به گزارش ورزش سه، علیرضا فغانی ساعت ۲ بامداد ۲۴ شهریورماه ۱۳۹۸ کشور ایران را به مقصد امارات ترک کرد تا از آنجا عازم استرالیا شود؛ جایی که برای برپایی زندگی جدیدی همراه با خانواده اش برگزیده تا آرامش بیشتری داشته باشد.
چند ساعت پیش از اینکه هواپیمای فغانی و خانواده اش از زمین بلند شود، در ورزشگاه شهید مدرسی شهرری ملاقاتی با او داشتیم تا آخرین حرف هایش پیش از ترک ایران را ثبت و ضبط کنیم؛ حرف هایی که شنیدنی بودند و خواندنی با سرفصل های زیر ...
* مگر خیلی از آقازاده ها از ایران نرفته اند؟ اگر بد است، چرا می روند ..
* تا یک قدمی هدفم پیش رفتم
* هر هزینه ای برای من شده، دینش را ادا کرده ام
* چه چیزی در فوتبال ایران جدید است؟ فحاشی ها یا هجمه ها
* می خواستند داور را بزنند، سر بازیکن خودشان شکست
* ادامه حضورم با نام ایران، بسته به تمایل مسئولان است
* من بچه جنوب شهرم فرار نمی کنم
*پیشکسوتان می گفتند به سود تیم های بزرگ سوت بزن
*در ایران جا افتاده داوران به سود میزبان ها سوت بزنند
*دلیل محرومیت طارمی ما بودیم
* به ضرر سپاهان پنالتی اشتباه گرفتم
در ادامه می توانید متن کامل این گفتگوی خواندنی را دنبال کنید.
سوال- تصمیم شما برای رفتن، شاید برای خیلی ها غافلگیر کننده بود. با این حال خودتان برنامه ای پشت آن دارید. تصمیمی که می توانیم آن را به نوعی یک مهاجرت بنامیم. خودتان در این مورد صحبت می کنید.
من همیشه اعتقاد دارم مسائل شخصی زندگی افراد به خودشان ارتباط دارد و باید به آن احترام گذاشت و همیشه سعی کردم این را خودم در صحبت هایم و قضاوت هایی که در مورد مردم می کنم، لحاظ کنم.
در مورد مهاجرت هم خب من قبل از جام جهانی اقدام کرده بودم برای استرالیا و خوشبختانه یک ماه بعد از جام جهانی اقامت را گرفتم. سال گذشته تصمیم گرفته بودم، بروم ولی متاسفانه برخی ها آن را می چسباندند به حواشی ای که در جام جهانی برای من اتفاق افتاد. خبرش را خود شما کار کردید که نوشته بودید، فغانی گفته اگر من را اذیت کنند، می روم؛ که من از شما گلایه هم کردم. من هیچ وقت چنین حرفی نزده بودم. چون هیچ اذیتی نمی تواند من را فراری بدهد. من بچه جنوب شهرم و بدترین مسائل ورزشی و اجتماعی را دیده ام. من اینقدر پوست کلفت هستم که به خاطر حرف و حدیث کسی فرار نکنم. تصمیمی که برای ترک ایران گرفتم، یک تصمیم شخصی و خانوادگی است. سال گذشته تصمیم داشتیم برویم که متاسفانه امتحانات خودم در مقطع دکتری تمام نشده بود و خردادماه سال جاری تمام شد و این تصمیم عملی شد.
سوال- ببینید این تصمیم از زوایای مختلفی قابل بررسی است و یکی از زاویه های آن هم فقدان است. آدم هایی هستند که نخبه اند و به آنها احتیاج وجود دارد. شاید رفتن آنها آسیب ویژه ای هم نداشته باشد ولی انگار یک چیزی را برمی دارند و باخودشان می برند. این موضوع ما را اندوهگین می کند.
جواب- این نظر لطف شما است ولی همانطور که همه اشراف دارند، خیلی از آقازاده ها، خیلی از فرزندان این مردم عزیز خارج از کشور هستند. من که آدم کوچکی هستم. اگر بد است، چرا آنها می روند و اگر اینجا شرایط خوب است، چرا می روند. در این چند روز یک مقدار حرف و حدیث شد که برای من در این کشور هزینه شده است و من حالا دارم از ایران می روم. من اعتقاد دارم هر برنامه و هزینه ای صورت گرفته، برای جمع داوران بوده و من به صورت خاص دیده نشده ام. خیلی ها به خاطر تست بدنی و خیلی ها به دلایل دیگر کنار رفته اند و آن دیگر به خودشان بستگی دارد.
برای همه پیشکسوتان احترام قائل هستم. خدا رحمت کند، محروم حکمت شعار را؛ یک روز جلوی آبخوری شیرودی به من گفت، اینقدر در زمینه های مختلف خودت را قوی کن که نتوانند به تو ایراد بگیرد.
این جمله همیشه آویزه گوش من بوده است. زبان انگلیسی، آمادگی جسمانی و .. را سعی می کردم به روز و آماده باشم. شانسی هم به من رو کرد و سعی کردم از این شانس استفاده کنم و جواب اعتماد مسئولان خودمان، فیفا و آسیا را بدهم. هر هزینه ای برای من شده، به همان اندازه من دینم را به این کشور و داوری اش ادا کرده ام. هدف من از همان روز اول و بچگی که می گفتم و مسخره می شدم، فینال جام جهانی بوده است و خوشبختانه تا یک قدمی اش پیش رفتیم.
خوشبختانه افتخاراتی که من و تیمم برای داوری ایران کسب کردیم، فکر می کنم دینمان را به کشور ادا کرده باشیم. هر هزینه ای که برای ما شده است؛ هر چند اعتقاد دارم که بعد از حضور در رده بندی جام جهانی باید برای ما هزینه های بیشتری می شد که نشد. پس من دینم را به کشور ادا کرده ام و الان هم می خواهم به خواسته خانواده ام احترام بگذارم و خیلی خوشحالم که این اتفاق رخ داد بعد از اینکه به همه اهداف خودم رسیدم. ضمن اینکه الان کار ما تمامی ندارد. ببینید داستان ما خورد به رفتن یکی از ورزشکاران ایران و یک عده از دوستان هم شیطنت می کردند که می گفتند ما داریم ترک می کنیم.
