یک سرمربی می‌خواهیم برای فینال جام جهانی

مرتضی محصص رییس سابق کمیته آموزش فدراسیون فوتبال که همواره درباره علم مربیگری و متد و سبک کاری مربیان فوتبال دایره اطلاعات گسترده‌ای دارد در پاسخ به این سوال که برای انتخاب سرمربی بعدی تیم ملی چه مسائلی در نظر گرفته شود، می‌گوید: «فوتبال دچار تغیرات بسیاری شده که کاملا محسوس است. تغییراتی که در نحوه مدیریت، بعد فنی، قضاوت و داوری، رسانه، اسپانسرشیپ و ... در همه جای دنیا دیده می‌شود. شما دیدید که وقتی تیم ملی ژاپن با سرمربی بوسنیایی‌اش نتیجه نگرفت به فاصله چند ماه در راس کادر فنی تغییراتی ایجاد شد و مربی جدیدی به راس کار آمد.»

در صحبت با محصص به مسائل مختلفی اشاره کردیم، از جمله سبک کاری مربی، سن مربی، مساله دستمزد، جوانی یا باتجربه بودن، کاریزما، رزومه کاری، دایره جغرافیایی و ... که او بعد از شنیدن تمام موارد گفت: «تمام فاکتورهایی که انتخاب کردید درست و مهم است اما واقعیت زندگی و فوتبال به مساله نتیجه گره خورده است. نتیجه است که اسپانسرشیپ و مارکتینگ را می‌آورد. نتیجه است که علاقه‌مندان را مشتاق می‌کند. شما ببینید در کشوری مثل ژاپن بلافاصله بعد از اینکه نتیجه گرفته نمی‌شود تغییرات صورت می‌گیرد. آن پروسه ممکن است یک یا دو موردش مصداق داشته باشد اما واقعیت به نتیجه ارتباط دارد.»

محصص با اشاره به اینکه در کشورهایی مثل ایران، ژاپن، کره و حتی استرالیا با انتخاب سرمربی بومی و غیربومی شرایط متفاوت خواهد بود می‌گوید: «فوتبال یک مساله سابجکتیو است و هر کس می‌تواند نظر و عقیده خودش را داشته باشد ولی باید ببینیم از آن چه می‌خواهیم و کاملا آبجکتیو آن را ببینیم. من وقتی صحبت می‌کنم و مثال‌هایی در حرف‌هایم می‌زنم می‌خواهم صحبتم با شما پیش برود و قانع کننده باشد. واقعیت این است که ما یک مربی بزرگ را از دست داده‌ایم. اینکه حالا نخواستیم با او ادامه بدهیم یا خودش نخواست یا هر مساله دیگری پیش آمد دیگر مهم نیست. مهم این است که پر کردن جای خالی مربی بزرگ اگر غیر ممکن نباشد کار بسیار سختی است و همه باید قبول کنیم. این مربی ۸ سال در کشور ما بود و با خیلی از مسائل و خصوصیات اخلاقی و فرهنگی ما آشنا شد. حالا یک عده طرفدارش بودند مثل من که البته با من هیچ نسبت فامیلی نداشت و شاید سالی یک بار هم نمی‌دیدیمش اما یک عده هم با ایشان مخالف بودند که نمی‌گویم آنها اشتباه می‌کردند.»

محصص در گفت و گو با ایران ورزشی ادامه می‌دهد: «اگر قرار است در آینده مربی داشته باشیم باید کسی باشد که از نظر فرهنگی، اخلاقی و روانی با بازیکنان ما برخورد مناسبی داشته باشد. ما آزمون و جهانبخش را داریم و مطمئنم به زودی خیلی‌های دیگر به اروپا که مهد فوتبال دنیاست خواهند رفت. به نظر من متقاعد کردن این بازیکنان کار بسیار سختی است.»

وی در ادامه می‌گوید: «کی‌روش اسم بزرگی داشت و ۸ سال در فوتبال ما باقی ماند. او هوشیار بود و توانایی این را داشت تا با بازیکنان ارتباط برقرار کند پس اگر مربی جدید نتواند این ارتباط را برقرار کند ماندنش وقت تلف کردن خواهد بود حالا می‌خواهد برندش منچستریونایتد باشد یا رئال مادرید باشد یا بوکاجونیورز. کی‌روش این توانایی را داشت. او پر از تجربه بود. من و شما اگر تجربه داشته باشیم از یک داستان کوچک که در ذهن‌مان هست در گفت و گوهایمان استفاده می‌کنیم. در واقع این داستان‌ها و مثال‌هاست که به ما کمک می‌کند حرف‌مان را تفهیم کنیم. کی‌روش پر از این داستان‌ها و مثال‌ها بود و برای متقاعد کردن همه از جمله فدراسیون، ‌ای اف سی، داوران و... از آنها استفاده می‌کرد. او مربی بسیار باتجربه‌ای بود که این تجربه را به سادگی به دست نیاورده بود.»

