خنجرِ از پشتِ رئیس فیفا/ آغاز مسابقات جام ملت‌های عرب با نام «خلیج عربی»

به گزارش هم‌میهن، جام ملت‌های کشور‌های عربی این روز‌ها در کشور عراق‌، شهر بصره با حضور هشت تیم میزبان، عمان، عربستان سعودی، یمن، بحرین، کویت، قطر و امارات در حال برگزاری است. کمتر کسی تصور می‌کرد که مسابقات جام ملت‌های عربی برای ایران جنجال‌ساز شود. این اتفاق اما با توهین دولت و فدراسیون فوتبال عراق و همراهی عربستان و فیفا رخ داد. مسئول برگزاری مسابقات از عبارت جام «خلیج عربی» استفاده کرد. اتوبوس تیم ملی عربستان نیز با همین نام تزئین شده بود و در نهایت صفحه رسمی فیفا و جیان اینفانتینو در اینستاگرام نام خلیج عربی را به‌کار بردند.

جا‌انداختن نام جعلی

این مسابقات که این‌بار با میزبانی عراق در شهر بصره برگزار می‌شود، تاکید ویژه‌ای روی نام خلیج عربی دارد و در رسانه‌های خارجی هم با همین نام معرفی شده است، اما ماجرا فقط به این نام‌گذاری جعلی محدود نمی‌شود؛ عربستانی‌ها با اتوبوسی که این کلمه جعلی روی آن به‌چشم می‌خورد وارد ورزشگاه محل برگزاری مسابقات شدند. بدون‌شک این، بی‌احترامی بزرگی به کشور ایران و خلیج همیشه‌فارس است. این نخستین‌بار نیست که بعضی از کشور‌های عربی در خصوص نام خلیج‌فارس چنین شیطنت‌هایی را می‌کنند. این مسابقات هر چهار سال یک‌بار برگزار می‌شود و این بیست‌و‌پنجمین دوره برگزاری آن است. دوره قبلی به میزبانی قطر برگزار شد و بحرین در آن به مقام قهرمانی دست یافت. اگر بخواهیم ابعاد گسترده‌تر این ماجرا را مورد نقد و بررسی قرار دهیم به این نکته خواهیم رسید که موضوع، صرفا ورزشی نیست و ابعاد گسترده‌تری دارد که نیازمند پاسخ مقامات دولت ایران است. روز گذشته دفتر اطلاع‌رسانی نخست‌وزیری عراق در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد: «السودانی امروز جمعه آغاز جام قهرمانی (خلیج عربی) را در میان حضور سرشار مردم از ورزشگاه بین‌المللی بصره اعلام کرد.» در واقع دولت عراق نیز نسبت به تحریف تاریخ و حذف نام خلیج‌فارس اقدام کرده است. پیش از این، مقتدی صدر، رهبر جریان صدر عراق هم در توئیتی از عبارت جعلی «خلیج عربی» استفاده کرده بود. روشن است خلیج‌فارس، نامی اصیل و تاریخی است که از سالیان دور و به‌صورت مستمر در همه زبان‌ها و ادبیات جهانی استفاده شده و در اطلس‌های دربردارنده نقشه‌های کهن و نقشه‌های تاریخی هم به صورت کامل با این عنوان از آن یاد شده است.

رئیس فیفا؛ ایران را دور زد

تا پیش از برگزاری مسابقات جام ملت‌های عرب، بسیاری اینفانتینو را حامی تام فوتبال ایران می‌دانستند. رئیس فوتبالی که بارها نسبت به صحبت‌های خودش عقب‌نشینی کرد و با فدراسیون فوتبال و شرایط آن کنار آمد. اینفانتینو در نشست‌های کنفدراسیون فوتبال آسیا تاکید می‌کرد که اگر شرایط برای برگزاری مسابقات با حضور تماشاگران فراهم شود، بی‌برو‌برگرد باید با حضور همزمان و مساوی زنان و مردان مسابقات آغاز شود. این اتفاق اما طی سه‌سال اخیر کمتر از انگشتان یک‌دست رخ داده و بسیاری از مسابقات فقط با حضور مردان با سوت داور شروع شده است. همچنین اینفانتینو بارها از کوتاهی‌های دولت قطر به‌دلیل نقض حقوق بشر دفاع کرد و گفت «لطفا فوتبال را سیاسی نکنید و باید از این جام‌جهانی لذت برد، چرا‌که قطر زحمات زیادی در این زمینه طی ۱۰ سال اخیر کشیده است». همچنین برای اینفانتینو اینکه رئیس فدراسیون فوتبال ایران چه کسی باشد، طی این سال‌ها تفاوتی به حال اینفانتینو نداشته است، بلکه او آمده تا حمایت فوتبال ایران را برای خود داشته باشد. در مراسم افتتاحیه اما ‌رفتاری غیرقابل‌باور از رئیس فوتبال دنیا دیده شد. بعد از اینکه نخست‌وزیری دولت عراق از عبارت «خلیج عربی» استفاده کرد، صفحه رسمی اینستاگرام فیفا نیز چنین نام جعلی‌ای را تایید کرد و بعد از آن، اینفانتینو نیز با انتشار پستی اینستاگرامی از این واژه استفاده کرد. سکوت فدراسیون فوتبال در این باره باعث شد تا بار دیگر ثابت شود در دیپلماسی ورزش آن چیزی نیست که مسئولان بیان می‌کنند.

