جایگاه ویژه تلگرام در بین مردم

تلگرام یا پیام‌رسان، بزرگترین سوژه این روزهای کشور عزیزمان ایران. مشکلات اقتصادی و مدیریتی کم بود که تلگرام نیز به آن اضافه شد. از روزی که نارضایتی‌های مردم به برخی از سیاست‌های نهادهای تصمیم‌گیری دم گرفت، مخالفت با تلگرام نیز سر بر کشید. برخی آن را ام الفساد می‌دانند، برخی آن را ممری برای کسب درآمد و برخی دیگر نیز آن را وسیله ای برای اقدام علیه امنیت ملی. تا کنون همه فکر می‌کردند مهمترین چالش بزرگ در کشور ما برجام است اما هرچقدر زمان می‌گذرد به این امر پی خواهیم برد که اهمیت تلگرام از برجام بیشتر نباشد کمتر نیست. بنابراین اگر روحانی بتواند در برابر کسانی که قصد فیلترکردن تلگرام را دارند بایستد دومین برجام را در مدت ریاست جمهوری خود انجام داده است.

روزی که تلگرام، پیام‌رسان شد

تلگرام تا پیش از جریان نارضایتی‎های خیابانی دی‌ماه سال گذشته زیر ذره بین هیچ نهاد خاصی نبود. اما داستان درست در جریان نارضایتی ها به اوج خود رسید و تلگرام مورد توجه مسئولان مربوطه قرار گرفت. این شبکه پیام‌رسان اکنون به موضوع مناقشه دولت و مخالفان آن تبدیل شده است. کار به جایی رسیده که فیلتر یا رفع فیلتر تلگرام به امری حیاتی تبدیل شده است. اما رئیس جمهوری به صورت شفاف مخالفت خود را با فیلتر کردن تلگرام اعلام کرد و با دستور مستقیم او نیز این پیام‌رسان رفع فیلتر شد.

مهمترین بخش از سخنان رئیس جمهور این بود: «  دسترسی مردم به فضای مجازی نباید دایمی قطع باشد، نمی توان به زندگی و کسب و کار مردم بی تفاوت بود». در جریان تعطیلات نوروز بود که علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با خوشحالی خبر فیلتر این پیام‌رسان تا آخر فروردین‌ماه را اعلام کرد در حالیکه خودش دارای کانال تلگرامی است. این خبر برای کسانی که از این پیام‌رسان کسب درآمد می‌کنند شوکه کننده بود. حتی صدای برخی از نمایندگان مجلس و سیاسیون را نیز درآورد.

فیلترشدن یا نشدن

رئیس‌جمهوری در دیدار نوروزی و در جمع وزرا، استانداران و مدیران دستگاه‌های اجرایی دوباره به موضوع فیلتر کردن تلگرام واکنش نشان داد و گفت که بنای نظام بر رفع انحصار از فضای پیام‌رسان‎ها بوده است نه فیلتر و بستن فضای مجازی.

این در حالی است که علاء الدین بروجردی بر حرف‌های پیشین خود پافشاری کرد و جالب‌تر اینکه ادعاهای جدیدی را هم در مورد ناامن‌بودن تلگرام نیز مطرح کرد. رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با خانه ملت، ضمن اشاره به این‌ مطلب که بخشی از تهدیدهای امنیت کشور در تلگرام رقم می‎خورد، گفت: «به موضوع تلگرام باید با نگاه به منافع ملی و امنیت ملی نگاه کرد.»

مردم هم در فضای فیلتر کردن تلگرام و رفع فیلتر این پیام‌رسان بودند تا اینکه باز با یک شوک خبری دیگر روبرو شدند. ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای‌عالی فضای مجازی کشور هم در گفت‌وگو با صداوسیما درباره تلگرام بدون پرده صحبت کرد و با مقدماتی که در مورد تلگرام بیان کرد، گفت: «فیلترینگ احتمالی تلگرام شایعه نبوده، بلکه قطعی است».

