۳-۳-۴ شفر ریشه تحول بزرگ استقلال

 استقلال یکشنبه مقابل ذوب‌آهن موفق شد به یک برد پرگل دیگر برسد تا نشان دهد برای بازی‌های حساس پایان فصل کاملا آماده است. اضافه شدن پاتوسی در دو بازی اخیر نقش مهمی در بازی روان و بالا رفتن فرصت‌های گل این تیم داشته، ولی روند بردهای پرگل استقلال قبل از آمدن او شروع شد و تنها به خاطر اضافه شدن هافبک اهل آفریقای جنوبی نیست.

استقلال در هشت بازی اخیرش توانسته به چهار برد با سه گل یا بیشتر برسد که نشان از یک تحول اساسی در این تیم دارد. تیم شفر در شروع فصل مشکل گل زدن داشت، ولی در هفته‌های اخیر بردهای پرگلی به دست آورده. استقلال در ۸ بازی اخیرش در لیگ ۱۸ گل زده، در حالی که در یازده بازی شروع فصل تنها ۹ گل زده بود. یعنی میانگین گل استقلال از ۸۱/۰ در هر بازی به ۲۵/۲ رسیده. نتایج استقلال هم در این دوره پیشرفت زیادی داشته و این تیم توانسته از این ۸ بازی ۱۹ امتیاز بگیرد (میانگین ۳۷۵/۲)، در حالی که در یازده بازی قبلی ۱۵ امتیاز (میانگین ۳۶/۱) گرفته بود.

تغییر روند استقلال از تیمی که مشکل گل زدن داشت به تیمی که حریفانش را با گل‌های زیاد می‌برد، از زمانی شروع شد که شفر تصمیم گرفت آرایش تیمش را از ۱-۳-۲-۴ به ۳-۳-۴ تغییر دهد. بعد از تساوی بدون گل در زمین ماشین‌سازی، سرمربی آلمانی از تعطیلات سه هفته‌ای لیگ برتر استفاده کرد و چیدمان هجومی‌تری برای تیمش در نظر گرفت. از آن زمان استقلال توانسته تعادل بهتری پیدا کند و با نفرات بیشتری در حمله حاضر شود.

دوره جدید و موفق استقلال با برد یک بر صفر در خانه استقلال خوزستان شروع شد. آبی‌ها در این مدت شش برد، یک تساوی و یک باخت داشته‌اند و در هفت بازی هم دروازه‌شان بسته مانده (کلین شیت). در این هشت بازی استقلال تنها مقابل پدیده و تراکتورسازی نتوانست گلی بزند. استقلال مقابل پدیده فرصت‌های زیادی از دست داد و گل صیادمنش هم به اشتباه آفساید اعلام شد.

بازی تبریز تنها نقطه تاریک این سری است که استقلال نه تنها گلی نزد که دروازه‌اش هم باز شد. البته تیم شفر می‌توانست از این بازی نزدیک هم امتیاز بگیرد، ولی غیبت چند بازیکن کلیدی روی روند تیم اثر گذاشت و جزییات بازی (اخراج نشدن دژاگه، اشتباه بزرگ روی صحنه گل) هم به نفع تیم میزبان رقم خورد.

 آزاد شدن مهره‌های کلیدی

آرایش ۱-۳-۲-۴ زمانی موثر است که یک شماره ۱۰ آماده و مهم‌تر از آن یک مهاجم نوک گلزن مثل تیام داشته باشید. استقلال در شروع فصل بدون داشتن چنین مهره‌هایی نمی‌توانست با این چیدمان نتیجه بگیرد و امتیازات مهمی را از دست داد. شفر وقتی متوجه شد تیمش به بن‌بست رسیده، مجبور شد از آرایش مورد علاقه‌اش چشم بپوشد و سراغ روشی برود که برای تیمش مناسب‌تر بود.

مهم‌ترین ویژگی آرایش جدید حضور نفرات بیشتر در حمله و تقسیم وظیفه گل زدن بین بازیکنان پست‌های مختلف است. حالا حداقل پنج بازیکن تیم (دو هافبک بازو و سه مهاجم) نقش تهاجمی دارند که با اضافه شدن مدافعان کناری تعداد حمله‌وران بیشتر هم می‌شود.

در آرایش جدید، بازیکنی که نقش‌اش بیش از دیگران متحول شده، فرشید باقری‌ است. او قبلا یکی از هافبک‌های دفاعی استقلال بود که گاهی در حملات هم حاضر می‌شد، ولی حالا آزادی عمل بیشتری دارد و می‌تواند حضور مداومی در نزدیک دروازه حریف داشته باشد. در برد ۵ بر صفر استقلال در زمین سپیدرود که بعد از تغییر سیستم اخیر به دست آمد، باقری توانست دو گل بزند. او در بازی مقابل ذوب‌آهن هم دو بار در محوطه جریمه حریف در موقعیت گل قرار گرفت. بار اول مظاهری توانست ضربه او به زاویه موافق را دفع کند و بار دوم او توپ را به محسن کریمی پاس داد که داور آفساید اعلام کرد.

