محمد تقوی جزو مربیان ایرانی است که فوتبال را علمی و تخصصی دنبال کرده و حرفهای قابل تأملی در این باره دارد. بازی‌های تیم ملی در جام ملت‌های آسیا، باعث شد تا پای صحبت‌های این بازیکن دهه ۶۰ و ۷۰ فوتبال ایران و استقلال برویم. سرمربی حال حاضر تراکتورسازی در گفت‌وگویی که با «ایران» داشت، نظرات خود را درخصوص تیم ملی، تراکتورسازی و فوتبال ایران مطرح کرد.
درخصوص شروع خوب تیم ملی در جام ملت‌ها و پیروزی ۵ بر صفر مقابل یمن، چه نظری دارید؟
نمی‌توانیم بازی با یمن را ملاک و معیار فوتبال ایران قرار دهیم. نه می‌توانیم بگوییم برد خیلی با ارزشی بوده و نه می‌توانیم بگوییم یمن تیم ضعیفی است. این برد را نه کمرنگ و نه پررنگ کنیم. فاصله فوتبال ایران با یمن به اندازه ۵ گل هست. البته نمی‌خواهیم ارزش کار بازیکنان را پایین بیاوریم و تلاش‌شان قابل تقدیر است.
مهدی طارمی ۲ گل زد و یک گل هم سردار آزمون و سامان قدوس. یک گل هم اشکان دژاگه زد که بازیکن شما در تراکتورسازی است.
من فقط همین یک گل را دیدم. چون اشکان بازیکن تیم خودم است! (می‌خندد). از گلزنی و آمادگی اشکان خیلی خوشحالم. اوایل خیلی تحت فشار بودم که چرا اشکان تعویض نمی‌شود؟ من اعتقاد داشتم او فقط نیازمند این است که بازی کند. چون در چند سال اخیر مصدوم بود و به این نیاز داشت در چند بازی ۹۰ دقیقه بازی کند تا هم از لحاظ روانی و هم از لحاظ بدنی به آمادگی لازم برسد. بدون تردید اشکان یکی از بهترین بازیکنان تاریخ فوتبال ایران است و اگر بخواهم ۵ بازیکن برتر تاریخ فوتبال ایران را نام ببرم، اشکان یکی از آنهاست. او هر زمان و تحت هر شرایطی که به میدان رفته، یکی از بهترین بازیکنان تراکتورسازی بوده و من با آنالیز این موضوع را ثابت می‌کنم.
اما دژاگه در بازی جام حذفی ابتدای فصل مقابل صنعت نفت آبادان، به تعویض خود توسط جان توشاک واکنش نشان داد. این برای خیلی‌ها تعجب برانگیز بود.
اشکان به تعویض خود واکنش نشان نداد و من نمی‌توانم توضیح بدهم، چون یک موضوع شخصی است. اشکان مثل هر بازیکن دیگری در دنیا، ممکن است نسبت به تعویضش سؤالی داشته باشد که این طبیعی است. سؤالش هم معمولی بود. او کلمه‌ای را به کار برد که در زبان انگلیسی، یک کلمه متداول است که اگر بخواهیم در بدترین حالت آن را ترجمه کنیم، باز یک اصطلاح مؤدبانه است. اما اعتقاد دارم واکنشی که گرفته شد، واکنش بدی بود و آن اتفاق نباید می‌افتاد. بعضی مواقع، مربیان می‌گویند بازیکن حرف زد باید گردنش را بزنیم ولی یکسری مربیان دیگر می‌گویند باید بازیکن را درک کنیم و اگر قرار است تنبیهی هم انجام شود، بعداً انجام شود تا تنشی به وجود نیاید و در کل به نظر من، اشکان در آن موضوع تقصیری نداشت.
برگردیم به تیم ملی! احسان حاج صفی دیگر بازیکن تراکتورسازی در بازی با یمن در دفاع چپ به میدان رفت ولی فرصت بازی به مسعود شجاعی که دیگر شاگرد شماست، نرسید.
این دیگر به تفکرات مربی برمی‌گردد. مهم ترین خبر برای ما این بود که تورنمنت را با پیروزی آغاز کردیم و فرقی هم نمی‌کند با یمن بازی می‌کنید یا عراق. مهم این است که ببرید. در تیم ملی ۲۳ بازیکن حضور دارند ولی اینکه مسعود بازی نکرد، تصمیم کی‌روش بوده است. من دوست دارم مسعود و اشکان کنار هم بازی کنند. چون اعتقاد دارم نوع بازی‌شان همدیگر را کامل می‌کند. روزی که مسعود نبوده، اشکان کارایی‌اش کمتر شده و روزی که اشکان نبوده، مسعود همین طور. در هر حال، اتفاق خاصی نیفتاده و به نظرم مسعود در دیدارهای بعد تیم ملی، بازی خواهد کرد.
