بازنگری تاریخی‌‌ترین قهرمانی پرسپولیس؛ جام ۱۳۵۲

به گزارش ورزش سه، زمان سپری شده. از دهه ای به دهه دیگر، از سالی به سال دیگر، از فصلی به فصل دیگر، از دورانی به دوران دیگر. پرسپولیس بالا رفته و پایین. نامش را تغییر داده اند و دوباره نام "پرسپولیس" را زیر تصویر جامی که از دو سو با دو سر اسب های دوره هخامنشی گره خورده آورده اند... ولی شیرین ترین قهرمانی پرسپولیس در همان فصل عجیب رقم خورده. در سال تاریخی ۱۳۵۲. سالی که ایران تا آستانه راهیابی به جام جهانی پیش رفت و در خط پایان زمین خورد، سالی که مسابقات باشگاهی برای نخستین بار ترکیب سراسری گرفتند و اولین دوره "جام تخت جمشید" برگزار شد.

سالی با نبردهای باشگاهی با طعمی به کلی متفاوت. با آغاز لیگی که می خواست تدریجا همه ایران را فرا بگیرد. لیگی که اولین قدمش را با فقط دوازده باشگاه برداشت. طی زمانی بسیار کوتاه: هفت ماه از اوایل تابستان تا اوایل زمستان. از تیر ماه تا دی ماه.

تهرانی های آن لیگ پرشمار بودند: پرسپولیس، تاج، پاس، عقاب، راه آهن، بانک ملی و برق. صنعت نفت آبادان و نورد اهواز از خوزستان آمده بودند، ذوب آهن از اصفهان و ماشین سازی از تبریز. ملوان نماینده گیلان بود. جام ۱۳۵۲ جام کشف استعدادهای نو بود.

جام کشف ملوان با بهمن صالح نیا و پسرانش از جمله غفور جهانی و عزیز اسپندار را که با طراوات دروازه ها را باز می کردند. جام  گل های پرشمار سیاوش حیدری گلزن ذوب آهن در غیبت تیم قدیمی تر اصفهان یعنی سپاهان. جام بالا و پایین رفتن عقاب به رهبری حسین فکری و ستاره هایش. جام  درخشش پاس همیشه منضبط.  جام نیش زدن راه آهن و بانک ملی به بزرگان.  جام پوست انداختن تاج به رهبری رایکف بزرگ... و جام قهرمانی پرسپولیس.

قهرمانی پرسپولیس در سایه شرنگ تلخ سقوط تیم ملی ایران طی رقابت های مقدماتی جام جهانی برابر استرالیا بدست آمد. تیم ملی در شهریور ۱۳۵۲ استرالیا را در تهران با دو گل شکست داد، ولی شکست سه گله در دیدار رفت رویای جام جهانی را برباد داده و آن شهریور را تلخ کرده بود. سرخپوش ها بیست روز پس از آن روز سیاه تیم ملی بود که به سوی قهرمانی پر کشیدند. در ۱۶ شهریور ۱۳۵۲. همان روزی که پیروزی تاریخی شان برابر تاج را رقم زدند، با آن شش گل...

آن روز اولین باری بود که پرسپولیسی ها و تاجی ها دور از امجدیه به مصاف هم رفتند. اولین باری بود که دو باشگاه ایرانی در استادیوم صد هزار نفری برابر هم قرار گرفتند. هردوی شان بی شکست بودند و ۱۰ امتیازی (دو امتیاز برای هر پیروزی) و هردوی شان به چیزی جز قهرمانی نمی اندیشدند.

آن روز، آن دیدار، آن نبرد و آن نتیجه هرگز از یادها نرفت. هرگز. هیچ وقت. آن روز داغ برای سرخپوش ها طعمی ورای قهرمانی داشت. همین طور برای بازیکنانش. برای بهرام مودت، ابراهیم آشتیانی، مسیح مسیح نیا، جعفر کاشانی، رضا وطن خواه، ایرج سلیمانی،علی پروین، اصغر ادیبی، حسین کلانی، اسماعیل حاجی رحیمی پور و همایون بهزادی. غایب آن روز در صف سرخپوش ها، صفر ایرانپاک بود، بهترین گلزن شان.

پرسپولیس و تاج پنجاه و پنج روز بعد در یکی از بعد از ظهرهای سرد شده آذر ماه دوباره به مصاف هم رفتند. دیداری با قضاوت داور سویسی. همان مرد سیاهپوش نبردی که به شکست سنگین سه گله تیم ملی ایران در خاک استرالیا انجامیده بود. نبرد آذر ۱۳۵۲ برای تاجی ها، نبرد انتقامی بود.

پسران رایکف آمده بودند تا پرسپولیس بی شکست را سرانجام به زانو درآورند، ولی پرسپولیس بود که این بار هم تا آستانه پیروزی پیش رفت. حسین کلانی در مصاف با منصور پورحیدری به جلو تاخت و دروازه ناصر حجازی را گشود، ولی تاجی ها اجازه پذیرش شکست دیگری را نداشتند و کاپیتان علی جباری طی ضربه آزاد سهمگینی سنگر هادی طاووسی را باز کرد تا نتیجه ۱-۱ شود.

شراره های سوزنده بازی که در سایه نبرد شش گله بالاتر می رفتند هم بازیکنان را دربرگرفتند، هم تماشاگران را و هم مربیان و سرپرستان دو تیم را.  درگیری های رضا عادلخانی و ابراهیم آشتیانی به اخراج عادلخانی انجامید و تاج ده نفره شد. دامنه درگیری ها به کنار میدان کشیده شد و داور سویسی، منوچهر طیورچی از صف تاجی ها و آلن راجرز در جبهه پرسپولیسی ها را هم اخراج کرد.

آن تساوی تضمین کننده قهرمانی پرسپولیس بود. تثبیت کننده قهرمانی بلامنازع شان. آنها قهرمانی بودند با رکوردی دست نیافتنی: ۱۵ پیروزی، ۷ تساوی و بی شکست. پرسپولیسی ها با ۶ گل خورده بهترین دفاع لیگ را معرفی کرده بودند (پاس ۷ گل خورده بود و تاج ۱۵ گل) که نشان از صلابت مدافعان به رهبری جعفر کاشانی می داد. پرسپولیسی ها با ۴۶ گل زده بهترین خط حمله را به رخ کشیده بودند (تاج ۴۴ گل زده بود و پاس ۳۲ گل). حسین کلانی و صفر ایرانپاک هر یک با ۸ گل بهترین گلزنان پرسپولیس بودند، در حالی که بهترین گلزن جام، غلامحسین مظلومی مهاجم بزرگ تاج با ۱۵ گل بود.

پرسپولیس یک بار دیگر جام تخت جمشید را فتح کرد. بعدها در دورانی دیگر چهار باز جام آزادگان را بالا برد و سه بار جام خلیج فارس را. پنج بار جام حذفی را فتح کرد... ولی قهرمانی ۱۳۵۲ طعم دیگری داشت و نقش بزرگی در تاریخ باشگاه بازی می کرد. بازیکنان پرشماری می آمدند و می رفتند. مربیان فراوانی روی آن نیمکت داغ می نشستند و بلند می شدند.

تماشاگران و طرفداران از نسلی به نسل دیگر پیر می شدند و جوان، ولی احتمالا تنها قهرمانی که برخی از جزئیاتش در یاد همه آنها - چه طرفداران پرسپولیس و چه رقبای پرسپولیس - می ماند قهرمانی ۱۳۵۲ بود.

حمیدرضا صدر