من قانونی می روم و هنوز به اسم ایران در میادین ورزشی شرکت می کنم. فقط فرقش این است که مثل برخی بازیکنان که شرایط مالی بهتری برای آنها فراهم می شود به خارج از کشور می روند. اینطوری خارج از کشور بازی می کنند و در داخل هم در بحث ملی شرکت می کنند. خوشبختانه این شرایط برای من هم فراهم شد و در استرالیا قضاوت می کنم. چند وقت دیگر هم زمان اعلام لیست بین المللی است؛ اگر مسئولین تمایل داشتند که من با اسم ایران شرکت کنم، خیلی هم خوشحال می شوم. تمایل هم نداشتند یا دیگر در بخش بین المللی قضاوت نمی کنم یا تصمیمات دیگری در آینده می گیرم (باخنده).
سوال- اصل ماجرا این است که ما یک ستاره داوری و یک ستاره ایران در فوتبال را از دست می دهیم. به هر حال شما به خاطر خانواده در حال اتخاذ این تصمیم هستید. سوال من این است که آیا فضای فوتبال در اتخاذ این تصمیم تاثیرگذار بوده است.
اصلا نقش نداشته است. چون شرایط جدید نیست. شما چند سال است که دراین فوتبال هستید؛ در جایگاه خودتان و من هم در جایگاه داور و دوستان دیگر هم در جایگاه خودشان. چه چیزی در این فوتبال جدید است؟ اعتراض ها، هجمه ها، فحاشی ها ... این ها که از قدیم بوده و حالا هم هست و ما به آنها عادت داریم. در برهه های زمانی مختلف هم مورد هجمه قرار گرفتیم و حرف جدید هم نبوده است که من بخواهم رنجش پیدا کنم. من گفتم از هیچی فراری نیستم و ایستادن و جنگیدن را به داورهای دیگر هم نشان داده ام. حداقل این باور را در داوران دیگر به وجود آورده ام و این چیزهایی که شما می گویید (فضای فوتبال) هیچ تاثیری در تصمیم من نداشته است.
سوال- اگر بخواهیم از زاویه ای غیر از این به ماجرا نگاه کنیم بی احترامی و چیزهایی از این دست برای هیچ انسانی عادی نمی شود. ممکن است صبورتر شویم ولی تاثیر خود را می گذارد. از طرفی قوانینی هم برای حمایت از داوران نیامده است. الان فدراسیون فوتبال در فصل جدید کارهایی می کند و شاید مربی ها کمتر صحبت کنند ولی اساسا در یک هجوم جمعی فدراسیون فوتبال طرف داور را نمی گیرد.
ببینید اینکه این مصاحبه ها و هجمه ها کنترل شود، به آرامش فوتبال کمک می کند و در نهایت به همان هدف اصلی فوتبال می رسیم که لذت بردن و شادی اجتماعی از آن است. در حالی که فکر می کنم اصلا چنین چیزی در فوتبال ما تعریف نشده است و هر کسی و هر تیمی به دنبال بردن با هر وسیله ای و با هرفشاری است. بعضی وقت ها با خیلی از مسائل حاشیه ای همراه می شود و این یعنی از مسیر اصلی خارج است. ولی اگر اعتقاد داشته باشیم که داور هم انسان است و اشتباه داوری هم بخشی از مسابقه فوتبال است و دنبال داستان بافتن و ساختن فیلم های سریالی علیه یک داورنباشیم، شرایط بهتر می شود. این مسائل باعث رنجش می شود. حالا همانطور که شما گفتید مسئولین مربوطه تدابیری اندیشیده اند تا مربیان، بازیکنان و هر کسی که بخواهد مشکلی در فوتبال ایجاد کند را با او برخورد کنند و امیدوارم در این کار موفق باشند.
سوال- شما آخرین مسابقه ای که سوت زدید، بازی استقلال و فولادخوزستان بود. در این بازی هواداران استقلال به شما اعتراض جمعی داشتند. در حالی که بازبینی صحنه ها نشان می داد که به درستی شما وقت اضافه گرفته اید و درست سوت زده اید. با این حال هجومی که به شما شده، به حالت قبلی باز نمی گردد. البته این مختص به استقلال نیست و هواداران پرسپولیس، سپاهان و تراکتور هم هستند. سوال من این است که چطور آدم می تواند این فشار منفی و این هجمه را تحمل کند؟
جواب- در آن بازی اگر سوت پایان بازی که زده شد، بازیکنان می آمدند و با داور دست می دادند و به چیزی که در زمین مسابقه اتفاق افتاده بود، احترام می گذاشتند و می رفتند، شاید آن تماشاگر هم با نگاه کردن به آنها دیگر اعتراضی نمی کرد و سنگ پراکنی و بطری انداختن اتفاق نمی افتاد. خیلی عوامل در این موضوع دخیل هستند؛ مربی جدید به این تیم آمده. چند بازیکن با اعتراض سمت من آمدند که من آنها را با کارت زرد جریمه کردم. بعد از بازی این کار ادامه پیدا کرد و به سکوها انتقال پیدا کرد. در ادامه سنگ و بطری هم به زمین پرتاب شد که سر دروازه بان خودشان شکست. همه مسائل از درون زمین به تماشاگر انتقال پیدا می کند. تماشاگری که با مشکلات اقتصادی و مشکلات شخصی زیادی به استادیوم می آید. با تمام مشکلاتی که برای دسترسی به استادیوم وجود دارد.
