در روزهايي که شيوع کرونا با خود بيماري، ترس، بيکاري و داغ نهفته در افرادي که عزيزي را از دست داده‌اند، ايجاد کرد، افزايش اختلالات رواني و مشکلات روحي مانند استرس، اضطراب شديد، افسردگي و... در جامعه مشهود است و طبق اعلام رسمي مسئولان، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي قبل از کرونا نرخ اختلالات رواني در ايران را ۸. ۲۳ درصد اعلام کرده بودند، اما با اين آمار اکنون نرخ شيوع اختلالات رواني مي‌تواند ۳۴ درصد باشد.
با اين حال رواج «روانشناسان زرد» و بدون مجوز در شبکه‌هاي اجتماعي، تبديل به يک امر عادي شد. صحبت‌هاي انگيزيشي افرادي که کمترين سواد را در حوزه روانشناسي دارند، اما ويدئو‌ها و عکس‌نوشته‌هاي آنها در پلتفرم اينستاگرام، بيش از سه ميليون بازديد کننده دارد و برخي از جوانان، آنها را به‌عنوان الگوي اخلاقي خود معرفي مي‌کنند. واژه «روانشناسان زرد»، لقبي بود که سازمان روانشناسي و مشاوره کشور براي افرادي که فاقد مجوز هستند، نهاد و در اين ميان، سازماني که از سال‌ها پيش فقط به دولت و وزارت بهداشت پيشنهاد مي‌دهد که «خدمات روانشناسي بايد تحت پوشش بيمه‌هاي پايه و تکميلي قرار بگيرد» نقدها و ضعف‌هاي بسياري از سوي روانشناسان، شامل کار آنها مي‌شود و خود اين سازمان مستقل، يکي از متهمان افزايش نرخ اختلالات رواني در جامعه به‌حساب مي‌آيد. تعرفه‌هاي نجومي براي اقشار آسيب پذير و متوسط جامعه و انحصارطلبي در صدور مجوز براي فارغ‌التحصيلان اين رشته، از عمده نقدهايي است که به اين سازمان وارد شده است. چندي پيش تعرفه‌هاي روانشناسي و مشاوره را براي سال ۱۴۰۱، اعلام شد و بر همين اساس تعرفه ويزيت روانپزشکان در بخش دولتي ۳۶ هزار و ۸۰۰ تومان و ويزيت فوق تخصص روانپزشکي در درمانگاه‌هاي دولتي ۴۳ هزار و ۸۰۰ تومان اعلام شد.
ويزيت متخصص روانپزشکي عضو هيات علمي دانشگاه ۶۲ هزار و ۵۶۰ تومان و ويزيت فوق تخصص روانپزشکي ۷۴ هزار و ۴۶۰ تومان ابلاغ شد. همچنين تعرفه ويزيت روانپزشکان در مراکز خيريه و موقوفه ۱۰۳ هزار تومان و ويزيت فوق متخصصان روانپزشکي ۱۲۲ هزار تومان تعيين شد. همچنين تعرفه ويزيت روانشناسان داراي مدرک کارشناسي ارشد ۱۷۶ هزار تومان و روانشناسان داراي مدرک تخصصي نيز ۲۰۷ هزار تومان تعيين شده است. محمد حاتمي، رئيس سازمان روانشناسي و مشاوره کشور، در واکنش به انتقاد از اين نرخ‌ها، بار ديگر اعلام کرده است: ـاميدواريم خدمات روانشناسي امسال تحت پوشش بيمه قرار بگيرد. موضوع پساکرونا و عوارض اجتماعي آن بسيار مهم است و يکي از تمهيداتي که بايد انديشيده شود اين است که بيمه‌هاي پايه را به خدمات روانشناسي وصل کنيم تا مردم از اين خدمات استفاده کنند.»
