همه‌ی ما راجع به بیش‌فرمانی یا over steer و کم‌فرمانی یا under steer شنیده یا خوانده‌ایم، اما آن‌ها واقعا چه هستند؟ هر خودرو، رفتار و آستانه تحمل منحصر به فرد خود را در مقابله با پیچش از خود نشان می‌دهد.
بهتر پیچیدن به عوامل بی‌شماری بستگی دارد که نوع و طراحی اتاق، ارتفاع خودرو، لاستیک، نوع سیستم تعلیق و تنظیمات آن، تقسیم وزن، قدرت و گشتاور از مهمترین موارد به شمار می‌رود.
کم‌فرمانی و بیش‌فرمانی بخصوص در سرعت‌های بالا معمولا به تصادف ختم می‌شود و تنها راه حل مقابله با آن، جدا از نوع اتومبیل، مهارت راننده است که آن هم نه فقط با اطلاعات تئوری بلکه با انجام تمرینات گسترده در پیست ، زیر‌نظر مربیان حرفه‌ای قابل دستیابی است.
تصویر بالا کم‌فرمانی و تصویر پایین بیش‌فرمانی را نشان می‌دهد.
اور استیر یا بیش‌فرمانی به زمانی می‌گویند که در هنگام پیچیدن قسمت عقب خودرو دچار لغزش بشود، یا به‌عبارتی پشت خودرو سُر بخورد و منحرف بشود و آندر استیر یا کم‌فرمانی زمانی بوجود می‌آید که با پیچاندن فرمان جلوی خودرو دچار لغزش بشود.
در حالت اول که بیشتر برای دیفرانسیل عقب ها شایع است، فرمان در دستان راننده احساس سبک‌تری پیدا می‌کند و قسمت عقب خودرو به سمتی که فرمان را پیچانده‌اید منحرف خواهد شد و در حالت دوم که بیشتر در خودروهای دیفرانسیل جلو دیده می‌شود، فرمان حس سفت‌تری پیدا می‌کند و با پیچاندن آن، خودرو بدون تغییر مسیر همچنان در مسیر قبلی به راه خود ادامه می‌دهد.
مثال “پیچیدیم ولی جاده نپیچید” باید از همین موضوع سرچشمه گرفته باشد. هر دوی این موارد برای رانندگان شهری بسته به شدت آن و حجم سرعت ممکن است باعث برخورد شود.
احتمالا با خود می‌گویید پس این دو به چه درد می‌خورند؟! در جواب باید بگویم که کم فرمانی معمولا یک عکس‌العمل از جانب خودرو برای ادب کردن راننده‌ی بی‌موالات است! (راکبی که بدون شناخت حد توانایی‌ها یا لیمیت خودرو، شروع به مانورهای عجیب و غریب می کند) و بیش‌فرمانی همانی است که شما را وادار به خرید بلیط مسابقات دریفت می‌کند!
در واقع اصول مسابقات دریفت که در دهه‌ی نود پایه‌ریزی شد همین بیش‌فرمانی است، ولی تمام این‌ها با خودروهای تجهیز شده و البته در پیست مسابقه و توسط راننده‌ی کارآزموده انجام می‌شود. چند سالی است که خودروسازان برای کنترل پایداری خودرو، سیستمی را به همین عنوان در بعضی از تولیدات خود به کار برده‌اند که تا حدود زیادی باعث آرامش رانندگان شهری و اعصاب خوردیِ رانندگان حرفه‌ای می‌شود!
برای کاهش ریسک مقابله با این دو، موارد زیر را انجام دهید:
ارتفاع خودرو را در حدود ۲ تا ۵ سانتی‌متر کم کنید، برای این منظور بریدن یا گرم‌کردن کم‌فنرها توصیه نمی‌شود و از کیت مخصوص این‌کار استفاده کنید.
از لاستیک‌هایی با پهنای یک شماره بیشتر از نمونه‌ی استاندارد و با چسبندگی بالا استفاده کنید.
شاسی و مجموعه‌ی تعلیق قابل بهینه‌سازی و تغییر است که با انجام تغییرات می توان با سرعت‌های بیشتر و بدون ریسک پیچید، یکی از آن‌ها اضافه کردن استرات‌بار است.
زوایای رینگ و لاستیک را با اضافه‌کردن مواردی یا تغییر در آن، بسته به مدل خودرو و هدف راکب می‌توان تغییر داد که چگونگی آن از حوصله‌ی این مطلب خارج است.
در همه حال با دقت برانید و در سطوح لغزنده با دقت بیشتر!
ازشُک دادن به فرمان دوری کنید.
در پیست آموزش ببینید.
خودروهای پرقدرت‌تر معمولا بیشتر با این دو مورد دست و پنجه نرم می‌کنند.
از ماشین‌هایی استفاده کنید که در آن‌ها سیستم ESP و درموتورهای قوی ترکشن کنترل وجود داشته باشد.
در هنگام گاز یا ترمز شدید از فرمان دادن خودداری کنید.
محسن آریان ارجمند
- 10
- 3