با این حال می آید. حالا هم که بحث بلیت الکترونیک شده. این هوادار با سختی می آید و وقتی در زمین اتفاقی می افتد به سکو منتقل می شود. از سال ۷۳ که آماتور بودم و بعد از سال ۸۴ که قضاوت در لیگ برتر را شروع کردم، آن چیزی که یاد گرفته ام این است که من نه با تعریف ها زیاد خوشحال می شوم و نه با فحاشی ها ناراحت می شوم. سعی می کنم مسیرم مشخص باشد و تمرکزم روی مسیر اصلی باشد. الان دسترسی به آدم ها راحت شده با فضای مجازی و اگر گوشی ام را روشن کنم و چک کنم، شاید پر باشد از فحاشی؛ اگر تمرکزم را روی این چیزها بگذارم از مسیر اصلی ام دور می شوم. ضمن اینکه هر چیزی را به اندازه برایش وقت می گذارم.
سوال- از اول که اینقدر محکم نبودید.
جواب- نه قطعا نبوده.
سوال- اولین مرتبه ای که خیلی اذیت شدید را یادتان می آید.
هر بازی ای که تیم های پرطرفدار باشند و شما به ضررشان گرفته باشید، این هجمه ها ایجاد می شود. من یادم است که بازی پرسپولیس و ذوب آهنتوپ به شکم محسن بنگر خورد و من پنالتی گرفتم. در ادامه هم خطا کرد و اعتراض کرد و من اخراجش کردم. ولی من یک چارچوبی داشتم؛ حتی اگر بدترین هجمه ها هم فکر می کردم به خاطر یک تصمیم روی من ایجاد می شود، اگر آن تصمیم را درست می دیدم، می گرفتم. یعنی هیچ وقت به خاطر هجمه هایی که ممکن است ایجاد شود، از تصمیم خودم عقب نکشیدم. چیزی که درست بوده است را رعایت کرده ام. چه می خواهد تیم پرطرفدار باشد، چه کم طرفدار یا پرطرفدار. چه تیم میزبان و چه تیم میهمان. یعنی سعی کردم چیزی که می بینم را بگیرم. من کت خدا منشی را در این فوتبال یاد نگرفتم. خیلی هم از طرف پیشکسوتان خودمان به خاطر این موضوع مورد انتقاد قرار گرفتم.
سوال- یعنی پیشکسوتان داوری می گفتند به شما که بازی را در بیاورید.
جواب- یک سری از دوستان راه و روششان اینطوری بوده است ولی من نمی پسندم. چیزی که می گرفتم چیزی بوده که می دیدم. یک بازی همان بازی پرسپولیس و ذوب آهن بوده، یک بازی تراکتور و نفت بود که هجمه زیادی ایجاد شد و مسئولین سیاسی هم ایجاد کردند. بازی زیاد بوده و اشتباه داوری هم زیاد داشتیم ولی خدا را شکر می کنم در مسابقات بین المللی شان داوری ایران را حفظ کردیم و برای ایران افتخار کسب کردیم.
سوال- تاثیر روحی و روانی اشتباه روی شما چگونه است. یعنی آن اشتباه چه تاثیری روی شما می گذارد؟
جواب- اینکه شما در طول بازی متوجه بشوید که اشتباه کرده اید، اگر به آن اشتباه فکر کنی، مدام کارت با اشتباه پیش می رود. یعنی می آیی، آن اشتباه را جبران کنی، یک اشتباه دیگر مرتکب می شوی و اشتباهات زیاد می شود. هر گاه در طول بازی اشتباه می کنیم، سعی می کنیم که فراموشش کنیم.
بعضی تیم ها هم در طول بازی می فهمند که داور اشتباه کرده است، روی او فشار می آورند که امتیاز بگیرند. سعی کردم اگر اشتباهی در طول بازی وجود دارد، فراموش شود و بعد از بازی هم اگر اشتباهی بوده است، می روم دنبال رفع نقاط ضعفم. مثلا در آن بازی پرسپولیس که توپ به شکم بنگر خورد، فیلم را دیدم تا ببینم جایگیری ام کجایش مشکل داشته است. بالاخره در این سطح می فهمید که خطای هند است یا نیست. پس می روم تا اشتباهم را پیدا کنم تا دیگر به ان فکر نکنم. چون اگر به آن فکر کنم و یا خودم را بدهکار تیمی بدانم، همه اش باید دنبال بحث بدهکار و طلبکار باشم.
سوال- به هر حال اشتباهات داوری در هیچ جای دنیا برخوردی آسان در قبال آنها وجود دارد. با در نظر گرفتن این نکته، چه تفاوتی میان قضاوت در ایران و خارج از ایران وجود دارد.
جواب- فضا در آنجا اینقدر باز نیست و جرایم انضباطی دقیق است. در همین آسیا ببینید. همین سال گذشته پرسپولیس، استقلال و سایر نمایندگان ما خیلی از داوری ضربه خوردند؛ یعنی گل آفساید خوردند؛ گل سالمشان آفساید اعلام شد؛ پنالتی برای آنها گرفته نشد و برای تیم حریف گرفته شد. چه تعداد مصاحبه دیدید؟ مربیانی که اینجا بدترین مصاحبه ها را بکنند، در آسیا مصاحبه کنند، دلاری جریمه می شوند. آنجا رودروایسی ندارند و احکام انضباطی دقیقی دارند. احکام هم مالی و سنگین است. پس کسی مصاحبه نمی کند و اگر هم مصاحبه کرد، می داند که مصاحبه اش جریمه سنگینی به همراه دارد ولی در ایران اینگونه نیست.
مثلا بازیکنی که میلیاردی در سال پول می گیرد؛ البته اینکه حقش هست یا نه را کارشناسان باید بگویند ولی وقتی برای این بازیکن جریمه ۲،۳ میلیون تومنی یا ۱۰ میلیون تومانی در نظر می گیرند، شاید برایش زیاد فرقی نداشته باشد. فضا در ایران باز است ولی حالا خوشبختانه مسئولین مربوطه با آئین نامه هایی که تدوین کرده اند، قرار است مقابل این داستان ها بایستند.
سوال- سوال بعدی در مورد قضاوت شما در میادین بین المللی است. شما بازی های بزرگی را قضاوت کرده اید و حتی رونالدینیو را اخراج کردید. می خواهم بدانم که نوع برخورد آنها در مواجهه با داور و احترامی که در این مواجهه می گذارند، چگونه است و چه تفاوتی دارد.