روانشناسان زرد يا حفظ انحصار
اما در اين شـــرايط ۱۶۶ نفر در فهرست، روانشناســان زرد اين سازمان قرار دارند، نام افــراد مشهوري ديده مي‌شود که برخي از ۱۰۰ نفر از روان‌شناسان‌نماها ۳۵ ميليون فالوئر دارند. در اين ميان هيچ مسئولي از خود پرسيده که چرا افزايش اشتياق به شنيدن صحبت‌هاي آن، افزايش يافته؟ يا اينکه چند نفر از اين افراد، در صف صدور مجوز هستند؟ شايد ارقام نجومي ويزيت روانشناسان و مشاوران بي‌ارتباط با آمار افرادي که داراي مجوز هستند، نباشد و در اين ميان فقط ۷ هزار نفر براي جمعيت ۸۴ ميليون نفري ايران، مجوز خدمات روانشناسي گرفته‌اند و به ازاي هر ۱۲ هزار نفر، يک روانشناس! در اين شرايط بيش از ۴۰ هزار روانشناس و مشاوره، در انتظار کسب و اخذ پروانه هستند.
عدم حضور در لحظات حساس کنار مردم
در اين ميان، کارشناس حقوقي و مدير يک مرکز مشاوره تحت نظارت بهزيستي به «آرمان ملي» مي‌گويد: «اين روزها بازار، برگزاري نشست تلويزيوني، نشست مطبوعاتي، صدور اطلاعيه در سازمان نظام روانشناسي داغ است. فارغ از بررسي علل اين ماجراها، موضوع مهمي که در اين برنامه‌ها توسط رياست اين سازمان مطرح شده است، عذرخواهي از مردم بابت تاخير در ارائه ليست روانشناس نماهاست.» ياسر محمدي در ادامه صحبت‌هايش مي‌افزايد: «ما نيز ليستي داريم که اگر رياست محترم سازمان روانشناسي و مشاوره کشور آن را بخوانند، بايد از روانشناسان عذرخواهي کنند. نکته اول اين است که حجم کار خبري که پشتوانه جريان روانشناسي زرد شده است، نشان مي‌دهد سازمان نظام روانشناسي ظرفيت لازم براي ايجاد موج در جامعه را به‌خوبي داشته است.
ولي سوال اينجاست که اين تدبير چرا در لحظات حساس به‌کار نيامده است. مثلا دکتر حاتمي مي‌گويند که در دوره کرونا يکباره نياز به روانشناس زياد شد و اين موضوع باعث رشد و نمو روانشناسي زرد گرديد.
سوال اينجاست که چرا با اقدامات ايجابي در آن روز سراغ مردم نيامديد. سازماندهي نداشتيد و کار عملياتي با موج‌سازي فعلي انجام نداديد.»
وي نکته دوم را اينگونه توصيف مي‌کند: «عمر اين افراد که براي مصاحبه‌اي نيم ساعته، در پشت درب آن سازمان معطل شده‌اند، نياز به تدبير ندارد. آيا مي‌توان اکنون با يک اقدام عملي براي مجوز دادن به ايشان و گفتن يک عذرخواهي از آنها دلجويي کرد. با چه منطقي نهادهاي دانشگاهي را اينگونه بي‌اعتبار مي‌دانيم که بعد از دانشگاه افراد را براي اشتغال نيازمند گذراندن کارآموزي و مصاحبه نيم ساعته مي‌دانيم. آيا در مدتي مسندهايي که در آن سازمان داشته‌ايد، فرصت تعامل با دانشگاه و رفع اين معضل عظيم را نداشته‌ايد؟
ياسر محمدي مي‌افزايد: «آقاي حاتمي باور دارد، اجراي حق‌الناس هر چند دير بايد هم اقدام کرد و هم عذرخواهي و در همه مصاحبه‌ها گفته‌اند که مردم و روانشناسان، فراوان از شما تقدير و تشکر داشته‌اند.» با اين حال توصيه مي‌کنيم گفت‌وگو را مبنا کار خود ايشان قرار گيرد و کامنت‌هاي صفحه اينستاگرامي شخصي و اينستاگرام سازمان متبوع‌شان باز شود تا مردم و روانشناسان به‌طور عيني از شما تشکر کنند!.»
منیره چگینی
- 19
- 2