این کارشناس فوتبال می‌گوید: «فاکتورهایی که شما می‌گویید همه عالی است. من الان دارم کتابی مطالعه می‌کنم درباره فرهنگی که گواردیولا به بارسلونا آورد. البته کتاب جدیدی نیست اما به این مساله اشاره کرده که گواردیولا در بیرون از زمین هم مربی بسیار خوبی بود اما واقعیت این است که هنوز او را روی نیمکت تیم ملی اسپانیا ندیده‌ایم.

سرمربی تیم ملی با باشگاهی تفاوت زیادی دارد. مربی باشگاهی با تیم و بازیکنانش زندگی می‌کند. تراپاتونی یک مثال جالب داشت. می‌گفت مربی تیم ملی مثل یک جوشکار می‌ماند که قطعات فلزی یعنی بازیکنان را به هم جوش می‌دهد و یک شیء واحد می‌سازد اما مربی باشگاه مثل یک مجسمه‌ساز است و توانایی این را دارد تا با همان قطعات کوچک یک تیم بزرگ آماده کند یا نه.»

محصص با اشاره به موفقیت نسبی مربیانی مثل لیکنز، شفر و ... در ایران که متعلق به فوتبال بلوک شرق اروپا نیستند می‌گوید: «شما با آن حرف مورینیو که گفته برخی مربیان که در لیگ‌های کوچک نتایج عالی می‌گیرند، در لیگ‌های بزرگ کاری از پیش نمی‌برند، موافقید؟»

 بعد از اینکه با این حرف مورینیو موافقت می‌کنیم ادامه می‌دهد: «من مدت کوتاهی با مربیان پرتغالی در آمریکا کار کردم. در تگزاس که بودم با آقای سیموئز که مدتی دستیار کی‌روش بود ارتباط داشتم. ما در حدود یک سال و نیم در باشگاهی در تگزاس بودیم. من در رده سنی دیگری بودم و ایشان در یک رده دیگر. تقریبا دوران بازنشستگی ایشان بود. البته می‌دانید که سیموئز مربی بسیار باتجربه و چهره نامداری در فوتبال پرتغال است. اما می‌خواهم بگویم این خصوصیت بیشتر مربیان پرتغالی است که حرفی که می‌زنند به دل خیلی‌ها نمی‌نشیند. اصلا انگار فرهنگ‌شان اینطوری است. البته باید بگویم من طرفدار مربیان پرتغالی نیستم.»

 محصص بار دیگر به بحث انتخاب سرمربی تیم ملی برمی‌گردد و می‌گوید: «هر مربی که می‌آید باید طوری تیمش را آماده کند که انگار فینال جام جهانی را در پیش دارد وگرنه اصلا نباید او را در راس تیم ملی ببینیم. ما به مربی احتیاج داریم که تمام تمرینات، کیفیت تمرینات، زمان و مدیریتش در حد فینال جام جهانی باشد. فوتبال تغییر کرده است و شما به شخصی احتیاج دارید که تیمش را انگار برای فینال جام جهانی آماده می‌کند و هر بازی برایش خصوصیات فینال جام جهانی را داشته باشد.»

رییس سابق کمیته آموزش در صحبت‌های پایانی‌اش می‌گوید: «قبل از جام ملت‌ها ما قطر را بردیم اما آنها قهرمان جام ملت‌ها شدند. حالا کی‌روش بعد از حذف گفته بدنسازم خوب نبود و...  اما ببینید چطور یک تیم از یک شکست به فینال و قهرمانی می‌رسد. اینها چراهایی است که احتیاج به بررسی دارد هر چند حالا که کی‌روش نیست بررسی این چراها سخت شده.»

وی می‌گوید: «ما نباید از شکست‌ها هراس داشته باشیم هر چند نباید از شکست‌هایمان زود بگذریم. به جای انتقادات باید از این شکست‌ها درس بگیریم و این باخت‌ها قوی‌ترمان کند به شرطی که نقاط ضعف تکرار نشود.»