جواب-آنها به صورت حرفه ای کارشان را دنبال می کنند. اگر شما در آنجا کارت زرد بگیرید، به صورت دلاری، جریمه اش مشخص است. کارت قرمز جریمه اش مشخص است. تعداد بازی هایی که به دلیل اعتراض از دست می دهید، مشخص است. آنجا بازیکن حرفه ای است و سعی می کند اگر زمانی هم کاری می کند یا کارتی برای خطایی می گیرد، در راستای اهداف تیمی اش باشد. شما دیدید حتی بزرگترین بازیکنان دنیا هم وقتی بداخلاقی می کنند، مورد حمایت تیمشان و مربی قرار نمی گیرند. به همین دلیل بازیکنان در خدمت تدابیر تاکتیکی تیمشان هستند. مثلا در ایران جا افتاده که خطاهای ۵۰/۵۰ به سود تیم میزبان سوت زده شود. این واقعا یک چیز مسخره ای است.
شمایی که الان میزبان هستید، هفته بعد میهمان می شوید. چه توقعی دارید؟ یعنی برای خودتان این موضوع را جا انداخته اید؟ متاسفانه این تفکری است که میان مربیان و بازیکنان فوتبال جا افتاده است. این مسائل شاید تمرکز من و امثال من را به هم نریزد ولی یک داور جوان، چطور می تواند در چنین شرایطی قضاوت کند؟! یک بازیکن جوان ممکن است وارد بازی شود و پنالتی خراب کند، باز هم او را تشویق می کنند که برو و ادامه بده تا بازی بعد روحیه داشته باشد ولی یک داور جوان را همه می کوبند. آن داور چطور می تواند برای بازی بعد روحیه داشته باشد؟ آن داور چطور می خواهد برگردد؟ ۴ هفته محروم شود و دوباره بیاید. دیگر آن داور قبلی می شود؟ یک مقدار حمایت و احترام لازم است.
در بحث ملی هم ما بدترین ضربه ها را در مسابقات بین المللی خوردیم. در جام جهانی هر زمانی می خواستند برای تیم های بداخلاق مثال بزنند، می گفتند ایران. چون ما حتی بعد از ویدیو چک بازی پرتغال هم به داور اعتراض کردیم. پنالتی روی رونالدو شده و داور نگرفته. گفتند ویدیو چک. رفته در مانیتور هم دیده و ۳ داور هم به او گفتند پنالتی شده، خودش هم با دیدن فیلم متقاعد شده که پنالتی بوده اما باز هم بازیکنان ما روی سرش ریختند. همیشه به بداخلاقی از ما یاد می کردند. در جام ملتها ماهیت فوتبال ما مشخص شد. در بازی ژاپن همه دیدند که ۵ بازیکن ما دنبال داور رفتند در حالی که به درستی آن صحنه را خطا نگرفته بود.
ما دویدیم که چه بگوییم؟ مثلا شبیه سازی است یا خطا نبوده؟ از همان جا گل خوردیم. مهدی طارمی چرا در بازی ژاپن محروم بود؟ (اخطار بی دلیل در بازی چین) کی می آید این ها را موشکافی کند و با طارمی صحبت کند که این کار او به تیم ضربه زده است و برای آینده اش خوب نیست. شاید اگر او محروم نبود، در بازی ژاپن اتفاق دیگری می افتاد. ولی به راحتی ایشان را با دو کارت از دست دادیم و در مهم ترین بازی نداشتیم. شاید هم ایراد از ما داورها باشد که در لیگ از نظر رفتاری یکنواخت برخورد نمی کنیم و بازیکنان بد عادت می شوند. به یک داور خارجی می رسند که اعتراض و اینها برایش مهم نیست و راحت کارش را می کند.
سوال-الان در جامعه داوری جوان ایران چهره هایی هستند که شما شخصا به آنها امیدوار باشید و فکر کنید جای شما را می گیرند؟ شما چند سال دیگر قضاوت می کنید؟
جواب-من ۴۱ سال دارم و تا جام جهانی ۲۰۲۲ شانس قضاوت دارم و بعد تا ۴۸ سالگی هم اگر بدنی آماده باشم می توانم ادامه بدهم. اما قبلا هم گفته ام اگر بچه های بعد از من، کاندیدای جام جهانی بعدی بشوند، من راحت کنار می روم. چون هدف من جام جهانی بود و رفتم.
متاسفانه بچه ها تازه دارند راه به لیگ قهرمانان آسیا پیدا می کنند و شانسی برای حضور در جام جهانی بعدی ندارند. نه اینکه بگویم چون هیچکس نبود، من ماندم. خودم هم دوست داشتم ادامه بدهم ولی اگر بچه ها بودند، دوست داشتم این شانس را به آنها بدهم. به هر حال کسی از بچه ها نبود و من با کمک هایم ماندیم. آقای سخندان ۴۵ سالش تمام شده بود و آقای ابوالفضلی جایگزین شد. اما دوستانی مثل آقای بنیادی فر، بیژن حیدری، پیام حیدری، اکرمی و نفر هفتم که متاسفانه با بی تدبیری مسئولان داوری ۲ سال پیاپی داوری را معرفی کردیم که رفت در تست های آسیا رد شد و سهمیه ما دو سال خالی ماند.
در صورتی که می شد از همین داورانی که به آکادمی داوری می روند و ای اف سی برایشان برنامه ریزی دارد، استفاده کنند. حالا امیدوارم از امسال درس عبرت برایشان شده باشد و از جوان تر ها استفاده کنند. ولی استعداد در کشورمان داریم. در همه زمینه ها اینطور است. اصلا اینجور نیست که همین فردا من بگویم نمی آیم داوری می خوابد. خیلی از مسئولان هم بودند که گفتند ما نمی آییم. نیامدند ولی روال آن قسمت انجام شد.