واکنش عجیب فدراسیون فوتبال

بعد از این اتفاق همگان انتظار داشتند تا فدراسیون فوتبال واکنشی سریع نسبت به این موضوع و بی‌احترامی دولت و فدراسیون فوتبال عراق به تمامیت ارضی ایران داشته باشد اما این اتفاق نه‌تنها بلافاصله رخ نداد بلکه انتشار بیانیه فدراسیون فوتبال ایران تحت مدیریت مهدی تاج، ماجرا را شگفت‌انگیزتر کرد. فدراسیون فوتبال با چندین ساعت تاخیر و البته متنی عجیب اعلام کرد: «در پی استفاده از واژه‌ای مجعول به‌جای عنوان تاریخی خلیج‌همیشه‌فارس در رقابت‌های جام ملت‌های کشورهای عربی، فدراسیون فوتبال ضمن تاکید بر مفاهیم عمیق خلیج‌فارس، این عنوان برجای‌مانده از کهن‌ترین منابع تاریخی، اعتراض رسمی جامعه فوتبال و ملت ایران را به این موضوع به فدراسیون جهانی فوتبال ابراز می‌دارد. روشن است خلیج‌فارس، نامی اصیل و تاریخی است که از سالیان دور و به‌صورت مستمر در همه زبان‌ها و ادبیات جهانی استفاده شده‌ و در اطلس‌های دربردارنده نقشه‌های کهن و نقشه‌های تاریخی هم به‌صورت کامل با این عنوان از آن یاد شده است. بر این اساس، سوابق متقن و استوار اسناد مربوطه جهت تصحیح روندهای ناصواب خلاف عرف بین‌المللی در سال‌های آتی، توسط فدراسیون فوتبال ایران به فیفا ارسال خواهد شد». نکته‌ای که در این اطلاعیه است این است که «مخاطب خاص» در این بیانیه وجود ندارد و اصلا مشخص نیست خطاب فدراسیون فوتبال و اعتراض آن به چه ارگان یا نهادی است. نه اسمی از فدراسیون فوتبال آورده شده و نه انتقادی به پست اینستاگرامی رئیس فیفا در این بیانیه دیده می‌شود. احسان اصولی، سخنگوی فدراسیون فوتبال ایران نسبت به این رویکرد فدراسیون فوتبال، حاضر به پاسخگویی نشد و این موضوع را به دیگر اعضای هیئت‌رئیسه پاس داد. یکی دیگر از اعضای هیئت‌رئیسه نیز از پست‌های اینستاگرامی فیفا و اینفانتینو ابراز بی‌اطلاعی کرد که این هم در نوع خودش عجیب به‌نظر می‌رسد. نکته حائز اهمیت این است که اگر فدراسیون می‌گوید که اعتراضش را به فیفا ارسال خواهد کرد، متن نامه را باید رسانه‌ای کند تا صحت ارسال این نامه اعتراضی تایید شود.

آبروداری در آسیا بعد از ۴۶ سال

تا چند سال پیش تیم‌های عراقی کشور‌های امارات و قطر را برای میزبانی تیم‌های خودشان معرفی می‌کردند، چرا‌که به‌دلیل شرایط جنگی، فیفا اجازه برگزاری مسابقات بین‌المللی را به این کشور نمی‌داد. عراقی‌ها اما طی چندسال محرومیت از حضور تماشاگرانشان (‌به‌جز چند مسابقه خاص) ورزشگاه‌های مدرنی را ساختند تا بتوانند بعد از دو دهه میزبانی یک تورنمنت بین‌المللی را بگیرند. تیم ملی عراق طی دو دهه گذشته فقط در دو مسابقه مقدماتی جام‌جهانی، موفق به میزبانی حریفان در کشورش شده است؛ اولین مسابقه در سال ۲۰۱۱ میلادی مقابل تیم ملی اردن و مسابقه دوم هشت سال بعد در شهر بصره و مقابل تیم ملی هنگ‌کنگ برگزار شده بود. حالا فدراسیون فوتبال عراق توانسته بعد از سال ۱۹۷۹ میلادی (۱۳۵۸ شمسی) یک‌بار دیگر میزبانی مسابقات بزرگی را برای کشورش به ارمغان بیاورد تا از پیشرفت سایر کشورهای حوزه خلیج‌فارس عقب نماند. در روزهایی که بدون تماشاگر بودن مسابقات فوتبال در ایران از سه سال هم عبور کرده، عراقی‌ها جنگ را پشت‌سر گذاشتند و حالا در شرایطی تقریبا نرمال می‌توانند پذیرای سایر کشورهای عربی باشند.

سپهر خرمی