بازی بعدی تیم ملی با ویتنام است که به عراق ۳ بر ۲ باخت. این بازی را چگونه می‌بینید؟
بعید می‌دانم ایران در مرحله گروهی به مشکل بخورد اما ویتنام تیم خوبی نشان داد و بازنده محض نبود. ویتنام، تیم گردن کلفتی است ولی بعید به نظر می‌رسد حریف ایران شود. مهمترین موضوعی که کی‌روش می‌خواهد در فوتبال ایران جا بیندازد، این است که هیچ حریفی را نباید دست‌کم گرفت و حتی همین یمنی که ۵ گل خورد، قابل احترام است و تا زمانی که این تفکر باشد، ایران مشکلی برابر حریفانی مثل ویتنام و هند که ناشناخته هستند و می‌خواهند خودشان را در فوتبال آسیا به اثبات برسانند، نخواهد داشت. در ضمن بازی با این تیم‌ها ممکن است سخت شود. دیدید که اردن، استرالیا را برد.
با این شرایط، شانس قهرمانی ایران در جام ملت‌ها را چقدر می‌دانید؟
کی‌روش حرف خوبی زد که اگر بر مبنای شایستگی باشد، ژاپن و استرالیا شانس بیشتری دارند. اگر جام جهانی را ملاک قرار دهیم، باید گفت که اگرچه استرالیا باخت ولی بالا می‌آید و اگر ژاپن و ایران هم تا مراحل پایانی پیش بروند، می‌توانند شانس قهرمانی باشند. عربستان هم تیم با کیفیتی بود. اما اعتقاد دارم این تیم و امارات با وجود امکاناتی که دارند و حتی عراق، حریفانی هستند که کی‌روش راه پیروزی بر آنها و حتی تیمی مانند ژاپن را بلد است. البته همه چیز دست مربی نیست و مسائل دیگر هم گاهی دخیل است.
درباره اتفاقی که میان کی‌روش و برانکو به وجود آمده و مدت‌هاست ادامه دارد، چه نظری دارید؟
ببینید فوتبال یک مقوله اجتماعی خیلی وسیع است ولی مهمترین مسأله در هر موضوعی، احترام است. شما در ورودی هر بازی واژه Fair Paly را می‌بینید و Respect هم یعنی احترام. من خیلی متأسفم که این احترام در بالاترین سطح فوتبال ایران رعایت نمی‌شود. این را من نه می‌توانم یاد بدهم و نه کسی می‌تواند یاد بگیرد. چون باید در هر شرایطی به همدیگر احترام بگذاریم و متأسفم که مسئولان فوتبال ما نمی‌توانند این موضوع را جا بیندازند.
در کل به تیم ملی امیدوار هستید؟
بله، همه به امید زنده هستند. ما همیشه مدعی بوده‌ایم. من یک جوان ۱۹، ۱۸ ساله بودم که با تیم ملی در جام ملت‌های ۱۹۸۸ شرکت کردیم. وقتی با رتبه سوم برگشتیم، مردم ناراضی بودند. ما آن موقع اردویمان در رستوران چینی‌ها بود و مثل سربازخانه‌ها در رستوران می‌خوابیدیم. سرما بود و به پنجره‌ها پلاستیک زده بودند تا سرما ما را اذیت نکند. با آن امکانات و در حالی که داشتیم سومین یا چهارمین بازی ملی‌مان را تجربه می‌کردیم، مردم از ما قهرمانی می‌خواستند.
زنده یاد پرویز دهداری که آن موقع سرمربی تیم ملی بود، خیلی سختگیر بود؟
دهداری سختگیر نبود. ایشان انسان بزرگی بود و باید بگویم که در یک کلمه، جمله یا حتی یک مصاحبه نمی‌گنجد که بخواهیم درباره‌اش صحبت کنیم. من برای همه مربیانم از جمله زنده یاد ناصر حجازی یا مرحوم منصور پورحیدری احترام زیادی قائلم چون خیلی چیزها از آنها یاد گرفتم.
بعد از آن هم که با علی پروین کار نکردید؟
بله من اردو را ترک کردم و به دانشگاه رفتم. من آن موقع در دانشگاه تهران، کشاورزی می‌خواندم. البته شاید هم خط می‌خوردم ولی زرنگی کردم و از اردو بیرون آمدم. (می‌خندد)
شما بعد از سال‌ها به فوتبال ایران برگشته‌اید و سرمربی تراکتورسازی هستید. شرایط تیم‌تان در نیم فصل دوم را چطور ارزیابی می‌کنید؟
مهمترین مشکل ما در حال حاضر این است که ملی‌پوشان‌مان را در اختیار نداریم. من مربی بهانه‌گیری نیستم ولی وقتی گاهی مسائل را نمی‌گویید، مشکلات را نمی‌بینند. ما ۳ بازیکن ملی‌پوش‌مان را تا ۴ روز قبل از بازی نداریم و این بزرگ‌ترین مشکل ماست. ۳ ملی‌پوش یعنی ۳۰ درصد تیم و مطمئناً من در بازی اول آنها را ندارم.
