اظهارنظر جنجالی یک دانشمند هوش مصنوعی

به گزارش ایسنا،  چه کسی می‌دانست که یک توییت ساده می‌تواند چنین واکنشی را ایجاد کند؟ موضوع هوشیاری هوش مصنوعی یک بحث طولانی مدت در جامعه علمی است و اکنون باز هم با یک توییت از جانب یک دانشمند، به سرفصل صحبت‌ها تبدیل شده است. اما آیا هوش مصنوعی(AI) هرگز خواهد توانست به هوشیاری و عملکرد خودآگاهانه برسد یا حتی آیا در حال حاضر نیز به چنین قابلیتی رسیده است؟

"ایلیا ساتسکیور"(Ilya Sutskever) محقق ارشد شرکت "اوپن‌ ای‌آی"(OpenAI) نظر خود را در توییتر در مورد این موضوع اعلام کرد و با واکنش بسیاری از دانشمندان متخصص در این زمینه مواجه شد.

شرکت "اوپن ای‌آی" یک شرکت پژوهشی غیرانتفاعی در زمینه هوش مصنوعی است که هدف آن توسعه "هوش مصنوعی بی‌ضرر"(friendly AI) برای خدمت به بشریت است. این شرکت برای همکاری آزادانه با سایر موسسات و پژوهشگران، پتنت‌ها و تحقیقات خود را به صورت عمومی منتشر می‌نماید. بخشی از انگیزه‌های بنیانگذاران "اوپن ای‌آی" به ویژه "ایلان ماسک" و "سام آلتمن"، رسیدگی به نگرانی‌هایی که در رابطه با تهدید هوش مصنوعی برای موجودیت‌های دیگر تصور می‌شود، ذکر شده ‌است.

هوش مصنوعی که گاهی اوقات "هوش ماشینی" نیز نامیده می‌شود، به هوشمندی نمایش داده‌ شده به‌ وسیله ماشین‌ها در شرایط مختلف اطلاق می‌شود که در مقابل هوش طبیعی در انسان‌ها قرار دارد. به عبارت دیگر، هوش مصنوعی به سامانه‌هایی گفته می‌شود که می‌توانند واکنش‌هایی مشابه رفتارهای هوشمند انسانی از جمله درک شرایط پیچیده، شبیه‌سازی فرآیندهای تفکری و شیوه‌های استدلالی انسانی و پاسخ موفق به آنها، یادگیری و توانایی کسب دانش و استدلال برای حل مسایل را داشته باشند. بیشتر نوشته‌ها و مقاله‌های مربوط به هوش مصنوعی، آن را به عنوان "دانش شناخت و طراحی عامل‌های هوشمند" تعریف کرده‌اند.

هوش مصنوعی را باید گستره پهناور تلاقی و ملاقات بسیاری از دانش‌ها، علوم و فنون قدیم و جدید دانست. ریشه‌ها و ایده‌های اصلی آن را باید در فلسفه، زبان‌شناسی، ریاضیات، روان‌شناسی، عصب‌شناسی، فیزیولوژی، تئوری کنترل، احتمالات و بهینه‌سازی جستجو کرد و کاربردهای گوناگون و فراوانی در علوم رایانه، علوم مهندسی، علوم زیست‌شناسی و پزشکی، علوم اجتماعی و بسیاری از علوم دیگر دارد.

یک "عامل هوشمند" سامانه‌ای است که با شناخت محیط اطراف خود، شانس موفقیت خود را پس از تحلیل و بررسی افزایش می‌دهد. "جان مک‌کارتی" که واژه هوش مصنوعی را در سال ۱۹۵۶ استفاده کرد، آن را «دانش و مهندسی ساخت ماشین‌های هوشمند» تعریف کرد.

اکنون سوالی که پیش می‌آید این است که حق با کیست؟ "ساتسکیور" یا کارشناسانی که پاسخ‌های تندی به وی داده‌اند؟ همه چیز از زمانی شروع شد که "ساتسکیور" در روز پنجشنبه توییت کرد: «شاید شبکه‌های عصبی بزرگ امروزی کمی هوشیار باشند.»

در حالی که ممکن است از نظر بسیاری، این اظهارنظر چندان تند و دارای حاشیه به نظر نرسد، اما با واکنش فوری و سریع دیگر کارشناسان مواجه شد.

به گفته "توبی والش" محقق هوش مصنوعی از دانشگاه "نیو ساوث ولز" سیدنی استرالیا" بروز این واکنش‌ها به این دلیل است که طرح این موضوع، گفتگو و شاید حتی تکامل هوش مصنوعی را از مسیر خارج می‌کند.

وی در یک توییت نوشت: هر بار که چنین نظرات و گمانه‌زنی‌هایی منتشر می‌شود، ماه‌ها تلاش لازم است تا مسیر گفتگو به فرصت‌ها و تهدیدهای واقعی‌تر ناشی از توسعه هوش مصنوعی بازگردد.

"یورگن گوتر" کارشناس مستقل رشته "فناوری اجتماعی"، این دیدگاه را غیرواقعی خواند. او در توییتی نوشت: ممکن است این برداشت در واقعیت هیچ مبنایی نداشته باشد و فقط یک زمینه تبلیغاتی برای ادعای قابلیت‌های جادویی این فناوری برای این استارتاپ باشد.

"برناردو دیوید" دانشیار دانشگاه فناوری اطلاعات کپنهاگ نیز اظهار نظر "گوتر" را به اشتراک گذاشت و با کنایه گفت: ممکن است یک قوری در جایی بین زمین و مریخ به دور خورشید بچرخد. در واقع این گفته منطقی‌تر از تفکر "ایلیا" به نظر می‌رسد، زیرا مدار وجود دارد و ما تعاریف روشنی از قوری داریم.

بنابراین آیا اظهارنظر "ساتسکیور" فقط جنبه تبلیغاتی برای "اوپن‌ای‌آی" دارد؟

"والنتینو زوکا" متخصص فناوری یادگیری عمیق در این باره می‌گوید، هوش مصنوعی، آگاه نیست، اما ظاهرا فعالیت‌های تبلیغاتی مهم‌تر از هر چیز دیگری است.

اما آیا این واکنش‌های تند، عادلانه و موجه است؟ مطمئناً ادعاهایی مبنی بر اینکه هوش مصنوعی ممکن است هوشیار باشد یا ممکن است هوشیار و خودآگاه شود، باعث ایجاد ترس و وحشت در صنعت فناوری و جامعه عمومی می‌شود، اما اگر واقعیت‌ها ثابت کنند که این فناوری ممکن است واقعاً تا آن مرحله پیشرفت کند، آیا ارزش بحث و گفتگو ندارد؟

در هر حال، به نظر می‌رسد اصل موضوع در این واقعیت نهفته است که هوش مصنوعی در حال حاضر در نقطه رسیدن به هوشیاری قرار ندارد و ممکن است هرگز نیز به این نقطه نرسد. اما نباید اینگونه انگاشته شود که دلیلی برای نگرانی وجود ندارد و باید همواره در مورد آن هشدار داد.

در نهایت، موضوع آگاهی هوش مصنوعی ممکن است مانند خیلی چیزهای دیگر، یکی از آن مواردی باشد که زمان آن را مشخص خواهد کرد و با گذشت زمان خواهیم فهمید که چه کسی درست می‌گفته و چه کسی در اشتباه بوده است.