راه مهار دمای فزاینده هوا در شهرها

 

منشا رکوردزنی گرمای هوا در اهواز، رمزگشایی شد. نتایج یک مطالعه آمریکایی درباره آنچه باعث شد پنج‌شنبه گذشته دمای هوای اهواز به بالای ۵۳ درجه سانتی‌گراد برسد، نشان می‌دهد کشورهای حوزه خلیج‌فارس با تهدید جدید زیست‌محیطی تحت عنوان گرمای کشنده روبه‌رو شده‌اند که تا پایان قرن جاری می‌تواند در روزهایی از تابستان،‌ وضعیت آب‌وهوایی در این مناطق را به لحاظ حرارتی از حد تحمل انسان‌ها خارج کند. محققان دانشگاه هاوایی با هشدار درباره ضرورت هوشیاری دولت‌ها، راهکار جلوگیری از گرم‌تر شدن هوای تابستانی در کشورها را اعلام کردند.

روزهای ابتدایی تابستان با گرمای شدید همراه شده است، گرمایی که در استان‌های شمالی کشور اندکی بیگانه و در استان‌های جنوبی در آستانه به ثبت رساندن رکوردی جهانی است. بر این اساس روزنامه «واشنگتن پست» با استناد به تخمین‌های سازمان هواشناسی فرانسه اعلام کرد دمای هوا در شهر اهواز پنج شنبه گذشته با رسیدن به ۷/ ۵۳ درجه سانتیگراد (۷/ ۱۲۸ درجه فارنهایت)،

رکورد بیشترین درجه دما را در ایران به ثبت رساند (رکورد پیشین بیشترین دما در ایران ۵۳ درجه سانتیگراد بود). گرچه بالاترین دمای به ثبت رسیده کره زمین مربوط به پارک ملی «دث ولی» در کالیفرنیای آمریکا با ۷/ ۵۶ درجه سانتیگراد (۱۳۴ درجه فارنهایت) مربوط به سال ۱۹۱۳ میلادی است، اما کارشناسان هواشناسی این رکورد را چندان معتبر نمی‌دانند.

بر این اساس بالاترین دمای به ثبت رسیده که قابل استناد باشد، در همین پارک ملی کالیفرنیا (در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۳) و همچنین در یکی از ایستگاه‌های هواشناسی کویت (در ۲۱ جولای ۲۰۱۶) با ۵۴ درجه سانتیگراد به ثبت رسید. این درحالی است که سایت معتبر هواشناسی «ودر آندرگرند»، دمای هوای اهواز را در عصر پنج‌شنبه هفته گذشته ۵۴ درجه سانتیگراد (۲/ ۱۲۹ درجه فارنهایت) اندازه‌گیری کرد.

همچنین بر اساس شاخص گرمای این مرکز که رطوبت هوا را هم در اندازه‌گیری‌ها دخیل می‌کند، گرمای هوای اهواز در این روز رکورد باورنکردنی ۱/ ۶۱ درجه سانتیگراد (۱۴۲ درجه فارنهایت) را به ثبت رسانده است. به بیان دیگر، رکورد گرم‌ترین نقطه و روز سال، در ایران، پنج‌شنبه گذشته برای اهواز به ثبت رسید که این میزان دما در فصل تابستان در دنیا بی‌سابقه گزارش شده است.

به گفته این نهاد، چنین گرمایی که ناشی از دما و رطوبت باورنکردنی است فراتر از سطوح اندازه‌گیری شاخص‌های گرمای مراکز هواشناسی جهانی است. در چنین شرایطی شاید بهتر باشد مفهوم روند گرم‌شدن زمین را درک کنیم، گزاره‌ای که بارها آن را شنیده‌ایم ولی کمتر به عواقب، چالش‌ها و راهکارهای آن اندیشیده‌ایم. در این رابطه مطالعات بین‌المللی نشان می‌دهند گرمای هوا یکی از اصلی‌ترین تهدید‌های کره‌زمین و نسل بشر در سال‌های آینده است. بر این اساس موج گرمای بی‌سابقه این روزها بهانه‌ای شد تا نگاهی به مطالعات معتبر بین‌المللی بیندازیم تا با چالش‌های ناگوار روند گرم شدن زمین بیشتر آشنا شویم.

آینده‌ سوزان در انتظار خاورمیانه

به گزارش روزنامه «واشنگتن پست»، محققان آمریکایی مطالعه‌ای را انجام داده‌اند که نشان می‌دهد تا پایان قرن جاری، کشورهای حوزه خلیج فارس یکی از نگران‌کننده‌ترین روندهای افزایش گرمای زمین را تجربه خواهند کرد. بر اساس این مطالعه، گرمای هوا در این کشورها در فصول تابستان به حدی خواهد رسید که خارج از تحمل انسان‌ها است، گرمایی که باعث به‌خطر افتادن جان بسیاری از انسان‌ها می‌شود.

