شگردهای مجازی برای قیمت‌سازی‌ در بازار خودرو / فروش خودرو با قیمت‌های کذایی

اوضاع در بازار خودرو غبارآلود است. وضع آشفته بازار خودرو شرایطی را رقم زده که چندی پیش رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران اتومبیل به همشهری گفت: اعلام قیمت‌های جدید برخی خودروهای داخلی برای آنها خجالت‌آور است. در یک سال گذشته قیمت‌ها به‌طور میانگین ۳برابر شده و این روند در ۴۰روز نخست سال ۹۸تشدید شده به‌طوری که در بازار خودروهای خارجی شاهد رشد ۴۰درصدی بوده‌ایم بازار خودروهای داخلی هم رشد دست‌کم ۳۰درصدی را تجربه کرده است. عوامل متعدد اقتصادی در ترسیم این فضای غبارآلوده در بازار خودرو نقش داشته که از آن جمله می‌توان به افت تیراژ تولید، ممنوعیت واردات و افزایش تقاضای خرید اشاره کرد. اما در این میان بسیاری از رسانه‌ها و مسئولان به جای توجه به دلایل واقعی نوسان قیمت‌ها، انگشت اتهام را به سوی برخی دست‌های پنهان نشانه رفته‌اند. در روزهای اخیر سایت‌های خرید و فروش اینترنتی خودرو به‌عنوان متهمان اصلی رشد قیمت خودروها معرفی شده‌اند چنان که یاسر رایگانی، سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی در گفت‌وگو با همشهری اینگونه سایت‌ها را به شریک شدن در روند دلالی بازار خودرو متهم می‌کند و می‌گوید: سایت‌های فضای مجازی به حلقه واسط فروشنده و دلال‌های خرید و فروش خودرو با قیمت غیرواقعی تبدیل شده، با این دلال‌ها در ارتباط بوده و از این شیوه معاملات خودرو منتفع می‌شوند.

قیمت‌سازی‌ مجازی مصداق اخلال 

محسن کوهکن‌ریزی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس هم به‌صورت تلویحی دیدگاه سازمان تعزیرات را تأیید کرد و گفت: دستگاه‌ قضایی باید با اخلالگران اقتصادی فعال در سایت‌های اینترنتی و شبکه‌های مجازی برخورد کند. به گفته او، افزایش قیمت خودرو در روزهای اخیر ناشی از اقدام از پیش تعیین شده و هدفمند سوداگران در فضای مجازی است. او در عین حال تأکید کرد: افزایش قیمت خودرو دلایل مشخصی دارد؛ نخست کاهش میزان تولید، که به زعم خودروسازان نه‌تنها تولید در هفته‌های اخیر کم نشده بلکه افزایش نیز داشته است و دوم اعمال ممنوعیت‌های ناگهانی و جدید برای واردات خودرو که به تازگی محدودیتی در این زمینه ایجاد نشده، بنابراین دلیل اصلی گرانی خودرو در روزهای اخیر به‌دلیل فعالیت سوداگران در فضای مجازی و قیمت‌سازی‌ است.

بررسی‌های میدانی خبرنگار همشهری هم نشان می‌دهد، علاوه بر تأثیر مولفه‌هایی چون کاهش میزان تولید، افزایش تعهدات معوق و شرایط و نحوه عرضه در گرانی قیمت خودروهای داخلی، همکاری مشترک دلا‌ل‌ها و برخی شبکه‌های خرید و فروش خودرو در فضای مجازی به عاملی مؤثر بر قیمت‌سازی در این بازار تبدیل شده است. برخی آگهی‌دهندگان می‌گویند اغلب آگهی‌های درج شده در شبکه‌های مجازی به فروش خودرو منجر نمی‌شود، آنها مدعی‌اند در برخی موارد حتی آگهی فروشندگانی که به فروش خودروی خود با قیمت‌های کمتر اصرار دارند حذف شده، که البته راستی‌آزمایی اینگونه ادعاها برای همشهری دشوار است.