سوال-شما بازی های مهم زیادی قضاوت کرده اید. دربی های مختلفی هم پشت سر گذاشته اید. الان هم نزدیک دربی هستیم. حضور شما در دربی ها باعث می شد پذیرش از شما خیلی متفاوت از دیگر داوران باشد. از قضاوت دربی ها خاطره خوب دارید یا نه؟
جواب-من در دربی نه دنبال رکورد بودم نه دنبال اینکه بگویم باید قضاوت کنم. از قدیم هم هیچوقت دنبال قضاوت بازی های خاصی نبودم. حتی در جام جهانی هم علاقه به بازی خاصی نداشتم. دربی هم یکی از بازی هایی بوده که من اصلا دوست نداشتم قضاوت کنم. چون در هر صورت شما مورد هجمه قرار می گیرید. از یک هفته قبل از بازی حرف و حدیث هست تا مدتها بعد از آن. اما یک اعتقادی که دارم و حرفی که قبلا هم زده ام، این است که در الکلاسیکو چند بار دیده اید یک داور تکراری سوت بزند؟ همیشه یک چهره جدید می گذارند. اعتراض و هجمه هم دارد اما شانس را به یک نفر جدید می دهند تا کار را انجام دهد. اینکه پشت سر هم فغانی را بگذارند که مثلا کمی بیشتر به او احترام گذاشته می شود، کار اشتباهی است. اینطوری هم فغانی نوعی هدر می رود و هم لوث می شود. تماشاگر متنفر می شود از اینکه همیشه در یک بازی، یک داور خاص را می بیند. به نظر من شانس را باید به داوران جوان تر مثل آقای بنیادی فر، بیژن حیدری، پیام حیدری، حسن اکرمی، مهدی سید علی یا بقیه دوستان مثل آقای اکبریان و کسانی که چند سال است قضاوت می کنند، بدهند.
سوال- به نظر شما قضاوت الکلاسیکو و دربی متفاوت هستند؟ به هر حال سرعت بازی بالاتر است و...
جواب-آن بازی هم با توجه به حواشی شاید بار فنی خیلی زیادی نداشته باشد. حساسیت های زیادی روی هم دارند و خیلی خطا می کنند. اما دربی هایی مثل انگلیس که فقط فوتبالشان را بازی کنند و هر کس کار خودش را بکند، هیچ دربی ای مثل آنجا نمی شود.
سوال- شما دوست داشتید اگر قرار بود جای دیگری قضاوت کنید، مثلا انگلیس باشد؟
جواب- ما چون آسیایی هستیم، اکثر قضاوت هایی که داشتیم، یک طرفش به هر حال آمریکای شمالی یا جنوبی بوده است. در جام جهانی اخیر هم مکزیک، آرژانتین و برزیل بوده. در جام کنفدراسیون ها هم برای شیلی قضاوت کردیم. جام باشگاه های جهان هم بارسلونا بود و یک تیم از آفریقا. اکثرا برای تیم هایی است که بداخلاق هستند و اعتراض در خونشان است و کلا بعد از بازی باید ۲ روز فقط بخوابیم که از نظر روحی روانی برگردیم. انقدر که در زمین جنگ و دعوا بوده. ولی فوتبالی که در انگلیس می بینیم، فوتبال شسته رفته ای است. یک پیرمرد در زمین داوری می کند و به او احترام می گذارند و بعضی وقت ها هم اعتراض می کنند. ولی شسته رفته است و جنگ و دعواها زیاد نیست. این چیزی است که من دیده ام.
سوال- این موضوع احترام به داور در انگلیس از قدیم به عنوان یک موضوع اصلی مطرح بوده است.
جواب- برای اینکه شدید برخورد می کنند. در خصوص مربیانی که اعتراض می کنند و هر کسی که می خواهد باشد، تنبیهات انضباطی برایش وجود دارد.
سوال- شما از اینکه داور شدید، هیچوقت احساس پشیمانی نداشته اید؟
جواب- نه. اگر من پشیمان باشم، پس بقیه چه بگویند! خدا را شکر در داوری به هرچه می خواستم، رسیده ام. به واسطه داوری اکثر کشورهای آسیا و دنیا را دیده ام و خدا را هم شکر می کنم. تشکر می کنم از پدرم و همه کسانی که مرا در این راه آوردند. حالا یک عده می گویند من در سطح خیلی پایین فوتبال بازی می کردم. در یک مقطعی گفتند فوتبال یا داوری. اگر فوتبال بلد بودم، واقعا می رفتم فوتبال بازی می کردم. اگر فوتبالم خوب بود، قطعا آن را ادامه می دادم.
سوال- اینکه آدم تصمیم می گیرد داور شود، چطور اتفاق می افتد؟
جواب- موروثی است دیگر. شاید اگر پدرم داور نبود، اصلا من هم دنبال داوری نمی آمدم. چون پدرم داور است، من هم این سمت آمدم. چون من داور هستم، پسرم با توجه به اینکه اصلا دوست نداشتم، رفته داور شده.
سوال- پسرتان چند ساله است؟
جواب- ۱۸ ساله است.
سوال- کجا داوری می کند؟
جواب- لیگ پایه استان تهران و شهر ری.
سوال- الان که از ایران می روید، قضاوت را جای دیگر ادامه می دهد؟
جواب- بله، چون داور رسمی فدراسیون فوتبال است. پسر آقای نوشه ور در تهران بود و بنده خدا بازی نوجوانان به او نمی دادند، رفت ایتالیا که درس بخواند. با توجه به اینکه داور فدراسیون فوتبال بود، از فدراسیون معرفی شد و الان در ایتالیا خدا را شکر خوب پیشرفت کرده است. یواش یواش هم از شهر خودشان دارد خارج می شود و به لیگ پا می گذارد. همین است که بچه ها آن طرف یک مقدار راحت تر هستند ولی خب پسر من مثلا یک بازی نوجوانان تهران که قضاوت می کند، می گویند به خاطر پدرش است که داوری می کند. برای خود من هم این نگاه ها وجود داشت و از یک مقطعی که بالاتر رفتم، این حرف ها کم شد. انشاالله می رود آن طرف و داوری می کند.
