اندروید (Android) و آی‌او‌اس (iOS) چه تفاوت هایی دارند؟

مقایسه آیفون و گوشی های اندروید به طور کلی، یکی از موضوع های جذابی تلقی می شود که هر چقدر ادامه پیدا کند، تمام نمی شود. در این بین، حتی بعضی از افراد شاید بر این عقیده باشند که مقایسه آیفون و گوشی اندرویدی مصداق بارز اصطلاح انگلیسی« Comparing apples to oranges» محسوب می شود که معنای آن مقایسه دو چیز از یک خانواده ولی، اساسا متفاوت است. با اینکه هر دو این پلتفرم ها در خانواده سیستم عامل ها قرار می گیرند، اما تفاوت پایه ای دارند و هر کدام نقاط ضعف و قوت خاص خود را دارند و قابلیت ها و امکاناتی را برای کاربران فراهم می کنند که در نهایت یک هدف دارند و آن ایجاد رفاه برای انجام امور است. بنابراین، برای مقایسه گوشی آیفون و گوشی اندروید، بهتر است روی یک معیار متمرکز شویم تا احتمال نتیجه گیری اشتباه کاهش یابد. اغلب در بحث مقایسه آیفون و گوشی اندروید یکی از گزاره هایی که قطعاً شنیده اید این است که آیفون در مقایسه با گوشی اندرویدی ایمنی بیشتری دارد، ولی آیا این ادعا صحت دارد؟

فناوری و امنیت

با پیشرفت روزافزون فناوری، حملات سایبری نیز پیچیده تر و خطرناک تر شده اند. از سوی دیگر، گوشی های هوشمند تبدیل به ابزاری شدند که بدون استفاده از آن ها نمی توان بسياري از کارهای روزمره را به سرانجام رساند یا حداقل باید وقت بیشتری را برای انجام کارها صرف کرد. برای مثال ، نقل وانتقال وجه اکنون با چند لمس ساده و با استفاده از شماره روی کارت بانکی قابل انجام است و دیگر ضرورتی ندارد حتما به دستگاه خودپرداز برای انجام این کار مراجعه شود. از این رو ، گوشی های هوشمند امروزه حاوی رمزهای عبور، اطلاعات حساب بانکی، عکس ها و سایر داده های حساسی هستند که در زمان نفوذ امنیتی امکان دارد دردسترس مجرمان سایبری قرار بگیرند. بنابراین، افراد برای جلوگیری از دسترسی احتمالی مهاجمان به اطلاعات حساس و حفاظت از آن ها بهتر است در قدم اول مطمئن ترین سیستم عامل موبایل ممکن را انتخاب کنند. بدین ترتیب، باید تمام مزایا و معایب سیستم های عامل موجود اعم از iOS و اندروید، براساس نیاز کاربر و انتظاری که از کاربری آن دارد، سبک سنگین شوند تا بتوان با آگاهی از نقاط ضعف و قدرت آنها نسبت به ایمنی شان آگاهی به دست آورد و مناسب ترین گزینه را انتخاب کرد.

درحالی که سیستم عامل های آی او اس و اندروید در طول سالیان گذشته همواره، هر دو هدف حملات سایبری و نفوذ بدافزارها قرار داشتند، ولی این پرسش وجود دارد که در سال ۲۰۲۲ میلادی (۱۴۰۱ خورشیدی) سیستم عامل iOS ایمن تر است یا اندروید؟ پاسخ به این پرسش به موارد زیادی بستگی دارد. برای مثال ، در سال ۲۰۱۶ میلادی زمانی که جاسوس افزار پگاسوس شناسایی شد و آیفون ها را در سراسر جهان آلوده کرد،« اپل» مجبور شد برای اطلاع رسانی به کاربرانش و ایمن سازی iOS تمام توان خود را به کار بگیرد. با این حال، بعد از گذشت چندین سال و شکایت«اپل» از شرکت NSO Group که آن را مسوول انتشار جاسوس افزار« پگاسوس» می داند، همچنان این جاسوس افزار وجود دارد و تهدید امنیتی به حساب می آید.

