شاسی بلند یا کراس اور؟ انتخاب صحیح کدام است؟

زمانی بود که خودروهای شاسی‌بلند (SUV) فقط در بین افراد اهل گشت و گذار در طبیعت یا تجار طرفدار داشت، اما در دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی خودروهای شاسی‌بلند تبدیل به انتخاب اول خانواده‌های آمریکایی شد. به تدریج مدل‌هایی بیشتری که به رانندگی شهر تمرکز داشتند تا قابلیت‌های آف‌رود، در قالب کراس‌اور (CUV) و با مصرف سوخت کمتر در مقایسه با شاسی‌بلندهای سرسخت، ظهور کردند.

امروز در بازارهای خودرو بیشتر کشورها، خودروهای شاسی‌بلند و کراس‌اور در مقایسه با دیگر کلاس‌های خودرو مانند سدان و هاچبک، کاملاً فروش بیشتری دارند و با توجه به پیش‌بینی کارشناسان و تولید ۱۵۰ مدل مختلف از این کلاس تا سال ۲۰۲۰، احتمالاً تنوع شاسی‌بلندها و کراس‌اورها حکم فرمانی آن‌ها در آینده را تضمین خواهد کرد.

در بازار جهانی عصر فعلی، خودروهای کراس‌اور در کلاس‌های متوسط، کامپکت و کامپکت کوچک و در بین خریداران و خانواده‌های پرجمعیت و کم جمعیت فروش فوق‌العاده‌ای را تجربه می‌کنند. تعداد کمی از شاسی‌بلندهای سنتی و سرسخت هنوز هم برای افراد ماجراجو و اهل گشت و گذار در طبیعت تولید می‌شوند، ولی بیشتر شاسی‌بلندهای امروزی در کلاس متوسط یا بزرگ قرار دارند.

یک خودروی شاسی‌بلند چه ویژگی‌هایی دارد؟

بیشتر شاسی‌بلندهای سنتی بدنه‌ای مانند وانت پیکاپ دارند و از طرح شاسی و بدنه‌ی مستقل استفاده می‌کنند تا ساختار تنومند و پایداری آن تضمین شود؛ معمولا این مدل‌ها چهاردر هستند و از طراحی بدنه «دو جعبه‌ای» بهره می‌برند. با اینکه این کلاس از خودروها امروز تغییرات زیادی در قوای فنی و تجهیزات رفاهی کرده‌‍‌اند، اما اولین شاسی‌بلندها باز هم ویژگی‌هایی بیشتر از یک وانت پیکاپ معمولی داشتند. بهترین نمونه‌های موجود در این کلاس شامل، جیپ رانگلر (Wrangler)، شورولت تاهو (Tahoe) و شورولت ساب‌اوربان (Suburban) است.

معمولا شاسی‌بلندها به‌صورت استاندارد به سیستم محور عقب مجهز هستند که البته آپشن سیستم چهار چرخ محرک (۴WD) نیز برای ایجاد چسبندگی بیشتر چرخ‌ها در رانندگی، ارائه می‌شود. وجود سیستم چهار چرخ محرک برای افرادی که در مناطق با آب‌وهوای بارانی یا برفی زندگی می‌کنند، یک ضرورت است، چرا که شاسی‌بلندهای بزرگ و محور عقب، بسیار مستعد انحراف و سُر خوردن هستند؛ علاوه بر این بیشتر شاسی‌بلندهایی مجهز به سیستم چهار چرخ محرک، ویژگی مهم و کاربردی دنده سنگین هم دارند که نقش مهمی در مسیرهای آف‌رود ناهموار، برفی یا جاده‌های گلی ایفاء می‌کند.

بیشتر شاسی‌بلند از پیشرانه‌های ۶ سیلندر V شکل تنفس طبیعی یا توربوشارژ استفاده می‌کنند؛ شاسی‌بلندهای بزرگ به‌دلیل ظاهر عضلانی و قابلیت‌هایی چون ظرفیت کشش ۵ تن یا بیشتر، معمولاً از پیشرانه‌های هشت سیلندر V شکل با حجم بالا استفاده می‌کنند و البته مصرف سوخت شاسی‌بلندهای بزرگ در مقایسه با کراس‌اورها یا سدان‌ها بیشتر است.

