جرایم رایانه‌ای چگونه به‌وجود آمدند

بشر در حیات خود تحولات گوناگونی را پشت‌ سر گذاشته و هریک از آنها را با الهام از تحول عظیمی که در آن عصر پدید آمده و گامی از رشد و تکامل بشری را رقم زده، نام‌گذاری کرده است. مانند عصر آتش، عصر آهن‏ و عصر حاضر که عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات نام گرفته است.

هنوز نیم‌قرن از اختراع اولین رایانه نمی‌گذرد، آن هم رایانه‏ای ٣٠تنی که‏ البته سرعت عمل آن از ابتدایی‏ترین ماشین‌حساب‏های دیجیتال امروزی نیز کمتر بود؛ اما تحولی شگرف در دنیای علم و فناوری محسوب‏ می‌شد و ازهمین‌رو، رایانه‌ها در این مدت کم به‌خوبی توانستند جای خود را در تمام جنبه‌های زندگی انسان باز کرده و به نوعی خود را در تمام پیشرفت‏ها سهیم کنند. (شکرخواه، ٢٥: ١٣٩٠)

از آنجا که این پدیده شگفت‏انگیز از همان بدو تولد در دسترس‏ همگان قرار گرفت، هرکس مطابق اغراض و مقاصد خود از آن سود می‏جست و نتیجه آن شد که بعضی از این بهره‏برداری‌‏ها جنبه سوءاستفاده به‏خود گرفت و سیاست‌گذاران خردوکلان را مجبور کرد تدبیری‏ اساسی بیندیشند. این سوءاستفاده‌ها که در مجموع جرائم رایانه‏ای نام گرفته‏اند، طیف جدیدی از جرائم هستند که به سبب ویژگی‌های متمایزی که با جرائم‏ سنتی دارند، تصمیم‏گیران جامعه را بر آن داشته‏اند تا در ابعاد مختلف‏ اقدامات متمایزی را طرح‏ریزی کنند.

جرائم رایانه‌ای نوعی از جرائم سازمان‌یافته‌اند که از طریق اشخاص حرفه‌ای و باسواد انجام می‌شوند. قوانین رایانه‌ای امروز برای مجازات مجرمان کافی است؛ اما کامل نیست؛ زیرا هر روز جرائم جدیدی به وجود می‌آید که برای مجازات آنها نیاز به قوانین جدید و به‌روز داریم. همان‌گونه که جرائم اینترنتی همیشه درحال به‌روزشدن هستند، باید تلاش کرد با نوشدن جرائم، هرساله قوانینی را که می‌توان برای جرائم جدید اعمال کرد، ارائه داد.

رایانه و اینترنت همیشه و همیشه شکل‌های مختلفی به خود می‌گیرند؛ بنابراین برای پیشگیری از این جرائم، باید همه دستگاه‌ها تلاش کنند و مردم نیز توصیه‌های مسئولان را در‌این‌باره جدی گرفته و در هنگام استفاده از اینترنت و رایانه از آن استفاده کنند تا مورد سوءاستفاده دیگران واقع نشوند. به همین منظور در صورت مشاهده تخلف در سایت‌ها و وبلاگ‌ها، می‌توان از فیلتر‌گذاری استفاده کرد و موضوع را به‌سرعت به مراجع قضائی انعکاس داد. (کیس١٩٨٧، محمد حسن دزیانی، ١٣٧٦)

ازآنجایی‌که این جرائم بیشتر جرائم خانوادگی و شخصی هستند و موجبات برهم‌زدن حریم خانواده را از جنبه‌های مالی، اخلاقی و... فراهم می‌کنند؛ بنابراین می‌طلبد قوانین بازدارندگی در راستای پیشگیری از جرائم از سوی قوه قضائیه طرح و وضع شده و از طرفی تلاش‌ها برای ارتقای سطح آگاهی فرهنگی عمومی، منسجم‌تر و هماهنگ‌تر دنبال شود.