در واقع دما و رطوبت هوا در شهرهای حاشیه خلیج فارس، از دبی گرفته تا اهواز و بندرعباس، به حدی بالا خواهد رفت که حتی سالم‌ترین افراد هم بیش از چند ساعت نمی‌توانند ماندن در فضای آزاد را تحمل کنند. در واقع سکونت در تابستان‌های این مناطق در آینده نه چندان دور با چالش‌‌های جدی گرمایی روبه‌رو است. این مطالعه که در مجله «تغییرات آب‌وهوایی طبیعت» به چاپ رسیده است نشان می‌دهد

تعداد حوادث گرمایی که بین سال‌های ۱۹۸۱ تا ۲۰۱۰ در آمریکا به‌طور میانگین ۴ مورد بوده، تا سال ۲۰۳۰ به ۱۰ مورد و تا سال ۲۰۹۰ به ۳۵ مورد افزایش خواهد یافت. نویسندگان این مقاله معتقدند تنها اقدام جدی و یکپارچه برای کاهش سطح انتشار گازهای آلاینده گلخانه‌ای می‌تواند این مناطق را از تهدیدات پیش‌رو مصون دارد.

سه‌چهارم جمعیت جهان در معرض «گرمای کشنده» تا سال ۲۱۰۰

به تازگی مطالعه‌ای در دانشگاه هاوایی منتشر شده است که نشان می‌دهد در حال حاضر ۳۰ درصد از جمعیت جهان برای حداقل ۲۰ روز در سال در معرض گرمای کشنده قرار دارند. بدون اقدام جدی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای همچون دی‌اکسید کربن، تا سال ۲۱۰۰ سه نفر از هر چهار نفر با خطر مرگ ناشی از گرمای شدید مواجه هستند.

در این راستا حتی اگر در سال‌های آینده شاهد روندی کاهشی در انتشار گازهای گلخانه‌ای باشیم از هر دو نفر، یک نفر حداقل برای ۲۰ روز در سال در معرض گرمای کشنده قرار خواهد داشت. کامیلو مورا، ناشر این مقاله در این رابطه می‌نویسد: «موج‌‌های گرمایی بسیار متداول شده‌اند. من درک نمی‌کنم که جامعه بشری چرا نگران خطرات گرم‌شدن کره‌زمین نیست.

موج گرمایی که در سال ۲۰۰۳ در اروپا رخ داد، تقریبا ۷۰ هزار نفر را به کام مرگ کشاند (۲۰ برابر بیشتر از تعداد افرادی که در حادثه ۱۱ سپتامبر کشته شدند).» خطراتی که موج‌ گرما به همراه دارد بسیار جدی‌تر است از آنچه مردم تصور می‌کنند. گرمای شدید سالانه باعث کشته شدن تعداد زیادی از انسان‌ها در بیش از ۶۰ نقطه دنیا می‌شود. در این راستا برخی از مهم‌ترین موج‌های گرمایی که می‌توان به ‌آنها اشاره کرد عبارتند از؛ گرمای سال ۱۹۹۵ شیکاگو با ۷۰۰ کشته، گرمای سال ۲۰۰۳ اروپا با ۷۰ هزار کشته و گرمای سال ۲۰۱۰ مسکو با ۱۰ هزار نفر کشته.

در هفته‌های اخیر نیز موج گرمایی که در پاکستان و هندوستان به راه افتاد و باعث شد دمای هوا تا حد ۵۳ درجه سانتیگراد افزایش یابد، تعداد زیادی از افراد را به کام مرگ کشاند. به گفته نویسنده این پژوهش، برای آینده انتخاب‌ها رو به اتمام هستند. برای مقابله با موج‌های گرمایی انتخاب بین بد و بدتر است.

بسیاری از انسان‌ها در سراسر کره‌زمین هزینه‌های بالایی به‌خاطر افزایش بی‌سابقه دمای هوا می‌پردازند. اگر انتشار گازهای گلخانه‌ای محدود نشود، شاهد افزایش هرچه بیشتر هزینه‌های هنگفت ناشی از گرمای هوا خواهیم بود. یکی دیگر از نکاتی که باید به آن توجه کرد شرایط فیزیکی بدن انسان است. بدن انسان‌ تنها قادر است در بازه محدودی از دمای مرکزی بدن یعنی ۳۷ درجه سانتیگراد فعالیت بهینه داشته باشد.

در این رابطه با افزایش گرمای زمین و وقوع پدیده‌های گرمایی ریسک‌های جدی متوجه زندگی انسان‌ها است. در واقع گرمای شدید به همراه رطوبت بالا به بالارفتن دمای بدن می‌انجامد که در نهایت زندگی افراد را با خطر مرگ روبه‌رو می‌سازد.

خودزنی آب‌وهوایی ترامپ

تغییرات آب‌وهوایی اثرات ناهمگنی بر نواحی مختلف دارد. این تغییرات باعث گرم‌تر شدن مناطق گرمسیری و افزایش دما در مناطق سردسیری همچون قطب‌ها می‌شود. بر این اساس دونالد ترامپ که بارها در طول رقابت‌های انتخاباتی مسائل آب‌وهوایی را ساخته غیرواقعی چینی‌ها می‌خواند و پای کشورش را از توافق‌نامه آب‌وهوایی پاریس بیرون کشید، شهرت ننگینی در طول تاریخ برای خود به‌جا گذاشت.

گرچه آمریکا کشوری پهناور و شامل هر دو منطقه سردسیری و گرمسیری است، اما مطالعات جدید نشان می‌دهد برآیند اثرات تغییرات آب‌وهوایی و گرم‌شدن هوا برای این کشور منفی است. بر این اساس برآوردها حاکی از آن است که به ازای هر درجه فارنهایت افزایش در دمای هوا، به میزان ۷/ ۰ درصد تولیدناخالص داخلی برای اقتصاد آمریکا هزینه ایجاد خواهد شد.

 نیما صبوری