحلیل و بررسی پدیده های گوناگون هستند. پشت صحنه بسیاری از این اکتشافات و دستاوردهای علمی، نقش پر رنگ علوم آزمایشگاهی قرار دارد. آزمایشگاه محیطی مجهز و تخصصی است که به پژوهشگران امکان می دهد تا با بهره گیری از تجهیزات پیشرفته، به تجربه، اندازه گیری و تحلیل پدیده های مختلف بپردازند.

به پاس قدردانی از تلاش ها و زحمات کارشناسان علوم آزمایشگاهی و همچنین تاثیر بسزای این حوزه در پیشرفت علم، هر ساله در چهاردهم فروردین ماه، روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی گرامیداشته می شود. روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی فرصتی است تا نگاهی به نقش حیاتی آزمایشگاه ها در عرصه های مختلف علمی،‌ پزشکی، صنعتی و زیست محیطی داشته باشیم.

حکیم جرجانی در بخش های متعددی از کتاب ذخیره خوارزمشاهی خودش به آزمایشاتی از نمونه های انسانی مانند خون، مدفوع و سایر مایعات بدن اشاره می کند که از دید مشاهدات آزمایشگاهی و تشخیص بیماری بسیار اهمیت دارد. به همین دلیل از این حکیم جرجانی به عنوان پدر علوم آزمایشگاهی ایران یاد می شود و سالروز تولد ایشان را به عنوان روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی از سال ۱۳۸۲ شناختند. حکیم سید اسماعیل جرجانی در کتاب ذخیره خوارزمشاهی خود، از تصاویر متعددی جهت توضیح مسائل پزشکی استفاده کرده است.

روز بین المللی آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی

معرفی رشته علوم آزمایشگاهی

رشته علوم آزمایشگاهی یکی از رشته‌های علوم تجربی در مقطع کارشناسی است که به تشخیص و بررسی بیماری‌ها از طریق آزمایش‌های مختلف بر روی نمونه‌های خون، ادرار، بافت و سایر مایعات بدن می‌پردازد. دانش آموختگان این رشته در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی، بیمارستان‌ها، مراکز تحقیقاتی و صنعتی مشغول به کار می‌شوند.

هدف از این رشته تربیت کارشناسان ماهر و کارآمد در زمینه انجام آزمایش‌های مختلف و ارائه نتایج دقیق و قابل اعتماد به پزشکان و متخصصان برای تشخیص و درمان بیماری‌ها است.

طول دوره تحصیل در این رشته ۴ سال است و در ۸ ترم ارائه می‌شود. دروس این رشته شامل دروس عمومی، پایه و تخصصی است. دروس عمومی مانند ادبیات فارسی، زبان انگلیسی، ریاضی عمومی و آمار در همه رشته‌های دانشگاهی ارائه می‌شود. دروس پایه مانند آناتومی، فیزیولوژی، بیوشیمی و میکروب‌شناسی مفاهیم پایه علوم پزشکی را به دانشجویان آموزش می‌دهد. دروس تخصصی مانند آزمایشگاه خون‌شناسی، آزمایشگاه سرولوژی، آزمایشگاه ایمونولوژی و آزمایشگاه میکروب‌شناسی مهارت‌های عملی لازم برای انجام آزمایش‌های مختلف را به دانشجویان می‌آموزد.

توانمندی‌های لازم برای موفقیت در این رشته شامل علاقه به علوم تجربی، دقت و ظرافت در کار، صبر و حوصله، قدرت تجزیه و تحلیل و توانایی کار در آزمایشگاه است.

فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند در زمینه‌های مختلف مانند آزمایشگاه‌های تشخیص طبی، بیمارستان‌ها، مراکز تحقیقاتی و صنعتی مشغول به کار شوند. همچنین می‌توانند در آزمون‌های کارشناسی ارشد و دکتری شرکت و در رشته‌های مختلف علوم آزمایشگاهی ادامه تحصیل دهند.

نقش علوم آزمایشگاهی در حوزه های مختلف

علوم آزمایشگاهی دامنه وسیعی از دانش و مهارت را در بر می گیرد که در قالب رشته های مختلف تحصیلی مانند آزمایشگاه پزشکی، آزمایشگاه شیمی، آزمایشگاه میکروب شناسی و ... ارائه می شود. فارغ التحصیلان این رشته ها با تسلط بر روش ها و فنون آزمایشگاهی نقش مهمی در پشتیبانی از بخش های تحقیقاتی و تشخیصی ایفا می کنند.

نقش علوم آزمایشگاهی در پزشکی:

در حوزه پزشکی، آزمایشگاه نقش کلیدی در تشخیص بیماری ها، بررسی روند درمان و مراقبت های بعد از درمان دارد. پزشکان برای تشخیص بسیاری از بیماری ها به نتایج آزمایش های مختلف آزمایشگاهی مانند آزمایش خون، آزمایش ادرار، آزمایش بافت شناسی و ... متکی هستند. دقت و سرعت انجام این آزمایش ها در تشخیص به موقع بیماری ها و انتخاب شیوه درمانی مناسب اهمیت بسزایی دارد.

نقش علوم آزمایشگاهی در صنعت:

در بخش صنعت نیز از آزمایشگاه برای کنترل کیفیت محصولات و اطمینان از رعایت استانداردهای مورد نظر استفاده می شود. آزمایشگاه های صنعتی با انجام آزمایش های مختلف بر روی مواد اولیه، محصولات نهایی و روند تولید، به ارتقاء کیفیت کالاهای تولیدی و حفظ سلامت مصرف کنندگان کمک می کنند.

نقش علوم آزمایشگاهی در محیط زیست:

روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی فرصتی است برای یادآوری اهمیت این حوزه در حفاظت از محیط زیست نیز هست. آزمایشگاه های محیط زیست با انجام آزمایش های مختلف بر روی نمونه های آب، خاک و هوا میزان آلودگی های زیست محیطی را بررسی می کنند. نتایج این آزمایش ها مبنایی برای تدوین راهکارهای مناسب جهت کاهش آلودگی و حفاظت از سلامتی کره زمین قرار می گیرد.

چشم انداز پیش روی علوم آزمایشگاهی

علوم آزمایشگاهی به عنوان یکی از پایه های اصلی علم و فناوری، همواره در حال توسعه و پیشرفت است. پیشرفت های فناوری مانند هوش مصنوعی، بیوتکنولوژی و نانوتکنولوژی تاثیرات عمیقی بر علوم آزمایشگاهی داشته و به ظهور روش ها و تجهیزات جدید آزمایشگاهی منجر شده است.

روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی فرصتی است برای اندیشیدن به آینده علوم آزمایشگاهی و نقش آن در حل چالش های پیش روی بشریت. با توسعه علوم آزمایشگاهی می توان به انتظار دستاوردهای جدید در زمینه های مختلف مانند درمان بیماری های صعب العلاج، کشف منابع جدید انرژی و حفاظت از محیط زیست بود.

درباره مناسبت روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی

سخن پایانی درباره روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی

روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی فرصتی برای گرامیداشت تلاش ها و خدمات ارزشمند کارشناسان علوم آزمایشگاهی است. این روز به ما یادآوری می کند که پشت صحنه بسیاری از دستاوردهای علمی و پزشکی، تلاش های شبانه روزی دانشمندان و کارشناسان آزمایشگاهی قرار دارد. تقدیر و حمایت از این افراد متعهد و کوشا، سرمایه گذاری برای آینده علم و فناوری کشور محسوب می شود.

گردآوری: بخش تونل زمان سرپوش