از سوی دیگر، اندروید نیز سهم خود را از مشکلات امنیتی دارد. برای مثال ، از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ میلادی( ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰) بیشتر از یک میلیون کاربر ا زطریق اپلیکیشن های آلوده به بدافزار روی« گوگل پلی» مورد حمله و نفوذ هکرها قرار گرفته اند. علاوه بر این ، همچنان کاربرهای بسیاری در خطر هک شدن قرار دارند زیرا تمام دستگاه های اندرویدی فعال به صورت منظم به روزرسانی امنیتی دریافت نمی کنند.

میزان امنیت iOS

زمانی که کارشناسان امنیت شدید iOS را با ویژگی های امنیتی اندروید مقایسه می کنند، اغلب آن ها سیستم عامل آی او اس را بعنوان سیستم عامل امن تر معرفی می کنند. این برتری به این دلیل است که ویروس های طراحی شده برای آیفون نمی توانند به دستگاه نفوذ کنند مگر آنکه دستگاه پیش تر جیلبریک شده باشد. با این حال، وقتی داده های گوگل Trends و گزارش های منتشرشده آسیب پذیری ها برای هر به روزرسانی بررسی شوند، می توان دید که آی اواس ۵، ۷ و ۸ کم ترین میزان آسیب پذیری را دارند، این درحالی است که نسخه های ۱۱، ۱۴ و ۱۵ آی او اس بیشترین میزان آسیب پذیری را به خود اختصاص می دهند. البته، این افزایش اخیر در آسیب پذیری های به روزرسانی را می توان تا حدی به افزایش محبوبیت آیفون نسبت داد که در نتیجه منجر به جلب توجه بیشتر مجرمان سایبری نیز شده است.

براساس بررسی هایی که انجام شد، نسخه ۵ سیستم عامل iOS ایمن ترین نسخه در زمان انتشار بوده است. این نسخه در سال ۲۰۱۱ میلادی ارائه شد و برای نخستین بار iCloud را به کاربران معرفی کرد. نسخه ۵ آی اواس در سال انتشار فقط با ۳ آسیب پذیری جدی روبه رو شد و همین امر موجب شد که طبق ارزیابی ایمن ترین نسخه iOS شناخته شود. درحالی که همه نسخه های ارائه شده به یک اندازه ایمن نبودند، اما بعضی از نقاط قوت امنیتی iOS به طور کلی شامل به روزرسانی های مداوم، کدنویسی متن بسته، دسترسی به به روز رسانی، امنیت اپ استور و اپلیکشین های ایزوله می شود. 

در ادامه، Allan Buxton مدیر یکی از بخش های موسسه خدمات بازیابی ایمن داده ها ( Secure Data Recovery Services)، در پاسخ به پرسش ها درباره مقایسه تنظیمات امنیتی درونی اندروید و iOS گفت که معتقد است خط مشی به روزرسانی« اپل» مزایای بسیاری دارد و توضیح داد:« گوشی های اپل به صورت یکسان به روزرسانی های بیشتری در طول طول عمر خود دریافت خواهند کرد. اما در مقابل، اکثر تولیدکنندگان دستگاه های اندرویدی فقط دو سال پشتیبانی نرم افزاری و ارائه به روزرسانی را تضمین می کنند. در این بین حتی مواردی وجود دارند که به روزرسانی سیستم عامل در سال دوم را عرضه نمی کنند یا به قدری انتشار آن را در چرخه عمر محصول، به تعویق می اندازند که به روزرسانی با مشکلات و نقص های امنیتی رفع نشده در دسترس کاربران قرار می گیرد.

همچنین بنا بر داده های گوگل از میزان آسیب پذیری ها، ۱۱ iOS کم ترین ایمنی را در بین به روزرسانی های آی او اس دارد و متاسفانه تراز ۱/۱۱ را طبق ارزیابی انجام شده، دریافت کرده و بیشترین تعداد آسیب پذیری ها را در زمان عرضه نشان داده است؛ درنتیجه عنوان ناامن ترین نسخه سیستم عامل آی او اس را دریافت می کند. درطول سالیان گذشته، «اپل» همواره به عنوان شرکتی شناخته شده است که ایمنی و امنیت را اولویت اصلی خود قرار می دهد. به همین دلیل، امروزه نیز iOS در مقایسه با دیگر سیستم عامل ها ضعف شدید متعددی ندارد. در این بین گفته می شود، بعضی اکسپلویت ها و نقص های امنیتی وجود دارند که نه اندروید و نه iOS از آنها مصون نیستند.

