ترول‌های فضای مجازی را بهتر بشناسیم و با آن‌ها مقابله کنیم

حمیرا مقدمی، پژوهشگر پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در مقاله‌ای به مسائلی که منجر به خطرناک بودن ترول‌ها در جامعه می‌شود، پرداخته است. او با این یادآوری در خصوص ترول‌ها می‌گوید: شخصیت اصلی بعضی فیلم‌ها و انیمیشن‌های فانتزی، ترول‌ها یا غول‌های شرور اما بامزه‌ای را تشکیل می‌دهند که اغلب نسبت به هنجارهای عمومی و یا هر چیزی که خوشایندشان نیست اعتراض می‌کنند.

در فضای مجازی نیز ترول‌هایی وجود دارند که با شرارت‌هایشان موجب اذیت مردم می‌شوند. حقیقت آن است که ترول‌های اینترنتی نه‌تنها بامزه نیستند، بلکه گاهی بسیار منزجرکننده و خطرناک نیز هستند.

بر اساس تحقیقات صورت گرفته ترول‌ها که در بعضی متون با عنوان «قلدرها» یا «اوباش» اینترنتی یاد می‌شوند انواع مختلفی دارند و هرکدام نقش متفاوتی را در فضای اینترنتی ایفا می‌کنند.

** انواع ترول

اولین و مهم‌ترین آن «ترول توهین‌کننده» هستند. این ترول‌ها از همه چیز و همه کس متنفرند. کارشان توهین و ناسزا گفتن به دیگران است. به هر کاری دست می‌زنند تا با ایجاد تنش، سایرین را اذیت کنند. این نوع ترول کردن، از جدی‌ترین نوع زورگویی در فضای اینترنتی به شمار می‌آید.

«ترول‌های سمج در جر و بحث» دومین دسته از ترول‌های قابل‌تأمل هستند: این ترول‌ها دوست دارند در همه گفتگوها مشارکت داشته باشند. البته همیشه باید حق با آن‌ها باشد. پست‌هایی که می‌گذارند بسیار طولانی است. آن‌قدر بر نظراتشان پافشاری می‌کنند تا دیگران مجبور به تسلیم می‌شوند به همین دلیل، با حربه‌های مختلف، سرانجام حرفشان را به کرسی می‌نشانند.

در دسته سوم «ترول‌های ملا لغتی» جای می‌گیرند. این ترول‌ها فقط در جستجوی غلط‌های املایی و دستوری هستند تا آن غلط‌ها را به رخ دیگران بکشند. معمولاً خودشان برای مصون ماندن از هرگونه سرزنش، از غلط‌یاب‌های کامپیوتری استفاده می‌کنند.

ترول‌های دسته چهارم ترول های همیشه رنجور هستند؛ این ترول‌های متخصص واقعی در تبدیل کردن یک شوخی خیلی کوچک به مشاجره‌ای بزرگ هستند. آن‌ها همیشه نقش یک قربانی را در گروه‌ها بازی می‌کنند.

ترول‌های خودنما، عالِم نما و وراج را می‌توان در دسته پنجم ترول‌ها قرار داد: این ترول‌ها فقط خودشان حرف می‌زنند و به دیگران مجال صحبت نمی‌دهند. در مطالبی که می‌گذارند از هر دری سخن می‌گویند و اهمیتی نمی‌دهند کسی به آن‌ها توجهی می‌کند یا خیر.

رتبه ششم می‌رسد به ترول‌های بدزبان. آن‌هایی که بد زبانی مشخصه اصلی‌شان است. این ترول‌ها در پست‌های خود ناسزاهای کلامی را به‌طور مشخص تایپ می‌کنند تا توجه مخاطبان را جلب کند. در بسیاری از موارد، این نوع از ترول‌ها، بچه‌های بی‌حوصله‌ای هستند که دنبال سوژه‌ای برای سرگرم کردن خود هستند.

ترول‌های تک‌کلمه‌ای را می‌توان در دسته ترول‌های بسیار آزاردهنده قرار داد. ترول‌هایی که در پاسخ به پست‌های دیگران فقط از کلماتی مثل؛ LOL (مردم از خنده) what، K، Yes، No استفاده می‌کنند. این پست‌های تک‌کلمه‌ای زمانی خیلی آزاردهنده می‌شوند که داخل یک بحث جدی و داغ، پشت سر هم تکرار شوند.