سوال- فکر می کنید چرا در فصل قبل فشار داوری بیشتر ازهر سال دیگری بود؟ و آیا اینکه شما بعد از آن هجمه هایی که درباره قضاوت بازی سپاهان به وجود آمد باز هم دیدار این تیم را قضاوت کردید؟
جواب- بله در دیدار مقابل پدیده بود که در آن بازی هم یک پنالتی به ضرر سپاهان اشتباه گرفتم. همان بازی که در مشهد در فاصله دو هفته به پایان لیگ برگزار شده بود.
سوال- چقدر راحت می گویید اشتباه کردید. اگر خودتان جای امیر قلعه نوعی بودید چه واکنشی نشان می دادید؟
جواب-من درآن جایگاه نبودم و چیزی که یاد گرفتم که من داور فوتبال هستم و بدون نگاه به گذشته و با ذهنیت صفر شده می روم و فقط بازی را قضاوت می کنم و در کل من نباید پاسخگو باشم. من در جایگاهی هم نیستم که بخواهم جواب انتقادات را بدهم چون ما مسئولان خودمان را داریم که باید جواب گو باشند. متاسفانه کسانی حرف زدند که عمری پشت سرخودشان کلی حرف و حدیث بود. از آن به بعد بود که مصاحبه کوچکی هم انجام دادم و یک بارهم با ایشان روی خط رادیو رفتیم و در آن جا هم یک سری حرف ها رد و بدل شد. ولی من همیشه با ذهنیت صفر رفتم و همیشه هم آنچه که دیدم قضاوت کردم.
سوال- آیا واقعا آدم می تواند خودش را صد در صد از همه مسائل برای قضاوت جدا کند و صرفا به قضاوتش بپردازد و در رفتارش تاثیری نگذارد؟
جواب- من سعی کردم که حد و حدود را برای خودم مشخص کنم. همانطور که در فوتبال خیلی از اساتید حضور دارند که دوست ندارند قیافه من را ببینند، من هم دوست ندارم قیافه خیلی از آدم هارا ببینم و این را رک می گویم ولی یک چیزی را به خودم قبولاندم که من داور فدراسیون فوتبال هستم.
می توانید از مسئولین چه در گذشته و چه در حال حاضر بپرسید که هیچ ابلاغی را برنگرداندم. فکر می کنم یکی دو بار بوده که آن هم به دلیل مصدومیت بوده است. مثلا بعد از چند سال آقای کامرانی فر بازی تراکتور را به من داد که آقای قلعه نوعی مربی آن تیم بود و خیلی هم تماشاگران فحش دادند و خود آقای قلعه نوعی برای آن عده از هواداران دست تکان داد که فحاشی نکنند . یک بازی همین آقای ممبینی آمد که ایشان نظرشان بود که من برای تراکتور قضاوت کنم و من باز هم رفتم و شاید خیلی هم دوست نداشتم و یک هجمه ای هم آنجا قبل از بازی راه افتاده بود.
در کل همیشه سعی کردم به تصمیم مسئولان احترام بگذارم. وقتی هم که می روم همانطور که گفتم با ذهنیتی کاملا پاک شده گام در میدان می گذارم و کاری ندارم که فلان مربی در مورد من چه گفته است. هر چند در یکی دو جا هم گفتم که بعضی از بازیکنان می روند، مصاحبه می کنند. در این جور مواقع دیگر اگر گذشتی هم بتوان در مورد آنها کرد، نمی کنم و سفت و سخت قانون را رعایت می کنم.
سوال- فرض کنید که یک مربی به خودش بقبولاند که دو سوت باعث شده که تیمش قهرمان نشود. فارغ از آنکه در کلیت بازی چه اتفاقی افتاده است.
جواب- من همین را می خواهم بگویم. من همیشه گفتم که بعضی از مربیان، به صفحه طلبکاری شان که می روی همیشه یک چیز هایی طلبکارهستند، اما به صفحه بدهکاری که می روی هیچ چیزی نیست و سفید است . اگر یک مقدار منصف باشیم و برویم به یک دوره و یک فصل رجوع کنیم واتفاقاتی که به نفع ما رقم می خورد و اتفاقاتی که به ضررمان تمام شده است را مرور کنیم، می بینیم که تعادل رعایت می شود. اگر بخواهیم فقط آنجایی که به ضررمان تمام شده است را بزرگ کنیم شرط انصاف رعایت نمی شود. باید آن صحنه هایی را هم ببینیم که به نفعمان تمام شده است. خوشبختانه برنامه هایی مثل نود و فوتبال برتر و شب های فوتبالی رسیدگی می کنند و دیگرمشخص است کدام تیمی از داوری سود برده است و چه تیمی بدهکار است. یک تیم امکان دارد سه هفته از داوری سود ببرد و یک هفته ضرر کند ولی این دلیل نمی شود که در هفته بعدی از داور طلبکار باشد.
سوال-من فکرمی کنم که بخش زیادی از آن به این ربط پیدا می کند که اعتمادمان به هم در جامعه بسیار کم است. و این موضوع در فوتبال هم بروز می کند، در حالی که در داوری شاخص سلامت و پاکی یک رقابت فوتبال است . شاید شما ذهنیت خودتان را صفر بکنید و به زمین بیاید اما این تضمین وجود ندارد که بخواهد برای تماشاگران، مربیان و بازیکنان هم این ذهنیت وجود داشته باشد .
-این دیگر مشکل آنهاست. همان طور که شما گفتید، امروزه یک بد رفتاری باب شده است. مثلا شما می توانید در اینستاگرام سرچ کنید و متوجه شوید که فلانی داور یک بازی انتخاب شده است. بلافاصله با رجوع به صفحات منتسب به آن باشگاه، اشتباهات داوری را که توسط این داور انجام شده است را پیدا می کنند و روی آن مانور می دهند و متعاقب آن ۲۰۰۰ فحش و بد و بیراه نثار داور مسابقه می شود و بعد آن را دائم انتشار می دهند.
