جانلوییجی بوفون را نمیشود دوست نداشت حتی اگر از فوتبال ایتالیا یا یوونتوس متنفر باشید. نزدیک به ۲۵ سال است که در بالاترین سطح فوتبال اروپا بازی میکند و کمتر افت او را دیدهایم. هنوز باانگیزه است و میخواهد افقهای جدیدی را فتح کند. افتخارات فردی و تیمی کمنظیری به دست آورده و برخی او را بهترین و باثباتترین دروازهبان تاریخ میدانند. حرفهایش همیشه شنیدنی و خواندنی است.
جان لوییجی بوفون کاملا به ایده انقراض نسل دروازهبانها فکر میکند: «اجازه بده از اینجا شروع کنیم که به زودی هیچ دروازهبانی وجود نخواهد داشت. اینطور که فوتبال پیش میرود، من شاید یکی از آخرینها باشم.»
ما درباره این حرف میزدیم که فوتبال در این مدت یعنی نزدیک به یک ربع قرن اخیر که او فوتبال حرفهای را شروع کرده، چه تحولاتی را پشت سر گذاشته.
او ۱۷ سال داشت که با یک کلینشیت در نخستین حضورش برای پارما مقابل میلان که دو برنده توپ طلا، روبرتو باجو و ژرژ وهآ را داشت، به جهان اعلام حضور کرد. حالا ۴۱ سال دارد و در بالاترین سطح با پاریسنژرمن کار میکند. شاید او بهتر از هر کسی بداند نقش دروازهبانها در فوتبال چطور متحول شده: «امروز به بحث کار دروازهبانها با پا خیلی توجه میشود که از نظر من زیادهروی است. من خودم از وقتی بچه بودم دروازهبانی غیرمعمول بودم.
خیلی وقتها نقش لیبرو را داشتم و زیاد با پایم بازی میکردم. با این وجود همیشه گفتهام وظیفه اصلی یک دروازهبان متبحر، واکنش به ضربات، تمرکز بر خروج روی توپهای بلند و کوتاه و امثال اینها است و اگر اینها مورد کمتوجهی قرار گیرد، برخلاف ماهیت ذاتی دروازهبانی است.»
بوفون مانع از ماجراجویی دروازهبانها نمیشود؛ شاید به خاطر شیوه شروع سفر فوتبالیاش. وقتی بچه بود در خط میانی بازی میکرد و آرزوی گل زدن داشت. بعد شاهد هنرنمایی توماس انکونو، دروازهبان تیم ملی کامرون در جام جهانی ۱۹۹۰ بود که واکنشهای خارقالعاده داشت و میتوانست با یک ضربه نیم بیشتر زمین را طی کند. اگر دو بار مانع از گلزنی دیگو مارادونا نشده بود، کامرون به برد یک بر صفر نمیرسید و در ادامه نمیتوانست نخستین تیم آفریقایی شود که حضور در یکچهارمنهایی جام جهانی را تجربه میکند.
بوفون ادامه داد: «اگر از من بپرسید، میگویم هر تیم بزرگی که به موفقیت رسیده حتما دروازهبان خوبی داشته که اول از همه میداند چطور واکنش نشان دهد، حالا اگر با پایش هم خوب بازی کرد، چه بهتر. البته اگر شما اهمیتی به پیروزی نمیدهید، میتوانید هر طور میخواهید انتخاب کنید، حتی میتوانید بدون دروازهبان بازی کنید اما اگر به دنبال جامهای مهم هستید، نقش دروازهبانها تعیینکننده است.»
البته هیچ کس به دنبال کمرنگ کردن نقش دروازهبانها نیست. تیاگو موتا مربی تیم زیر ۱۹ سال پاریسنژرمن و همتیمی سابق بوفون در ایتالیا در مصاحبه با گاتزتا دلو اسپورت گفت سیستمی که ترجیح میدهد تیم با آن بازی کند، ۲-۷-۲ است. او که سال گذشته فوتبال را کنار گذاشت، گفت: «من دروازهبان را بخشی از هفت بازیکن خط میانی میدانم. مهاجم نوک از نظر من نخستین مدافع است و دروازهبان نخستین مهاجم. بازی تیم با پای دروازهبان شروع میشود.»
پاسخ بوفون دیپلماتیک است: «این دیدگاهی است که تحول خیلی سریع فوتبال را دنبال میکند. امروز دروازهبانهای زیادی هستند -تقریبا همه آنها - که در کار تیم مشارکت میکنند، از پا استفاده میکنند و به مدافعان و هافبکها کمک میکنند.
شخصا فکر میکنم نقش دروازهبانها آنقدر کم شده که در حال محو شدن است. خیلی وقتها دروازهبان در یک خط با مدافعانش قرار میگیرد و از نظر تاکتیکی مثل یک مدافع یا هافبک دیگر در سیستم بازی است.»
- 12
- 6