آنتونی استوکس هم با شما به ایران برگشت. چقدر امیدوار هستید او کیفیت قبل از رفتنش از ایران را دوباره ارائه دهد؟
من همین امروز (دیروز) داشتم با همکارانم صحبت می‌کردم و می‌گفتم استوکس من را سورپرایز کرده است. این قدر که خوب و با انگیزه تمرین می‌کند. این استوکس برای هر تیمی خطرناک است و خیلی اتفاقات ممکن است بیفتد.
تکلیف لی هری اروین چه شد؟
لی باید تکلیفش را با باشگاه مشخص کند و اگر نمی‌خواهد برگردد، باید یک مهاجم بگیریم و باتوجه به اینکه لیست با حضور «لی» پر است، ما نمی‌توانیم بازیکن جدید جذب کنیم. فکر می‌کنم تکلیف او تا چند روز دیگر مشخص شود.
یک بازیکن جدید به نام کوین کنستانت را هم گرفتید که بازیکن سابق میلان بوده است. شما خودتان درخواست جذب او را داده بودید؟
من درخواست پست را می‌دهم و بازیکن به من معرفی می‌شود و می‌گویند این خوب است یا نه و من تأیید یا رد می‌کنم. مسائل مالی‌اش هم به باشگاه مرتبط است. او را به من معرفی کردند و فکر می‌کنم بازیکنی با خصوصیات او کمتر به فوتبال ایران می‌آید. او در میلان و فوتبال اروپا بوده ولی این برای من ملاک نیست و باید وضعیت الان بازیکن را ببینم. من از کوین پرسیدم که آخرین بار کی بازی کرده. ممکن است او از لحاظ بدنی عقب باشد و ما باید سریع این مشکل را حل کنیم ولی داشتن تفکر حرفهای مهم است و به من گفت اگر لازم باشد، روزی ۳ جلسه هم تمرین می‌کند تا برسد.
این قیمت ۵ میلیون یورویی‌اش هم خیلی برای همه جالب بوده است.
نه ۵ میلیون یورو قیمت او نیست. ایشان زمانی که از باشگاه‌های فرانسه به میلان رفته، ۵ میلیون یورو قیمت ترانسفرش بوده است.
اما گفته می‌شود زنوزی مالک تراکتورسازی آنقدر رقم‌های بالایی پیشنهاد می‌دهد که این رقم هم باورکردنی است.
نه اصلاً این طور نیست. من بدون تردید به شما می‌گویم که قرارداد او، مانند قرارداد نرمال یک فوتبالیست خارجی ناشناخته است که به فوتبال ایران آمده است.
با این ستاره‌ها تیم‌تان رؤیایی شده. امیدوار هستید قهرمان لیگ برتر شوید؟
قهرمانی فاکتورهای زیادی دارد. مهم این است که یک قهرمان ماراتن، مسابقه‌اش خوب تمام کند و ما هم هدف‌مان این است که ماراتن لیگ را خوب تمام کنیم. ما هنوز به یک تیم کامل تبدیل نشده‌ایم. این بازیکنان تازه اضافه شده‌اند و تیم دارد بالانس می‌شود. اگر چند بازیکن دیگر بگیریم و در چند بازی اول‌مان هم نتایج خوبی بگیریم، می‌شود امیدوار بود. چون ۳، ۲ هفته طول می‌کشد که ملی‌پوشان با تیم هماهنگ شوند و بعد از آن به قهرمانی هم فکر می‌کنیم.
خوشحال هستید به فوتبال ایران برگشته‌اید؟
خوشحالم اما از یک طرف ناراحت هم هستم. چیزی که در لیگ و اتفاقات فوتبال ایران می‌بینم، ناراحتم می‌کند و انتظار نداشتم بعد از ۱۸ دوره همچنان این تفکرات آماتوری حاکم باشد.
فوتبال ایران نسبت به آن دوره‌ای که بازی می‌کردید، چقدر پیشرفت کرده؟
مهم است پیشرفت را در چه ببینیم. اگر زمین‌ها را بگوییم، بله بهتر شده است. بازیکنان هر دوره می‌گویند که ما بهترین بازیکنان ایران بوده‌ایم اما از لحاظ تکنیک فردی می‌توانم بگویم بازیکنان سابق بهتر بودند.
شما منتقدانی هم دارید و می‌گویند تقوی تجربه خاصی در مربیگری ندارد. چه پاسخی به این انتقادها دارید؟
من مربیگری را در محلات انگلیس شروع کردم. در Sunday لیگ، در Saturday لیگ و بعد به Wednesday لیگ. بعد به کنفرانس و چمپیون شیب و لیگ برتر. من تمام این تیم‌ها را در این ۱۴ سال دیده‌ام. من نمی‌خواهم بگویم فوتبال بلدم ولی از سال ۲۰۰۷ حس کردم باید نگاهم به فوتبال را عوض کنم و سال‌ها طول کشید که من توانستم مدرک مربیگری‌ام را از انگلیس بگیرم و این نبوده که برخی بگویند ایشان کجا بوده است. من در فوتبال بوده‌ام.
حامد جیرودی
- 12
- 6