داورهنوز برای قضاوت نیامده است در مورد او هجمه ها شروع می شود . لطفا اگر جایی به ضررتان بوده است را که می گویید آن جا را که به نفعتان هم بوده اشاره کنید. ولی از این دست مسائل بسیار است و در مورد همه داوران هم اتفاق افتاده است. متاسفانه همه از داور طلبکار هستند. شما هر داوری را اگر مثال بزنید یک طوری به هر باشگاهی بدهکار است و شما می توانید قبل از بازی جو بسیار بدی را علیه او به راه بندازید. حالا اگر از آن جو سودی برده شود که خوشحال هستند و اگر اتفاقی هم بیفتد، می گویند دیدید ما قبلا از مسابقه در مورد این داور گفته بودیم.
کلا این بد اخلاقی ها در بیشتر زمینه ها رواج پیدا کرده است و آن حس بی اعتمادی بسیار زیاد شده است و باعث خواهد شد که ما کلا خودمان شرایط و حال خوبی نداشته باشیم. من با فکر صفر شده و ریست شده به زمین می روم و حالا مربی برای خود هر تفکری دارد محترم است و در زمین می ماند. اگر بازیکن و مربی و هر عوامل فوتبالی در آن چهار چوب و حد وحدودی که مربوط به رعایت قوانین یک بازی است رفتار کرد که در زمین می ماند و اگر غیر از این اتفاق بیفتد با جریمه زرد و قرمز مجبور می شود که به بیرون از زمین برود. برای همین می گویم ما ناآشنا نیستیم با این طور مسائلی که پیش می آید .
سوال- آقای فغانی یک داور که در لیگ ایران قضاوت می کند و دستمزد پایینی می گیرد می خواهیم. الان شما برای هر بازی چقدر دستمزد دریافت می کنید ؟
جواب- ۹۵۰ هزار تومان و ۵۰ تومن هم مالیات
سوال- در یک فصل چقدر درآمد دارید؟
جواب- یک داور درطول یک فصل که ۳۰ هفته باشد اگر خیلی خوب باشد و با مصدومیت و محرومیت روبرو نشود در طول فصل ۱۵ تا ۱۸ بازی را قضاوت می کند . یعنی مبلغ آن به ۱۵ میلیون تومان هم نمی رسد که خوشبختانه هر ۷ تا ۸ هفته یک بار پرداخت می شود .
سوال-می خواهم بدانم برای یک باشگاه که هر فصل حدود۴۰ میلیارد تومان خرج می شود، در آمد ۱۵ میلیون تومانی که تفاوت خیلی آشکار است. ما بنا را بر این می گذاریم که همه هستند ولی با توجه به اینکه مسائل داوری بسیارعمده است و این را در نظر بگیریم که شاید همه آنها خوب نباشند . بدون اینکه بخواهیم در مورد شخص خاصی این اتهام را بزنیم آیا فضا برای اینکه داوری بخواهد دخالتی در نتایج انجام دهد آیا وجود دارد؟
جواب- از بعد اجتماعی بحث های زیادی شده است که فقر، فحشا می آورد. فقر، فساد می آورد ولی اینکه من هم آمدم که این کار را انتخاب کردم ودر این راه قدم برداشتم دلیل نمی شود که حالا پول کمتری می گیرم بخواهم کم فروشی کنم و بخواهم از راه دیگری جبران کنم .اتفافات منفی که برای دیگران افتاده باید تجربه بشود برای ما و جوان ترها. همیشه هرکسی برای مشورت در ورود به داوری پیش ما می آید به او می گوییم که دنبال داوری نیاید، ولی اگر آمدید همه اتفاقات زندگی را مشروط به داوری نکنید . یعنی هیچ وقت به خاطر داوری درس خواندنتان یا ازدواجتان را عقب نیندازید. مثل بسیاری از داوران بچه دار شدن را به تاخیر می اندازند و می گویند، حالا بین المللی بشویم.
یعنی اجازه دهید اتفاقات مهم زندگیتان رقم بخورد و در کنارش هم داوری را هم داشته باشید .اگر به آن چیزی که هدفتان هست رسیدید که خدارا شکر و اگر نرسیدید حداقل از آن بعد قضیه چیزی را از دست نداده باشید. ولی این چیزی را که شما می فرمایید در هر جایگاهی مثلا صنف شما هم پیش بیاید. همانطور که در صنف شما هم کم نبودند که با باشگاه‌ها و بازیکنان در ارتباط بودند و مثلا پولی می گرفتند و مطلب خوبی می نوشتند و پولی نمی گرفتند و مطلب علیه آن ها می زدند و همین الان هم هستند کسانی که این کار ها را انجام می دهند.
هم در صنف ما باشد و هم در صنف شما. در همه اصناف امکان دارد این موضوع باشد ولی اینکه پول کم گرفتن دلیل این باشد که داوری بخواهد کم فروشی کند و دنبال آن مسائل باشد خود من نمی پسندم و هیچوقت هم برای شخص من چنین مسئله ای پیش نیامد که در جایگاهی باشم که بخواهد به من پیشنهاد بشود یا مسائل دیگر مطرح شود.
سوال- به هر صورت می توانیم ادعا کنیم که در فوتبال این مسائل وجود دارد. من اصلا نمی خواهم کسی را متهم کنم.
جواب- نه این موضوع فقط در داوری نیست و در موضوعات دیگر هم هست. مثلا در همین فصل بازیکنان تیم رابرای شرطبندی ها می خریدند .که البته من نمی دانم مسجل شد یا نه که شما بهتر ازمن می دانید و من در حد یک خبر می دانم . هر چیزی را بگویید دراین فوتبال وجود دارد که فقط امیدوارم لذت بردن و رعایت احترام هم باشد که فقط مسائل منفی نباشد.