با اینکه کیفیت سواری و فرمان‌پذیری شاسی‌بلندها در طول زمان پیشرفت چشمگیری داشته است، اما شاسی‌بلندهایی که بر اساس وانت پیکاپ‌ها ساخته شده‌اند در مقایسه با کراس‌اورهایی که بر پایه‌ی خودروهای سواری طراحی شده‌اند، سواری و فرمان‌پذیری متفاوتی دارند.

مانور و پارک دوبل شاسی‌بلندهای بزرگ در مناطق شهری کار دشواری است و البته سوار و پیاده شدن آن (به‌ویژه اگر  تایرها و رینگ‌های بزرگ سفارشی داشته باشند) برای افرادی که قد کوتاهی دارند امر آسانی نیست. وجود آپشن‌های رفاهی و کاربردی شاسی‌بلندها را کاربرپسندتر کرده است، البته برخی مدل‌ها هم وجود دارند که در مقایسه با دیگر شاسی‌بلندها، ویژگی‌ها و امکانات بیشتری برای خانواده‌ها در نظر گرفته‌اند.

یک خودروی کراس‌اور چه ویژگی‌هایی دارد؟

بیشتر شاسی‌بلندهای واقعی، در زیر پوسته‌ی زیبا یک پیکاپ‌ جان سخت هستند اما کراس‌اورها در اصل استیشن‌های با ارتفاع زیاد هستند که طراحی جذاب‌تری ارائه می‌دهند. از آنجایی که کراس‌اورها برخلاف شاسی‌بلندها از شاسی و بدنه‌ی یکپارچه استفاده می‌کنند،‌ ارتفاع آن‌ها برای سوار و پیاده شدن مناسب‌تر است، فرمان‌پذیری تیزتری دارند و سواری باکیفیت‌تری را ارائه می‌دهند.

مدل‌های مختلفی مانند کراس‌اورهای با سه ردیف صندلی (هفت سرنشینه) همچون هوندا پایلوت (Pilot) تا کراس‌اور کامپکت کوچک مانند بیوک انکور (Encore) یا کامپکت فورد اسکیپ (Escape) در بین بازار داغ کراس‌اورها به چشم می‌خورد. حتی اخیراً کلاس کراس‌اورهای اسپرت با عرضه‌ی مدل‌هایی چون پورشه ماکان (Macan) و جگوار F-Pace در حال گسترش است.

عمده‌تری عامل تمایز این دو کلاس این است که کراس‌اورها بر پایه‌ی فریم شاسی و بدنه‌ی یکپارچه به همراه سیستم محور جلو و سیستم تمام چرخ محرک (AWD) ارائه می‌شوند. معمولا چسبندگی لازم در خودروهای این کلاس، به‌صورت ۵۰/۵۰ در بین محور جلو و عقب برابر است و گشتاور مورد نیاز جهت جلوگیری از انحراف، به هر دو محور فرستاده می‌شود.

برخی مدل‌ها مانند بی‌ام‌و X3 هم وجود دارند که برای ایجاد حس رانندگی اسپرت‌تر، نیروی بیشتری را به محور عقب منتقل می‌کنند. با اینکه بیشتر رانندگان برای دریافت ایمنی بهتر، کراس‌اور با سیستم تمام چرخ محرک را انتخاب می‌کنند، اما این سیستم بیشتر مناسب افرادی است که در مناطق با آب‌و‌هوای نامساعد سکونت دارند. کراس‌اورهای محور جلو در بیشتر شرایط چسبندگی لازم را دارند و لزومی ندارد حتما سیستم تمام چرخ محرک را انتخاب کرد.