شگردهای مجازی برای قیمت‌سازی‌ 

برای تعیین قیمت کاذب یک خودرو، چندین گروه تلگرامی مختلف با هماهنگی به دست‌کاری قیمت خودرو می‌پردازند. معمولاً هرکدام از این گروه‌ها به شکل متمرکز روی یک خودروی به نسبت کمیاب یا محصولات یک گروه خودروسازی ایرانی یا وارداتی فعالیت می‌کنند. به‌عنوان نمونه نیمی از اعضای فعال گروه ۴۰۰ نفره که مخصوص یک خودروی چینی است بعد از نظرخواهی در گروه برای قیمت مشغول به‌کار می‌شوند و آگهی‌هایی با قیمت جدید را در سایت‌های دیوار، شیپور و باما قرار می‌دهند. همچنین برای اینکه قیمت جدید به قیمتی متعارف تبدیل شود، اعضای این شبکه‌ها نه‌تنها در نقش فروشنده، بلکه در نقش خریدار ظاهر می‌شوند و عده‌ای وظیفه دارند تا به‌عنوان خریدار نیز آگهی ثبت کنند و مثلا اگر تصمیم بر این شده که قیمت جدید خودروی مذکور مثلا ۳۵۰‌میلیون تومان باشد، نرخ خودرو در آگهی‌های ثبت شده به‌عنوان خریدار نیز ۳۳۰‌میلیون تومان ثبت می‌شود. اگر فروشنده‌ای واقعی قصد عرضه خودروی خود با قیمت کمتر را داشته باشد نیز اعضای گروه ماموریت پیدا می‌کنند با انبوه تماس‌های تلفنی مجابش ‌کنند که نرخ اعلام شده او ارزان است و اگر این راهکار مؤثر نبود نیز در نهایت آگهی او حذف و با آگهی جدیدی با نرخ بالاتر جایگزین می‌شود. بررسی برخی کامنت‌های منتشر شده در فضای مجازی نیز بیانگر نارضایتی بازدیدکنندگان و رسیدگی نکردن دستگاه‌های نظارتی برای برخورد با اینگونه تخلفات در ترویج گرانی خودروست.

حذف مولفه قیمت از سایت‌ها

با افزایش اعتراض‌ها به نقش سایت‌های خرید و فروش اینترنتی در اعلام قیمت‌های فزاینده و ایجاد التهاب در بازار خودرو در روزهای آخر هفته، سایت‌های دیوار ، شیپور و باما مولفه قیمت را از تمام آگهی‌های خودروی خود حذف کردند و به جای آن عبارت «قیمت توافقی» را نمایش دادند. در این بین سایت‌ دیوار در اطلاعیه‌ای اعلام کرد، پس از تحولات بازار خودرو در روزهای گذشته، افزایش لحظه‌ای قیمت‌ها و پس از نگرانی هموطنان عزیز، تصمیم گرفتیم به‌طور موقت و با هدف کمک به کاهش التهابات بازار، نمایش قیمت را از روی آگهی‌های خود حذف کنیم. مسئولان این سایت تأکید کرده‌اند این اقدام موقتی است.

پلیس آماده برخورد 

اما سرهنگ مصطفی نوروزی، رئیس مرکز مبارزه با جرایم ملی و سازمان‌یافته پلیس فتا در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع‌رسانی پلیس، ماجرای برخورد با سایت‌های قیمت‌ساز در بازار خودرو را شرح داد. او با اشاره به قیمت‌سازی‌ کاذب در بازار خودرو و املاک در فضای مجازی، از برخورد جدی با دلالان این حوزه خبر داد. او گفت: یکی از عوامل ایجاد هیجان و التهاب در بازار خودرو فعالیت سودجویان و تعدادی از دلالان فعال در این حوزه است که با فعالیت گسترده و سازمان‌یافته در سایت‌های واسط باعث افزایش بی‌رویه و خارج از عرف قیمت خودرو شده‌اند. او افزود: پلیس فتا به‌منظور ارتقای امنیت کاربران درباره فعالیت در بازارهای آن‌لاین و سایت‌های درج آگهی در فضای مجازی، جلسات متعددی با مراجع قضایی برگزار کرد و برابر پیگیری‌های صورت گرفته دستور سرپرست دادسرای ناحیه ۳۱تهران، حذف قیمت‌های بازار خودرو و مسکن به مدیران سایت‌های واسط ابلاغ شد.

رئیس مرکز مبارزه با جرایم ملی و سازمان‌یافته پلیس فتای ناجا ادامه داد: با رصد دائمی و مستمر فعالیت اینگونه سایت‌ها در بستر فضای مجازی شاهد حذف قیمت خودرو و مسکن در این سایت‌ها بوده‌ایم.