سوال- شما در شهرداری شهر ری مسئول بخش ورزش این منطقه بودید؟
نخیر، من فقط برای چند ماهی مسئول ورزش این منطقه بودم که قبل از آن آقای بهنام ابوالقاسم پوربودند. الان در جایگاه مشاور شهردار در امور ورزشی هستم ولی خب در حال حاضرکه در حال رفتن هستم مرخصی بدون حقوق دارم.
سوال-ما چه زمانی شما را در ایران می توانیم ببینیم؟
جواب- در اولین فرصت.
سوال-دیگر در لیگ که قضاوت نمی کنید؟
جواب-با توجه به اینکه قرار بود برای تحصیل بچه ها به استرالیا برویم یک صحبت های اولیه شده است تا بتوانم در لیگ استرالیا قضاوت کنم ولی اگر مشغول به قضاوت شوم بعید می دانم که بتوانم برگردم و مثلا مقطعی در لیگ خودمان قضاوت کنم.
سوال- با توجه به اینکه کشور های مختلف مثل عربستان از داور های کشور های مختلف استفاده می کنند قبلا هم که مرسوم بوده است. کشورهای اروپایی که این کار را نمی کنند؟
جواب- نه خوشبختانه آنها فرهنگ غنی ای دارند و تفکراتی دارند که تماما از داورهای خودشان در لیگشان استفاده کنند. خدا را شکر که مسئولان ما تفکرات کشور عربستان را ندارند. خب می دانید که در کشور عربستان، باشگاه ها تاثیر زیادی روی فدراسیون دارند. خیلی از باشگاه ها اصلا اجازه نمی دهند که داور عربستانی برایشان قضاوت کند و باید داور اروپایی برایشان بیاورند. تا همین چند وقت پیش کلاتنبرگ که داور بین المللی انگلیس است، در لیگ عربستان به صورت حرفه ای قضاوت می کرد و هر ماه حقوقش به اندازه یک دستمزد جام جهانی بود. الان هم در لیگ چین فعالیت می کند ولی در اروپا معمولا این اتفاقات رخ نمی دهد.
سوال- می خواستم به اینجا برسم که آیا ممکن است خارج از استرالیا هم قضاوت داشته باشید یا فقط در استرالیا قضاوت خواهید داشت؟
جواب- نه قطعا در استرالیا قضاوت خواهم کرد. چون برادرم سوئد است، تلاش کردم که اقامت سوئد را بگیرم ولی زمانبر بود. الان هم وقت تحصیل بچه ها است؛ دخترم در مقطع ابتدایی و پسرم در مقطع دانشگاه. فکر می کنم با توجه به اینکه زمانبر بود، بهتر همین بود که استرالیا را انتخاب کنیم.
سوال- یعنی الان هماهنگی ها با فدراسیون استرالیا انجام شده است؟
جواب- آنجا که برسیم حتما جلسه ای خواهم داشت.
ما دیگر حرفی و سوالی نداریم. اگر خودتان مسئله ای در نظر دارید، خوشحال می شویم، بشنویم.
از شما تشکر می کنم. من با دوستان دیگر هم صحبت می کردم، می گفتند دلت برای کجا تنگ می شود؟ گفتم جایی نیست که دلبستگی داشته باشم ولی واقعا آدم هایی که همیشه انرژی مثبت می دادند، آدم دلتنگشان می شود. نمی دانم بگویم حلالیت یا .. داوری کاری است که توام با اشتباه است. اینکه بخواهم بگویم به خاطر اشتباهات داوری حلالیت می طلبم را قبول ندارم، چون اشتباه داوری است. کار ما هست ولی امیدوارم ما هم به جایی برسیم که فوتبال به جز درآمدزایی برای یک عده خاص، لذت هم برای مردم به همراه داشته باشد.
ما هم امیدواریم شما را در قسمت های بزرگی از فوتبال کشورمان در آینده ببینیم تا شاید برخی از مشکلاتمان حل شود.
نظر لطف شما است. من به هیچ وجه کارهایی مدیریت داوری را در فوتبال دوست ندارم و اگر هم قرار باشد در آینده کاری کنم، بحث های نظارت، تدریس و مدرسی است.
اجازه بدهید نبینیم که شما ناظر یک بازی هستید (باخنده) و حداقل شما را در سمت رئیس کمیته داوران ببینیم.
کمیته داوران همیشه در تیررس هست. هم از طرف مسئولان فدراسیون، باشگاه ها، تیم ها و از این ها گذشته خود داوران. من هیچ وقت در اختیار داشتن این سمت را دوست نداشته ام و هیچ وقت هم به این مسئولیت ورود نمی کنم.
سوال آخر- اگر بخواهم به عنوان آخرین سوال بپرسم، الگوی داوری شما در ایران و خارج از ایران چه کسی یا کسانی بوده اند؟
جواب- من سبک داوری کولینا، مارکوس مرک و فریسک را دوست داشتم. در ایران هم بزرگانی مثل محمد صالحی که خیلی از ایشان شنیده ام ولی داوری هایش را ندیدم؛ استاد منوچهر نظری و بزرگان دیگری که زیاد هستند. معمولا سعی کرده ام تا از همه بزرگان، چیزهای خوبی که داشته اند را یاد بگیرم، حتی از نکات منفی آنها.
سوال- از داورانی که هم نسل شما بودند، چطور؟
همه دوستان خوبی بودند. آقای مظفری زاده که الان کانادا است. آقای ترکی، آقای خورشیدی، کمک داورها، آقای خورشیدی. اگر کاری یا سفری بودیم، با هم می رفتیم و با جدیت کار می کردیم و برمی گشتیم. حالا افتخارات طوری رقم خورد که به نام من و تیم داوری ام آقای سخندان و منصوری رقم خورد.
*علیرضا فغانی ساعاتی پس از این مصاحبه ایران را به مقصد استرالیا ترک کرد و حالا باید ببینیم مسئولان فدراسیون آنطور که این داور پرافتخار در مصاحبه اش می گوید، برای رد کردن نام او در فهرست داوران بین المللی ایران اقدام خواهند کرد یا سرنوشت دیگری در انتظار او و فوتبال ایران در ادامه راه خواهد بود.
- 17
- 6