دو ضعف بزرگ کراس‌اورها، نداشتن قابلیت ظرفیت کشش بالا و توانایی‌های آف‌رود مانند شاسی‌بلندهای دو دیفرانسیل است. با این‌حال برخی کراس‌اورها مانند جیپ چروک (Cherokee)، کامپس (Compass)، رنگید (Renegade) و فورد اسکپلورر (Explorer) وجود دارند که با استفاده از سیستم الکترونیکی تمام چرخ محرک ارتقاء داده شده و سیستم مدیریت کشش و چسبندگی تا حدی قابلیت‌های آف‌رود به همراه دارند.

بیشتر کراس‌اورهای کامپکت و متوسط به‌صورت استاندارد با پیشرانه‌ی چهار سیلندر که مصرف سوخت پایین دارند عرضه می‌شوند؛ البته برای دست‌یابی بهشتاب بهتر، پیشرانه‌هلی چهار سیلندر توربوشارژ و ۶ سیلندر V شکل هم در دسترس هستند. ترکیب این پیشرانه‌ها با وزن پایین، در مقایسه با شاسی‌بلندهای سنگین که معمولاً بدنه‌ی آیرودینامیکی هم ندارند، مصرف سوخت کراس‌اورها را پایین‌تر نگه می‌دارد. البته در مبحث آیرودینامیک، کراس‌اورها در برابر کلاس کوپه و سدان همچنان در رده‌ی پایین‌تری قرار می‌گیرند.

دلایل خرید خودروهای شاسی‌بلند چیست؟

شاسی‌بلندها با داشتن بدنه‌ی مستحکم، کابین جادار، فضای بار بیشتر و جایگاه بالاتر نشستن راننده در مقایسه با خودروهای کراس‌اور و سدان برتری‌های خاص خودش را دارد. خودروهای این کلاس به لطف داشتن پیشرانه‌های قدرتمند V6 یا V8 توانایی کشش اجسام سنگین وزنی چون قایق یا انواع تریلر را دارند که در این مورد، فقط وانت پیکاپ‌های سنگین در مقامی بالاتر از آن‌ها قرار می‌گیرند. بیشتر شاسی‌بلندها سه ردیف صندلی بسیار جادار و تجهیزات رفاهی فراوان دارند که نهایت راحتی و ایمنی را برای سرنشینان فراهم می‌کنند.

توصیه می‌شود که در هنگام خرید یک خودروی شاسی‌بلند اگر اهل رانندگی آف‌رود هستید یا در مناطق کوهستانی زندگی می‌کنید ، حتما از مجهز بودن آن به سیستم چهار چرخ متحرک و دنده سنگین اطمینان حاصل شود.

دلایل عدم خرید خودروهای شاسی‌بلند چیست؟

به دلیل طرح بدنه و مستقل بودن شاسی از آن، خودروهای این کلاس معمولا سنگین وزن هستند و در مقایسه با سدان‌های با اندازه‌ی مشابه، چابکی لازم را ندارند؛ این دو مورد در رانندگی شهری و به‌خصوص پارک دوبل، کابوس همیشگی شاسی‌بلندهای بزرگ هستند. وجود سیستم چهار چرخ محرک در خودروی شاسی‌بلند یک عامل ضروری است که البته باید قیمت این سیستم (معمولاً حدود دو هزار دلار) و احتمال هزینه‌ی تعمیر بالاتر را پذیرفت. عامل‌های مهم دیگر، مصرف و قیمت تمام شده‌ی بالای شاسی‌بلندها محدود موجود در بازار، در مقایسه با کراس‌اورهای بی‌شمار است.

برخی خانواده‌های پرجمعیت شاید خرید شاسی‌بلندهای بزرگ را در نظر نگیرند. چرا که با وجود وانت پیکاپ‌های بزرگ و دوکابینه، تمام ویژگی‌های شاسی‌بلند را در کنار فضای بار بزرگ در عقب که می‌توانند انواع لوازم را در آن جای دهند، در اختیار دارند.