«ولادیمیر شِگِل»، معاون موسسه امنیتی Clario، می گوید: «بدترین نوع مشکلات امنیتی آنهایی است که به وسیله آن هکر به صورت مخفی و بدون تعامل با کاربر (موسوم به حملات Zero- Click یا بدون تعامل) کنترل کامل دستگاه کاربر را در اختیار می گیرد.» بنابراین، میتوان دید که تا چه اندازه اولویت دادن به امنیت کاربران و بهینه سازی سیستم امنیتی گوشی های هوشمند اهمیت بسیار زیادی دارد.

میزان امنیت اندروید

از آنجا که اندروید بعنوان محبوب ترین سیستم عامل در سراسر جهان شناخته می شود، این محبوبیت به افزایش احتمال مشکلات امنیتی منجر می شود. به بیانی دیگر، اگر قرار باشد یک هکر برای آلوده کردن دستگاه ها، بدافزاری طراحی کند، پلتفرمی را هدف قرار می دهد که می داند هدف بزرگ تری است و راحت تر میتواند بدافزار خود را گسترش دهد و براساس قانون احتمال، شانس موفقیت بیشتری برای او فراهم می کند. اما از سوی دیگر پایگاه وسیع کاربران اندروید جامعه بزرگی ایجاد کرده که می تواند بازخوردهای امنیتی بیشتری برای بهینه سازی دستگاه های برپایه اندروید فراهم کند. براساس بررسی های انجام شده، اندرویدهای ۵، ۱۱ و ۱۲ کمترین تعداد آسیب پذیری را نشان می دهند. درحالی که، اندرویدهای ۷، ۸ و ۱۰ بیشترین مقدار آسیب پذیری را دارند. این حقیقت که نسخه ۱۲ اندروید در بین سایر نسخه های پیشین بهترین امتیاز امنیتی را دریافت کرد، یک دستاورد ارزشمند به حساب می آید. پرواضح است که تمرکز توسعه دهندگان اندروید روی امنیت نتیجه بخش بوده است.

نکته حائز اهمیتی که میتوان درباره فهرست نقاط قوت امنیتی اندروید به آن اشاره کرد این است که بسياري از افراد متن باز بودن اندروید را به عنوان نقص طبقه بندی و از آن در فهرست معایب یاد می کنند. اما کارشناس امنیتی، «ولادیمیر شگل»، در این مورد می گوید: «متن باز بودن کدنویسی اندروید باعث می شود مشکلات و نقص های فنی زودتر کشف و رفع شوند. اما از آنجا که اکوسیستم، تجارت را ترجیح می دهد، اغلب کاربران را به سمت خرید دستگاه جدید برای حفاظت بیشتر سوق دهند. به خصوص بسیاری از تولیدکنندگان و فروشندگان گوشی های هوشمند اقتصادی اندروید، عملا هیچ به روزرسانی خاصی برای گوشی های عرضه شده به بازار ارائه نمی دهند یا انتشار به روزرسانی با تاخیر و فقط به منظور رفع تکلیف انجام می شود.»

به عبارتی شاید بتوان گفت هزینه بیشتر برای خرید گوشی نوعی هزینه برای دریافت خدمات پس از فروش است. در نهایت، این که سیستم متن باز علاوه بر مزایای بیشمار، معایب بسیار اساسی نیز دارد که غیرقابل چشم پوشی است؛ ولی استفاده از این نوع سیستم ها نیاز به کاربرانی دارد که درباره به روزرسانی های نرم افزاری حوصله و آگاهی داشته باشند و با دقت فراوان به روزرسانی ها را انجام می دهند. همچنین محبوب ترین سیستم عامل در دستگاه های گوشی هوشمند، متناسب با تعداد کاربران فعال خود، سهم نسبتا درخور توجهی از نقص های امنیتی را نیز دارد. درواقع، تعداد کاربران بیشتر، توجه بیشتر هکرها و حملات سایبری را نیز جلب می کند. با اینکه اندروید به صورت مرتب به روزرسانی عرضه می کند؛ ولی مشکل جایی مشهود می شود که همه گوشی های هوشمند اندروید آخرین نسخه سیستم عامل را نصب نمی کنند. براساس مطالعاتی که به تازگی انجام شد، نسخه ای که بيش ترین کاربر را به خود اختصاص می دهد اندروید ۱۰ است که در زمان انجام مطالعات دو سال از تاریخ انتشار آن می گذشت.

