این نااطمینانی از یک سو به ابهام در کنترل ویروس کرونا در کشورهای اروپایی و آمریکا برمیگردد و از طرف دیگر به کارخانه های قطعه سازی که وظیفه و مسئولیت تامین قطعات مورد نیاز خودرو سازان را بر عهده دارند اما هم اکنون تحت تاثیر شیوع این ویروس خطوط تولید خود را متوقف کرده اند.
بر این اساس بعضی از کارشناسان با تداوم روند فعلی تعطیلی خودروسازان، پیش بینی می کنند که بحرانی همچون رکود اقتصادی سال ۲۰۰۸ در انتظار خودروسازان جهانی است حال آنکه کارشناسان دیگر توقف خطوط تولید شرکت ها با شیوع ویروس کرونا را به ابعاد و گستردگی سال ۲۰۰۸ نمی خوانند. در سال ۲۰۰۸ زمانی که بانک سرمایه گذاری« لمان برادرز» در ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۸ اعلام ورشکستگی کرد، بحران مالی که به رکود بزرگ معروف شد، گرفتار تمامی صنایع و کسب وکارهای جهان شد. این بحران به سرعت به شرکتهای خودروساز آمریکایی سرایت کرد و این شرکت ها را به مرز ورشکستگی کشاند. بعد از آن شرکت ها و بازار خودروی اروپا را فراگرفت. بر این اساس خودرو سازان اقدام هایی را آغاز کردند که دیگر پیشگیرانه نبود، بلکه واکنش به رویدادهایی بود که آثارش پدیدار شده بود. به این ترتیب در همان زمان جنرال موتورز و کرایسلر درحال دست و پنجه نرم کردن با قوانین ورشکستگی و همتایان اروپایی آنها با مسائل نقدینگی روبرو بودند. حالا برگردیم به شرایط فعلی ، شرایطی که ویروس کرونا برای صنایعی همچون خودروسازی ایجاد کرده و عاقبت بحران سال ۲۰۰۸ را برای آن محتمل می کند.با این حال برخی از تحلیلگران و مشاوران صنعت خودرو که بحران سال ۲۰۰۸ را دیده و از آن درس گرفته اند می گویند آن بحران باید چراغ راهی برای عبور از آثار نامعلوم ویروس کرونا باشد.
اثر دومینویی بحران
با شروع تعطیلی ها در چین و قبل از آنکه کرونا (corona) در سطح گسترده به اروپا و ایالت متحده آمریکا برسد، اثر دومینویی آن بر صنعت خودرو در کل دنیا حس شد، چراکه بیشتر لوازم یدکی از چین تامین می شد. به طورمثال ، هیوندای و کیا مجبور شدند چند خط تولید خود را در کره متوقف کنند و نیسان هم اعلام کرد فعلا تولید در ژاپن را معلق می کند. تولید جنرال موتورز در برخی ایالت های آمریکا تحت الشعاع قرار گرفت و جگوار هشدار داد که شیوع کرونا مشکلاتی در خط تولید آن در بریتانیا ایجاد کرده است.
چین بزرگ ترین بازار خودروی جهان را در اختیار دارد و ووهان که« شهر موتور» نامیده می شود، مرکز کارخانه های بزرگ خودروسازی از جمله جنرال موتورز، هوندا، نیسان، گروه پژو و رنو محسوب می شود. حدود ۵۰ درصد تولید شرکت هوندا به تنهایی ، در شهر ووهان صورت می گیرد. در سال ۲۰۱۹ استان هوبی با ظرفیت ۱۰ درصدی تولید خودرو، چهارمین تولیدکننده بزرگ خودرو در چین بود و ۲۴/ ۲ میلیون خودرو تولید کرد.
بر اساس داده های« انجمن خودروهای مسافری چین» در نتیجه این تعطیلی های گسترده، فروش خودرو در چین در نیمه نخست ماه فوریه ۹۲ درصد کاهش یافت. همچنين انجمن تولیدکنندگان خودرو در این کشور پیش بینی کرده در نیمه نخست سال ۲۰۲۰ فروش خودرو در چین به طور کلی ۱۰ درصد و در کل سال ۵ درصد کاهش یابد.علاوه بر تعطیلی همه کارخانه های خودروسازی در ووهان، کارخانه جدید شرکت تسلا در شانگهای هم تعطیل شد و تاریخ ساخت خودرو مدل ۳ این شرکت به تعویق افتاد. همچنين فولکس واگن تولید را در کلیه کارخانه های خود در کشور چین به تعویق انداخت.اما با گسترش ویروس در اروپا و آمریکا شرایط تغییر کرد. در ماه مارس، فروش در فرانسه و اسپانیا به کم ترین حد خود رسید. ثبت نام خرید خودرو در فرانسه در این ماه ۷۲ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافت. در اسپانیا، ثبت نام های جدید ۶۹ درصد کاهش یافت که پایین تر از بدترین سطوح زمان بحران مالی سال ۲۰۰۸ است.