دلایل خرید خودروهای کراس‌اور چیست؟

همانطور که ذکر شد، کراس‌اورها اساساً خودروهای استیشن هستند که ارتفاع آن‌ها بیشتر شده است. این کلاس از خودرو در مقایسه با سدان‌ها کاربرد بیشتری دارند و به لطف طراح شاسی یکپارچه در برابر شاسی‌بلندهای سنتی، فرمان‌پذیری بهتری دارند و به طبع رانندگی و پارک کردن آن‌ها در مناطق شهری آسان‌تر است.

کراس‌اورهای کامپکت و کامپکت کوچک به لطف داشتن کابین جادارتر، فضای بار بیشتر و دید وسیع‌تر راننده در مقایسه با خودروهای شهری و کوچک، برای زوج‌های جوان یا افراد مجرد گزینه‌ی مناسب‌تری هستند. از سوی دیگر مدل‌های متوسط که معمولا سه ردیف صندلی دارند، برای خانواده‌های ۴ یا ۵ نفره بهتر هستند.

بیشتر کراس‌اورها به‌صورت استاندارد محور جلو هستند و سیستم تمام چرخ محرک در قالب آپشن به همراه آن‌ها ارائه می‌شود؛ البته برخی مدل‌ها به‌صورت استاندارد به سیستم تمام چرخ محرک مجهز هستند. با اینکه برخی مدل‌ها علاوه بر سیستم تمام چرخ محرک به سیستم مدیریت کشش و چسبندگی هم مجهز هستند، اما همانطور که پیشتر ذکر شد، وجود این سیستم‌ها فقط برای افرادی که در مناطق کوهستانی سکونت دارند، امری لازم خواهد بود. با این‌حال وجود این سیستم در کراس‌اورهای پر زرق‌وبرق امروزی یک امتیاز ویژه محسوب می‌شود و جذب مشتری بیشتری را به همراه دارد.

کراس‌اورهای موجود در بازار، لیست بلندبالایی از آپشن‌ها و تجهیزات رفاهی همچون سیستم سرگرمی صندلی‌های ردیف عقب و سیستم اتصال بی‌سیم را در اختیار خریدار قرار می‌دهند. علاوه بر این برخی مدل‌ها هم وجود دارند که جدیدترین سیستم‌های ایمنی و جلوگیری از تصادف را به همراه دارند. 

مدل‌های متنوع از برندهای مختلف در کلاس خودروهای کراس‌اور روز به روز در حال گسترش است و به دلیل تقاضای بالا در این کلاس، مدل‌های دست دوم آن‌ها میز به وفور یافت می‌شود که به طبع، فروش خودروهای کراس‌اور نیز راحت‌تر خواهد بود.

دلایل عدم خرید خودروهای کراس‌اور چیست؟

با اینکه در کلاس خودروهای کراس‌اور هم مدل‌های پرقدرتی وجود دارند، اما افرادی که به دنبال یک خودروی پرقدرت، سرسخت و البته ظرفیت کشش مناسب هستند، باید شاسی‌بلند را انتخاب کنند. همچنین افراد طرفدار آف‌رود، تایرهای بزرگ و گشت و گذار در جاده‌های ناهموار جنگلی و کوهستانی باید یک خودروی شاسی‌بلند دو دیفرانسیل انتخاب کنند.

علاوه بر این به دلیل تقاضای بالای این کلاس، حتی در مقایسه با خودروهای سدان، کراس‌اورها قیمت بالاتری دارند.بیشتر شرکت‌های خودروسازی تخفیف‌های وسوسه انگیزی در مدل‌های سدان در نظر می‌گیرند که شاید خرید سدان را در مقایسه با کراس‌اور منطقی‌تر جلوه دهد.

خانواده‌هایی که پرجمعیت هستند و بخش بیشتر این جمعیت را کودکان تشکیل می‌دهند، بهتر است به فکر خرید خودرویی از کلاس مینی ون باشند. فضای بسیار جادار، سه ردیف صندلی بزرگ و درهای کشویی مینی ون‌ها را خودروی ایده‌آل خانواده‌های پرجمعیت می‌کند.

میلاد زنگانه