نکته جالب در تحول اخیر استقلال این است که ساختار دفاعی این تیم هم با آرایش جدید آمار بهتری داشته. استقلال در این ۸ بازی تنها یک گل خورده (میانگین ۱۲۵/۰) در حالی که در یازده بازی اول فصل ۶ گل (میانگین ۵۴/۰) دریافت کرده بود. شفر علاقه زیادی به پرس حریف دارد و این آرایش برای تحت فشار گذاشتن حریف مناسب‌تر است. مهم‌ترین نمونه بین‌المللی لیورپول کلوپ است که برای اجرای گگن پرسینگ مشهورش از آرایش ۳-۳-۴ استفاده می‌کند.

در چیدمان جدید علی کریمی نقش هافبک دفاعی را داشت که پس از مصدومیتش این ماموریت به روزبه چشمی سپرده شده. فرشید کریمی بازوی راست است و پاتوسی در بازوی چپ قرار گرفته. البته استقلال تیم متقارنی نیست و پاتوسی نسبت به باقری آزادی بیشتری برای اضافه شدن به خط حمله و جابه‌جایی دارد. پیش از آمدن پاتوسی، شجاعیان و فرشید اسماعیلی به تناوب در پست بازوی چپ بازی کردند، ولی عملکرد هافبک آفریقای جنوبی با فاصله زیادی بهتر از دو رقیب ایرانی‌اش بوده و آمار هم این را نشان می‌دهد.

در بازی‌های اخیر صیادمنش گوش راست و فرشید اسماعیلی گوش چپ تیم بوده‌اند. در سمت راست وریا غفوری خط کنار زمین را به خوبی پوشش می‌دهد و صیادمنش نزدیک‌تر به مهاجم مرکزی بازی می‌کند تا فضا برای وریا آزاد شود. با توجه به اینکه بازی استقلال بیشتر متمایل به راست است، اسماعیلی معمولا به مرکز می‌زند و روی گل اول مقابل ذوب‌آهن حضورش در محوطه جریمه به او فرصت داد از ریباند شوت پاتوسی استفاده کند.

 براساس «میانگین موقعیت بازیکنان» در بازی مقابل ذوب‌آهن که سایت متریکا استخراج کرده، شعاع حرکتی دو مدافع کناری استقلال هم تقارن ندارد. وریا نفوذهای بیشتری دارد و اکثر دقایق را در زمین حریف می‌گذراند، در حالی که نورافکن کمتر نفوذ می‌کند.

استقلال تا کجا پیش می‌رود؟

شفر فرمول ایده‌آل را کمی دیر پیدا کرد، ولی هنوز فرصت جبران در لیگ برتر از دست نرفته و در لیگ قهرمانان آسیا هم استقلال می‌تواند با صعود از گروه مرگ نتیجه خوبی بگیرد.

ترکیبی که در دو بازی اخیر به زمین رفته بهترین کارایی را داشته و انتظار می‌رود مربی آلمانی از تغییرات فراوان دست بردارد و روی همین نفرات تمرکز کند. با این حال محرومیت‌های نسبتا زیاد بازیکنان استقلال که بخشی از آن نتیجه پرخاش به داور است، تهدیدی جدی برای ثبات این تیم به شمار می‌رود. تازه‌ترین محروم استقلال روزبه چشمی است که مقابل ذوب‌آهن اخطار کودکانه‌ای گرفت و بازی حساس پنجشنبه در زمین فولاد را از دست داد. شفر که علی کریمی را هم به خاطر مصدومیت در اختیار ندارد، احتمالا در اهواز مجبور می‌شود از فرشید کریمی در این پست استفاده کند.

دیگر تغییر احتمالی این ترکیب در نوک حمله است. منشا در حال حاضر انتخاب اول کادر فنی استقلال به شمار می‌رود. او هرچند مثل دوران حضورش در پرسپولیس آمار گل ضعیفی دارد، ولی در فشار روی دفاع حریف و فضاسازی برای بازیکنان کناری بسیار موثر است و به همین خاطر به تبریزی ترجیح داده می‌شود. اتفاق خوب برای شفر اما می‌تواند آماده شدن گونسالوس باشد که تمام‌کننده به مراتب بهتری است و با اضافه شدن او زهر خط حمله استقلال هم بیشتر خواهد شد.

آرمن ساروخانیان