مقامات صنعتی بریتانیا هشدار دادند امسال تولید خودرو در این کشور به پائین ترین حد خود از زمان بحران مالی ۲۰۰۸ خواهد رسید.شرکت تولیدکننده لوازم یدکی کنتیننتال AG آلمان گفته بیش از ۴۰ درصد کارخانه های خود را بسته و حدود ۳۰ هزار کارمند یا نیمی از نیروی کار محلی آن برای دریافت کمک معیشتی دولتی ثبت نام کرده اند. این شرکت ها چشم‌انداز درآمدی مبهمی دارند و ادامه شیوع ویروس کرونا پیش بینی های آينده را غیرممکن کرده است. شرکت والئو، تامین کننده لوازم یدکی فرانسه، تصمیم به کاهش هزینه ها از طریق تعدیل نیرو گرفته و مدیرعامل این شرکت اعلام کرده تولید قطعات جدید به کم ترین حد خود رسیده است. او گفته چند ماه آینده باید آماده شرایط خیلی سختی باشیم.
مقایسه دو بحران در خودروسازی
بر اساس گزارشی که گروه« مدیران» روزنامه« دنیای اقتصاد» با استفاده از منابع مکتوب خارجی تهیه کرده شوک اقتصادی سال ۲۰۰۸ که با ابهامات مالی در بخش مسکن آمریکا شروع شد، توانست اقتصاد دنیا را زیر و رو کند. به طوری که در آمریکا از زمستان ۲۰۰۸ تا ۲۰۰۹ بیش از ۷۵۰ هزار شغل در هر ماه از بین می رفت که تعداد کل آن در طول رکود اقتصادی به ۷/ ۸ میلیون رسید. شرکت های خودروسازی بزرگی مثل جنرال موتورز و کرایسلر تا آستانه ورشکستگی رفتند.با این حال دخالت های گسترده سیاست های پولی و مالی باعث شد این رکود چندان مزمن نباشد. بعد از انقباض ۲/ ۴ درصدی تولید ناخالص داخلی آمریکا، رونق اقتصادی به تدریج از اواخر سال ۲۰۰۹ آغاز شد و پیک نرخ بی کاری در اکتبر همین سال به ۱۰ درصد رسید.
در رکود اقتصادی جهانی، بحران برای خودرو سازان آمریکا زودتر از همه شروع شد و بعد از آن به اروپا رسید. در‌صورتی‌که بخواهیم بحران قبلی و فعلی را در آمریکا مقایسه کنیم، باید بگوییم شرکت های آمریکایی تا ۳۱ مارس ۲۰۰۹ به طور کلی ۸/ ۵ تریلیون دلار بدهی داشتند که امکان بازپرداخت آن طبق تخمین آژانس های اعتباری کم بود. در نتیجه، شرکت ها در صنایع مختلف، از جمله موسسات مالی و البته خودروسازها به واسطه کاهش درآمدشان، تا آستانه فروپاشی رفتند.به عنوان مثال، از ژانویه ۲۰۰۸ تا ژانویه ۲۰۱۰ در بخش خودروی آمریکا، ۲۷۸ هزار و ۴۰۰ شغل یا حدود ۲۹ درصد مجموع نیروی کار این کشور، از بین رفت. شرکت های خودروسازی به طور خاص در برابر بحران های اقتصادی بسیار آسیب پذیرند، چون تا وقتی شرایط اقتصادی بهبود پیدا نکند مردم از خرید خودروی جدید اجتناب می کنند. اما در سال ۲۰۱۹ شرکت ها ۳/ ۹ تریلیون دلار بدهی داشتند و شرایط برای بازپرداخت این بدهی ها به وضوح بدتر است و بیشترین بخشی که در بازپرداخت بدهی ها ناتوان است، صنعت خودرو است.
در اروپا، مشوق ها و کمک های مالی دولتی در بحران ۲۰۰۸، صنعت خودروی این منطقه را احیا کرد. حالا مدیران، تحلیلگران و مشاورانی که شاهد بحران ۲۰۰۸ بودند، می گویند دولت ها و شرکت های خودروسازی درس هایی از آن گرفته اند که به آنها برای مقابله با پاندمی ویروس کرونا کمک می کند. برخی کارشناسان مثل خاویر موسکوئت، از گروه مشاوره بوستون، معتقدند خودروسازان پس از بحران ۲۰۰۸ سعی کرده اند با بالا نگه داشتن سطح نقدینگی، خودشان را ضد ضربه کنند. در پایان سال ۲۰۰۷ میزان نقدینگی در ترازنامه شرکت های خودروسازی اروپا، در مقایسه با امروز بسیار کم بود. برخی شرکت ها مثل فورد و جنرال موتورز در ماه مارس با تعلیق سود سهام و بیرون کشیدن میلیاردها دلار از خطوط اعتباری ذخایر نقدی خود را پر کردند. مدیر مالی پورشه می گوید مزیت بزرگ بحران فعلی نسبت به بحران قبلی این است که بازارهای سرمایه نقدینگی بالایی دارند و نرخ های بهره بسیار پایین است. بنابراین، این امیدواری وجود دارد که شرکت هاي خودروسازی با کمبود نقدینگی مواجه نشوند.
