خیلی وقت‌ها پیش می‌آید که رفتاری عجیب را در خودمان یا اطرافیانمان دیده باشیم. مثلا من در سال‌های کودکی، فروشنده‌ای را سراغ داشتم که با دقتی بسیار زیاد اجناسش را در ویترین مغازه‌اش می‌چید؛ گویی با خط کش آنها را نظم می‌داد و همواره می‌توانستی خط تقارن‌هایی در چیدمان اجناس او بیابی.
کسی این نظم را بر او تحمیل نکرده بود، این نظم واقعا باعث متمایز شدن یا بیشتر شدن فروش او هم نشده بود. در واقع او برای خودش معیارهای سخت‌گیرانه‌ای در مورد نظم وضع کرده بود.
امروز در یکی از سایت‌های فرنگی عکس‌های مشابهی از افراد کمال‌گرا دیدم. این عکس‌ها البته بیشتر به جنبه محدودی از کمالگرایی اشاره دارند و مفهوم کمالگرایی خیلی بیشتر از وسواس در نظم و چیدمان است.
مهمترین مشخصه‌های کمالگرایی، داشتن اهداف بلندپروازانه، جاه‌طلبانه، مبهم و غیرقابل وصول و تلاش افراطی بـرای رسـیدن به این اهداف است. کمالگرایی را به منزله مجموعه‌ای از معیارهای بسیار بالا برای عملکرد تعریف کرده‌اند که با «خود ارزشیابی‌های» انتقادی افراطی همراه است.
روان‌شناسان ارتباط کمالگرایی را با بـسیاری از اخـتلالات روانـی بررسی کرده‌اند، مثل رابطه آن با اضطراب. بی‌اشتهایی عصبی، افسردگی، اختلالات شـخصیت و تـیپ رفتاری A. همچنین، تفاوت‌های فردی مربوط به کـمال‌گرایی در نـوشته‌های روان‌شناسی عمدتا با اهداف، ایده‌آل‌ها و هنجارهای خویشتن یا رفتارهای تقویت خویشتن مربوط دانسته شده‌اند.
ابعاد کمالگرایی
بـرای کـمال‌گرایی،سه بعد پیشنهاد شده که عبارتند از؛
۱- کمال گرایی خویشتن‌مدار
۲- کـمال‌گرایی دیگرمدار
۳- کمالگرایی جامعه‌مدار
کـمال‌گرایی خـویشتن‌مدار یـک مولفه انگیزشی است که شامل کوشش‌های فرد برای دست‌یابی به «خـویشتن کـامل» است. اما کمالگرایی دیگرمدار، گرایش به داشتن معیارهای کمال‌گرایانه برای اشخاصی است که برای فـرد اهـمیت بـسیاری دارند،مثل گرایشات کمال‌گرایانه والدین برای فرزندانشان. نوع اخیر کمالگرایی، با خـصومت و سـرزنش دیـگران همراه است. اما کمالگرایی جامعه‌مدار برداشتی است که شامل معیارهای کمال‌گرایانه یا غـیر واقـع‌بینانه تـحمیلی از سوی دیگران بر فرد است و دسترسی به این معیارهای کمال‌گرایانه تحمیل شده اجتماعی اگـر مـحال نباشد، حداقل دشوار است.
در هر حال توجه به تفاوت در انواع کـمال‌گـرایی دارای اهمیت است، چون پژوهش‌ها نشان داده‌اند که این ابعاد کمالگرایی، دارای مـشخصه های شخصیتی و مؤلفه‌های رفتاری بین‌فردی و درون‌فردی متفاوتی هستند.
- 64
- 9