مقایسه امنیت نسخه های iOS و اندروید تا سال ۲۰۲۲

اکنون اگر تمام نسخه های مختلف سیستم عامل های iOS و اندروید را با یکدیگر مقایسه کنیم، خواهیم دید نسخه ۵ و ۷ آی او اس و نسخه ۱۲ اندروید رتبه اول تا سوم امن ترین به روزرسانی ها را به خود اختصاص می‌دهند درحالی که سه رتبه آخر فقط به iOS اختصاص می یابد که شامل نسخه های ۱۱، ۱۳ و ۱۴ می شوند. این درحالی است که برخی به روزرسانی های اخیر بیشتر از ۲۰۰ مورد آسیب پذیری ثبت شده دارند. از سویی دیگر، اندروید ۱۲ که با ویژگی های امنیتی جدیدی عرضه شد، درمجموع فقط ۱۸ مورد آسیب پذیری داشته است. با این که بيش ترین تعداد آسیب پذیری ها مربوط به اندروید ۱۰ بوده؛ اما اکثر آسیب پذیری های ثبت شده ، جدّي نبودند و حساسیت خاصی نداشتند. درواقع، مجموع آسیب پذیری های اندروید ۱۰ به ۸۰۰ مورد می رسد. بنابراین، در این رده بندی فقط تعداد آسیب پذیری ها ملاک نبوده و میزان اهمیت آنها در رده بندی موثر بوده است. در سیستم عامل iOS نیز نسخه ۱۱ بيش ترین تعداد آسیب پذیری را نشان می دهد. این به روزرسانی بیش از ۲۰۰ مورد آسیب پذیری دارد؛ اما براساس اسناد CVE، حدود ۲۰ درصد از این آسیب پذیری ها در سطح بحرانی قرار می گیرند و همین موضوع باعث می شود ۱۱ iOS ناامن ترین نسخه این سیستم عامل لقب بگیرد.

از طرفی احتمال این که یک گوشی فارغ از سیستم عامل آن هک شود تا حد زیادی به نحوه استفاده کاربر و قرارگیری در معرض مهندسی اجتماعی بستگی دارد. مسئله مهم این است که در نهایت هر دو سیستم عامل هک می شوند. امنیت iOS همواره بیشتر متمرکز بر حفاظت نرم افزاری و سندباکسینگ در کنار قابلیت های امنیتی سخت افزاری بوده؛ درحالی که اندروید تمرکز را بر استفاده از سخت افزار معطوف کرده است. برای مثال ، «گوگل» پیکسل ۳ مجهز به تراشه Titan M است و گوشی های سامسونگ از تراشه KNOX بهره مند شدند تا در زمان خطر داده ها را به صورت رمزنگاری شده ایزوله کنند. تراشه Titan M اگر سه بار رمزعبور اشتباه وارد شود گوشی را غیرفعال می کند.

با این حال رقابت آیفون و گوشی های اندرویدی از هر نظر، یکی از بحث های داغ طرفداران فناوری است که به باور بعضی از افراد شاید هرگز نتوان خط پایان آنرا پیدا کرد؛ هرچند این امر به دلیل پیشرفت همیشگی فناوری و پویایی آن است. همیشه گفته شده است که iOS امنیت بیشتری نسبت به اندروید دارد و علت این موضوع علاوه بر عرضه به روزرسانی های مرتب در بازه زمانی طولانی تر، به یکپارچگی طراحی و تولید نرم افزار و سخت‌افزار توسط یک شرکت نیز مدیون است.