دلالی مجازی عامل گرانی 

یاسر رایگانی، سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی در گفت‌وگو با همشهری با اذعان به نقش شبکه‌های مجازی در گرانی بی‌رویه قیمت خودرو گفت: ۱۰۰درصد اتفاقاتی که اخیرا در زمینه گرانی خودرو افتاده ناشی از دلالی در فضای مجازی است. یاسر رایگانی، افزود: متأسفانه از آنجا که در این حوزه نقص قوانین وجود دارد اینگونه شبکه‌ها با دامن زدن به افزایش قیمت‌ها هر سوءاستفاده‌ای که بخواهند از شرایط آشفته بازارها به‌خصوص بازار خودرو می‌کنند. او با بیان اینکه شخصا آگهی‌های فروش خودرو در سایت دیوار را رصد کرده است، گفت: سایتی با عکس گرفتن از ۴زاویه متفاوت از یک خودروی پراید و ۴شماره تلفن متفاوت، متأسفانه این خودرو را با قیمت‌های ۲۰، ۲۲، ۲۵، ۲۷و ۳۰میلیون تومان برای فروش قیمت‌‌گذاری کرده است. رایگانی با تأکید بر اینکه دلالی خودرو در فضای مجازی ناشی از آن است که متأسفانه هم شناسه‌ درستی برای فعالیت در این شبکه‌ها وجود ندارد و در اینگونه معاملات فرار مالیاتی بسیاری صورت می‌گیرد و هم اینکه متأسفانه اینگونه تخلفات به‌سادگی قابل رصد و پیگیری نیست. نه پلیس فتا و وزارت ارتباطات می‌توانند اقدام کنند و نه اینکه اتحادیه‌ مشخص و کارآمدی برای نظارت بر فعالیت فروشندگان کالا در فضای مجازی وجود دارد.

نبود نظارت بر فروش در فضای مجازی

سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی افزود: در شرایط موجود همین دلال‌های فضای مجازی هستند که به شعله‌ور شدن آتش قیمت‌های نامتعارف در بازار خودرو دامن می‌زنند. وی افزود: متأسفانه نظارتی بر آگهی‌های درج شده افراد در این شبکه‌ها نیز وجود ندارد زیرا مبنای فعالیت و شناسایی افراد فقط یک شماره تلفن است و یک فرد همزمان می‌تواند با۱۰شماره تلفن مختلف یک خودرو را با قیمت‌های کذایی برای فروش آگهی کرده و چنین شرایطی را در بازار ایجاد کند. رایگانی افزود: در شرایطی که تیراژ تولید خودروسازان به ۴برابر سال قبل افزایش یافته، میزان فروش فوری- نقدی خودرو نیز بیشتر شده و بازار خودرو با قیمت‌های غیرواقعی دچار رکود شده است، هیچ دلیل منطقی و اقتصادی برای گرانی ساعتی خودرو وجود ندارد. او با بیان اینکه به راحتی می‌توان گفت سهم عمده‌ای از گرانی‌های اخیر بازار خودرو بر عهده همین دلال‌های فضای مجازی خودروست، افزود: فعالان این شبکه‌ها با فضاسازی مناسب مثلا برای فروش یک خودروی پراید، که از نظر فروشنده قیمت آن حدود ۲۵میلیون تومان است، چنین القا می‌کنند که قیمت خودروی مذکور ۳۵میلیون تومان است از سوی دیگر این فروشگاه‌های مجازی با دلال‌های خودرو در ارتباط بوده و در نهایت به حلقه واسط فروشنده و دلال برای فروش این خودرو با قیمت غیرواقعی تبدیل شده و حتما با این دلال‌ها نیز مبادلات مالی داشته و از این شیوه فروش منتفع می‌شوند.

فروش خودرو با قیمت‌های کذایی

سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی با بیان اینکه متأسفانه در سایه تبلیغات و قیمت‌های کذایی شبکه‌های مجازی اکنون برخی خودروها با قیمت‌های بالا خرید و فروش می‌شود، گفت: به همین دلیل به مردم توصیه کردیم گرفتار دلال‌بازی شبکه‌های مجازی خرید و فروش خودرو نشوند چرا که حداقل در بازار خودروهای داخلی اکنون هیچ دلیل منطقی برای افزایش بی‌رویه قیمت‌ها وجود ندارد. رایگانی افزود: طبق قانون، دستگاه ناظر بر فعالیت این شبکه‌های مجازی در حوزه توزیع، اتحادیه‌های فروش ذیربط هستند که باید در تعامل با پلیس فتا و مدیران این سایت‌ها از فشار بر اقتصاد کشور جلوگیری کرده و متخلفان را به نیروی انتظامی و قوه قضاییه معرفی کنند.

 سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی: سایت‌های فضای مجازی به حلقه واسط فروشنده و دلال‌های خودرو تبدیل شده و با دلال‌ها در ارتباطند و از معاملات خودرو منتفع می‌شوند.

  با افزایش اعتراض‌ها به نقش سایت‌های خرید و فروش اینترنتی در اعلام قیمت‌های فزاینده و ایجاد التهاب در بازار خودرو در روزهای آخر هفته، سایت‌های دیوار، شیپور و باما مولفه قیمت را از تمام آگهی‌های خودروی خود حذف کردند و به جای آن عبارت  «قیمت توافقی» را نمایش دادند.

  آگهی‌دهندگان می‌گویند اغلب آگهی‌های درج شده در شبکه‌های مجازی به فروش خودرو منجر نمی‌شود، آنها مدعی‌اند حتی آگهی فروشندگانی که به فروش خودروی خود با قیمت‌های کمتر اصرار دارند حذف شده است.