اما هنوز مردم گوش به زنگند که امروز یا فردا ممکن است تلگرام فیلتر شود. ناظران عمومی بر این باورند که جای بسی تعجب است که یک پیام‌رسان، کل نهادهای تصمیم گیری را بر هم زده و هر کسی اولین و آخرین راهی که به ذهنش خطور می‌کند همانا فیلتر کردن تلگرام است.

پایداری رئیس جمهور

پایداری رئیس جمهور در هنگام دیدار نوروزی خود با وزرا، استانداران و مدیران دستگاه‌های اجرایی نیز مشهود بود. رئیس جمهور با بیان این‌که خواست مردم از دولتی که به آن رای داده‌اند، تلاش بیشتر برای تقویت رفاه و امنیت است، گام‌ برداشتن در مسیر گسترش بیشتر دسترسی به فضای ارتباطی، اطلاعات و قدرت انتخاب مردم را ضروری خواند و تاکید کرد که «داشتن پیام‌رسان‌های ایرانی، توانمند، امن و ارزان که بتوانند مشکل و نیازهای مردم را حل کنند، بی‌تردید باعث افتخار همگان خواهد بود و هدف از ایجاد و تقویت نرم‌افزارها و پیام‌رسان‌های داخلی فیلتر یا مسدودکردن دسترسی‌ها نباید باشد، بلکه باید با هدف رفع انحصار در پیام‌رسان‌ها انجام شود.»

روحانی آموزش استفاده بهینه از فضای مجازی و تدوین محتوای مناسب و خوب برای انتشار در این فضا را نیز ضروری خواند و گفت: «فضای مجازی خوب با تولید محتوای خوب، جذاب و مفید و نه صرفا با انحصار و محدودکردن آن، تامین خواهد شد.» روحانی در این دیدار و در واکنش به خبرهای مطرح‌شده درخصوص احتمال فیلتر تلگرام گفته است: «بنای نظام بر رفع انحصار از فضای پیام‌رسان‎ها بوده است نه فیلتر و بستن فضای مجازی». روحانی ادامه داد که «کام مردم را با این‌گونه حرف‌ها تلخ نکنید، در فضای بحران بیکاری تیشه به ریشه اشتغال نزنید.»

نباید در این وضعیت باعث ایجاد استرس و اضطراب شویم

دکتر احمد شیرزاد، نماینده پیشین مردم اصفهان در مجلس در گفت‌وگو با «همدلی» ضمن تاکید بر اینکه نباید با این نوع کارها در جامعه التهاب ایجاد کنیم و اگر مشکلی هست، باید آن را با تدبیر حل کرد، گفت: «نمی‎توان به بهانه روی آوردن به پیام‌رسان‌های داخلی مردم را محدود کنیم، چون مطمئنا نتیجه عکس خواهد داد». البته دبیر شورای عالی فضای مجازی در اظهار نظری گفته است که به دنبال جایگزینی تلگرام هستیم به صورتی که مهاجرت و کوچ از تلگرام به شبکه های پیام رسان بومی داوطلبانه انجام شود و از رسانه ها می خواهیم با ارائه توضیحات مردم را اقناع کنند.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: « باید در ‌سال جدید امید ایجاد کنیم و نباید مواردی مطرح کنیم که باعث ایجاد استرس و اضطراب در جامعه شود. تلگرام یک ابزار اطلاع‌رسانی است که استفاده مفید از آن بیشتر از ضررها و سو استفاده ها از آن است. بنابراین نمی‌توان بدون توجه به جنبه های مفید این پیام رسان آن را فیلتر کرد».

جلسه مشترک

جلسه مشترکی بین کمیسیون‌های امنیت ملی و سیاست خارجی و اقتصادی مجلس شورای اسلامی صبح دیروز با حضور محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی پیرامون دغدغه‌های اقتصادی پیام‌رسان خارجی تلگرام در مجلس برگزار شد. رئیس کمیسیون امنیت ملی با انتقاد از بروز شبهات سازمان یافته علیه پیام‌رسان‌های داخلی گفت: این فضاسازی باعث نگرانی مردم و عدم مهاجرت آنها از خانه بیگانه به خانه خودی شده است.