مدیر مالی BMW هم گفته مدیریت ریسک این شرکت همواره برای یک بحران دیگر آماده است. او گفته پوشش خط اعتباری این شرکت را از ۶ میلیارد یورو به ۸ میلیارد یورو افزایش داده است.البته نباید فراموش کرد که هزینه های ثابت شرکت حتی وقتی تولید متوقف باشد به صفر نمی رسد و اگر خودروسازها بخواهند از تعدیل نیروی گسترده اجتناب کنند، باید حقوق کارکنان خود را بپردازند. همچنین اگر همه شرکتهای صنعتی روی خطوط اعتباری حساب کنند، فشار سنگینی به نظام بانکی وارد می شود.
به همین علت، دولت های اروپایی وعده بسته های کمک مالی مستقیم، وام یا معافیت های مالیاتی داده اند. به گزارش رویترز، دولت فرانسه در اواسط ماه مارس ذکر کرد دو شرکت بزرگ خودروسازی این کشور، یعنی گروه پژو و رنو از حمایت های دولتی در قالب وام و افزایش مهلت پرداخت بدهی و مالیات برخوردار خواهند شد. فدراسیون صنعت خودروی فرانسه، از دولت این کشور خواسته بسته حمایتی گسترده تری برای مقابله با بحران کرونا (corona) و اثرات آن بر فروش خودرو اختصاص دهد؛ به عنوان مثال مشوّق هایی برای خرید خودروهای برقی توسط مشتریان و سرمایه گذاری انبوه در زیرساخت های شارژ این خودروها.
شرکت رنو که دولت فرانسه ۱۵ درصد سهام آن را در اختیار دارد، در ماه فوریه اولین ضرردهی خود در طول یک دهه را اعلام کرد و از کاهش هزینه ۲ میلیارد یورویی در سه سال آینده خبر داد.اما پژو که در آستانه ادغام با فیات کرایسلر است، در سال ۲۰۱۹ عملکرد خوبی داشت. این شرکت با ۱۷۳ هزار نیروی کار و پوشش چند برند مثل پژو، سیتروئن و اوپل و خرید لوازم یدکی از ۶ هزار تامین کننده در سراسر جهان، به دلیل تمرکز بر مدل های گران تر به رکوردهای جدیدی در سال ۲۰۱۹ رسید. به همین دلیل، ریسک قطع عملیات تولید پژو بسیار بالا است.
مدیران ارشد این شرکت بعد از تعطیلی کارخانه ها در چین، وضعیت بحران اعلام کردند. آن ها مکانی را در شرکت پژو به عنوان « اتاق جنگ» تعیین کردند که هر روز ساعت ۸ صبح بخشی از مدیران به صورت حضوری یا مجازی گرد هم می آیند تا در خصوص مشکلات موجود و امکان تهیه لوازم یدکی از عرضه کننده هایی در نقاط دیگر، گفت وگو کنند. در برخی موارد آن ها مجبور به تامین قطعات از راههای هوایی به جای راههای زمینی شده اند که البته این روش در بلندمدت هزینه های سنگینی روی دوش شرکت خواهد گذاشت.
به این ترتیب به نظر می رسد که بحران کرونا خودروسازان دنیا را بیش از پیش شکننده کرده، چون خيلي از آن ها از سال ۲۰۱۹ به علت کاهش تقاضا در بازارهای بزرگی مثل کشور چین و اعمال قوانین سفت و سخت اتحادیه اروپا مبنی بر لزوم کاهش تولید کربن، با رکود مواجه شده بودند. حالا بسته شدن کارخانه ها این رکود را تسریع خواهد کرد. با اینکه بازگشت به سطوح عادی زمان بر است، اما هرگونه تغییر در تقاضا به این بستگی دارد که دولت ها چگونه رونق پس از کرونا را مدیریت کنند. برخی شرکت ها هم از این بحران برای حمله به قوانین سفت و سخت اتحادیه اروپا در مورد کاهش کربن در سال ۲۰۲۰ استفاده نموده اند و خواستار به تعویق افتادن آن شده اند.
- 17
- 1