ترول‌های مغرور و خودپسند در تمامی اظهارنظرهایشان مبالغه می‌کنند. معمولاً مسائلی را هم مطرح می‌کنند که کوچک‌ترین ارتباطی به بحث اصلی ندارد. این افراد، نشانه‌هایی از ترول‌های خودنما و عالِم‌نما هم دارند. به این دسته از ترول‌ها، ترول‌های افراطی می‌گویند.

برخی از ترول‌ها کارشان ‌عوض کردن بحث‌هایی است که اتفاق می‌افتد. آن‌ها معمولاً پست‌هایی کاملاً خارج از موضوع می‌گذارند و باعث تغییر جریان سالم گفتگو می‌شوند. اوضاع زمانی وخیم می‌شود که کسی بخواهد موضوع از مسیر خارج‌شده را مجدد به جای اول بازگرداند.

«ترول‌های هرزنامه‌پراکن ِفرصت‌طلب». این‌ها نه‌تنها فرصت‌طلب هستند که گاهی با پخش کردن هرزنامه مشکلاتی را رقم می‌زنند. این ترول‌ها بدون توجه به موضوع بحث، با سوءاستفاده از فضای ایجادشده پست‌های خود را ارسال می‌کنند تا محصول یا خدماتشان را به فروش برسانند.

** رفتار درست با ترول‌ها

حالا که ترول‌های مهم و دسته‌بندی‌شان را مرور کردیم. باید به این سؤال مهم پاسخ داد که چگونه با ترول‌ها رفتار کنیم؟ در این مقاله اشاره شده، پیش از آن‌که در پی پاسخ به این سؤال باشیم، بهتر است از خود بپرسیم آیا رفتار ما در فضای آنلاین شبیه به هیچ‌یک از این حالاتی که ذکر شد، نیست؟ صریح‌تر این‌که خودمان ترول هستیم یا نه؟

مثلاً ممکن است متأثر از اوضاع نابسامان اقتصادی و دیگر مشکلات، دائماً در حال غر زدن و ناله کردن در توییتر باشیم، بی آن‌که بدانیم داریم روز دیگران را هم با این پیام‌های همواره نالان، روز دیگران را هم خراب می‌کنیم. یا ممکن است طبق عادت با ایرادهای ملا لغتی زیر پست دیگران، بحث را به حاشیه برده و اجازه ندهیم پیام اصلی کلامشان منتقل شود. همچنین احتمال دارد برای دیده شدن یک پست تلگرامی آن را برای کانتکت‌های‌مان فوروارد کرده باشیم.

اگر در فضای مجازی ناخواسته رفتارمان شبیه است به این موارد؛ شما نیز ترول هستید و باید در رفتارتان در فضای مجازی تجدیدنظر و با دقت بیشتری حقوق شهروندی دیجیتال را رعایت کنید؛ اما اگر با رعایت حقوق دیگران در فضای آنلاین، خود گرفتار ترول‌ها شدیم.

در رفتار با ترول‌ها باید چند نکته مهم را در نظر بگیریم. اولین قدم نادیده گرفتنشان است. به ترول‌ها پاسخ ندهید و فقط سکوت اختیار کنید. آن‌ها سعی دارند با تحریک و عصبانی کردن، شما را در دام خود اسیر کنند. زمانی که این قدم را برداشتید بهتر است در محیط کاری یا فضایی که در آن فعالیت دارید، موضوع ترول‌ها را به مدیران سیستم گزارش دهید و آن‌ها را نسبت به رفتار و عملکرد ترول‌ها مطلع کنید.

در انتها نیز باید قدم نهایی در مواجه با ترول‌ها و هر رفتار آزاردهنده‌ای در دنیای مجازی را بردارید و آن‌ها را بلاک کنید. از کنترل‌کننده‌های موجود برای بلاک کردن ترول‌ها استفاده و با این روش حتی‌الامکان از فضای خشونت و تنش دوری کنید.