تلگرام بخاطر مسائل امنیتی و سوء استفاده دشمن، مهم است

علاء‌الدین بروجردی با اشاره به ابعاد مختلفی که از تلگرام حائز اهمیت است، گفت: تلگرام به خاطر مسائل امنیتی و سوء‌استفاده دشمن حائز اهمیت است به خصوص در شرایطی که منطقه در بحران به سر برده و جمهوری اسلامی از امنیت پایدار برخوردار است، لازم است به امنیت پیام‌رسان‌ها نیز توجه شود».

دولت سرفصل‌های مهمی در زمینه پیام‌رسان در دستور کار قرار دهد

محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز با توضیح این موضوع که امروزه ابزارهای جدیدی برای فعالیت‌های اقتصادی مطرح شده که ضرورت دارد این تغییرات در حوزه‌های منافع ملی و فردی مدیریت شود و بسترهای جدید مورد شناسایی قرار گیرد. گفت: « پیام‌رسان‌ها بستری برای فعالیت‌های اقتصادی کشور شده که نیازمند سازماندهی بوده لذا دولت باید سرفصل‌های مهمی را در این زمینه در دستور کار قرار دهد». بدون شک در خصوص استفاده از پیام‌رسان‌ها باید تصمیماتی جدی اتخاذ شود که حائز منافع ملی و فردی افراد باشد. باید به این نکته نیز توجه شود که در وضعیت کنونی فعالیت‌های اقتصادی از فضای سنتی و فیزیکی به حالت مجازی تغییر پیدا کرده و نمی‌توان بر پایه کسب و کار سنتی تصمیمات جدید اتخاذ کرد.

بررسی ویژگی‌های منحصر به فرد تلگرام

ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی نیز با حضور در نشست مشترک کمیسیون امنیت ملی و اقتصادی مجلس شورای اسلامی درباره فیلترینگ تلگرام گزارشی در این زمینه ارائه کرد که جالب بود. او طبق گزارش خود گفت: «سلسله اقداماتی در نظر گرفتیم از جمله بررسی ویژگی‌های منحصربه فرد تلگرام. در این پیام رسان سهامدار، منابع انسانی و محل استقرار و همچنین گزارش‌هایی از شرکت تلگرام به ایران نداشتیم این در حالی بود که ۹۰ درصد کاربران فضای مجازی ایران از تلگرام استفاده می‌کنند و ما هنوز نمی‌دانیم مدیرعامل این شرکت تبعه چه کشوری است و از قوانین چه کشوری در حوزه شبکه مجازی پیروی می‌کند.»

پیام‌رسان‌های داخلی امنیت دارند

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از ارائه لایحه‌ای به دولت در زمینه حفظ حریم خصوصی و صیانت حقوق شهروندی در فضای مجازی تاکید کرده که پیام‌رسان‌های داخلی امنیت دارند و هرگز اطلاعات خصوصی افراد در اختیار کسی قرار نمی‌گیرد.

محمد آذری جهرمی در جلسه صبح دیروز کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با عنوان بررسی تهدیدات اقتصادی تلگرام و امنیت پیام‌رسان‌های داخلی، گفت که فضای مجازی مراجع مورد اعتماد را دچار تغییر و تحول می‌کند، رمزگذاری‌های نوین در حال شکل‌گیری است که مرجع اعتماد جدیدی را خلق می‌نماید. بنابراین نظام‌های اعتماد دچار تحول می‌شوند و نظام‌های اعتماد فعلی را زیر سوال می‌برند». بر اساس اظهارات آذری جهرمی، این وزارتخانه حمایت و تقویت این موارد را بر عهده گرفته و پنج وظیفه اصلی را که شورای عالی برای وزارت مشخص کرده، در حال انجام دادن است اعم از تامین پهنای باند و ارائه تسهیلات و غیره.