دلیل استفاده از «اسپایدر» در کنار نام خودروهای کوپه‌ی روباز را می‌دانید؟

شاید برای بسیاری از علاقه‌مندان دنیای خودرو، استفاده از واژه‌ی «اسپایدر» در مدل‌های کوپه‌ی با قابلیت جمع شدن سقف عجیب باشد. اسپایدر در کنار کد خودرو مدل‌های کوپه‌ی کروک یا روباز برندهای مختلف خودروسازی مانند مک‌لارن، پورشه، آئودی، لامبورگینی و ... وجود دارد.

واژه‌ی اسپایدر همچون بسیاری از اصطلاحات خودرویی، ریشه در دوره‌های پیش از وجود خودروهای احتراقی دارد. در اوایل صنعت خودروسازی که طرح شاسی و بدنه‌ی مستقل مسطح بود، شرکت‌هایی مسئولیت ساخت شاسی را تقبل می‌کردند و شرکت‌هایی دیگر، با تخصص طراحی و ساخت بدنه؛ اصطلاحاً کوچ‌بیلدینگ (Coachbuilding) انجام می‌دانند. در آن دوران، هر فرد می‌توانست خودروی منحصربه‌فرد خودش را داشته باشد.

«کُوچ» به معنی «کالسکه و درشکه» است. شرکت‌هایی کوچ‌بیلدینگ با الهام از هنر کالسکه‌سازی در سال‌های قبل، هنر طراحی و ساخت بدنه را ادامه دادند. در عصرهای گذشته، چند نوع مختلف کالسکه تولید می‌شد که یکی از آن‌ها، فائتون (با تلفظ انگلیسی فِیتون، Phaeton) نام داشت. فائتون به سدان دهه ۲۰۰۰ فولکس واگن اشاره ندارد، بلکه این واژه در اساطیر یونان، نام فرزند هلیوس (Helios)؛ ایزد و نماد خورشید بود. هلیوس برای اثبات خدای خورشید بودن، ارابه‌ی خورشید را به‌مدت یک روز به فائتون می‌دهد. فائتون پس از به‌کنترل گرفتن این ارابه، جهان را تا نابودی پیش می‌برد که سرانجام زئوس (Zeus)؛ خدای خدایان با یک صاعقه، هم ارابه و هم فائتون را از بین می‌برد.

کالسکه‌های فائتون در چند نوع مانند فائتون نامه‌رسان یا فائتون اسپایدر بودند. در حالی که فائتون نامه‌رسان سنگین و محکم بود، نوع اسپایدر آن بسیار سبک، با چرخ‌های بزرگ، بدون سقف و جایگاه صندلی با ارتفاع بلند بود. بر اساس اطلاعات موجود در وب‌سایت کالسکه‌سازی هارتلند انگلیس که هنوز هم به ساخت کالسکه‌های اسبی می‌پردازد، طرح بدنه‌ی کوچک و ساده مانورهای سریع را ممکن می‌کرد و البته بیشتر به ظاهر اسب تکیه می‌کرد تا ظاهر کالسکه. مخترع این نو کالسکه به‌دلیل شباهت طرح بدنه و چرخ‌های چندپره به عنکبوت، نام اسپایدر (به‌معنی عنکبوت) را برای آن انتخاب کرد.

با رشد صنعت خودروسازی، بسیاری از سازنده‌های کالسکه به ساخت بدنه‌های خودرو روی آوردند. از آن دوران تا به‌امروز، سبک کالسکه‌های فائتون اسپایدر به صنعت خودروسازی وارد و در قالب کوپه‌های اسپرت بدون سقف تولید شدند.

در حقیقت امروز وقتی یک خودروی دوسرنشینه‌ی سبک‌وزن و با سقف روباز با قوای فنی پرقدرت و فرمان‌پذیری خوب تولید می‌شود، اسپایدر در کنار نام آن قرار می‌گیرد. البته هنوز دقیقاً مشخص نیست که چرا برخی مدل‌ها با واژه‌ی Spyder و برخی با نگارش Spider همراه می‌شوند. برای مثال فراری در گذشته از Spyder استفاده می‌کرد، اما محصولات مدرن این برند ایتالیایی Spider هستند. یا مثلاً مدل‌های کروک پورشه Spyder و مک‌لارن Spider هستند.

جالب است بدانید، علاوه بر واژه‌های اسپایدر و فائتون، بسیاری از طرح‌های بدنه‌ی خودروهای امروزی، مانند کوپه، کابریوله، شوتینگ‌ بریک و ولانته از مدل‌های مختلف کالسکه‌ها در قرن‌های گذشته،  الهام گرفته شده‌اند.

میلاد زنگانه