از حدود يك و نيم سال قبل، با تمديد نشدن قرارداد شركت‌هاي تامين‌كننده نيروهاي پاركبان عملا عمر پاركبان‌ها به پايان رسيد و پرونده اين طرح براي هميشه بسته شد؛ طرحي كه حدود ١٠ سال قبل به عنوان يكي ديگر از راهكارهاي شهرداري تهران براي نظم بخشي به ترافيك و تردد در پايتخت آغاز شد اما پس از فراز و نشيب‌هاي بسيار و ابهاماتي كه در عملكرد آن وجود داشت بالاخره به خاطر شفاف نبودن عملكرد پاركبان‌ها و گردش مالي پيمانكاران و نيروهاي پاركبان پايان يافت.
پيش از آن هم اين ماجرا تا آنجا بالا گرفت كه بارها در صحن شورا در مورد آن به شهرداري تذكر داده شد و حتي سرهنگ حسن عابدي، جانشين رييس پليس راهور پايتخت نيز با بيان اينكه مردم نبايد به‌صورت دستي پولي بابت پارك حاشيه‌اي خودرو پرداخت كنند، رسما اعلام كرد: از نظر پليس اخذ دستي پول توسط پاركبان‌ها هيچ توجيهي ندارد و ما تاكيد ويژه‌اي در اخذ الكترونيكي و مكانيزه پارك‌هاي حاشيه‌اي داريم.
اما با اين وجود شهروندان تهراني هنوز هم بعد از ماه‌ها از تعطيلي رسمي شركت‌هاي پاركبان، در بسياري از خيابان‌هاي شهر مرداني را مي‌بينند كه با همان شكل و شمايل پاركبان‌ها و حتي با قبوضي كه آرم شهرداري برآن حك شده، در خيابان‌ها مانند گذشته به بهانه پارك خودرو، پول‌هاي بي‌حساب و كتابي را مي‌گيرند.
پاركبان‌هايي كه نه هويت خودشان مشخص است و نه هويت شركت‌هايي كه براي آنها كار مي‌كنند. گرچه خيلي از آنها به صورت فردي و بدون آنكه زيرمجموعه شركتي باشند، اين كار را انجام مي‌دهند، بدون آنكه معلوم باشد پول‌هايي كه مي‌گيرند به چه حسابي واريز مي‌شود و بدون آنكه مالياتي بدهند، رويه‌اي كه حالا به معضلي جدي براي تهران تبديل شده تا جايي كه جانشين فرمانده راهور تهران چندي قبل در مصاحبه‌اي رسمي اعلام كرده بود كه مردم به پاركبان‌ها پول ندهند...
وي همچنين در گفت‌وگو با «اعتماد» با غيرقانوني خواندن فعاليت پاركبان‌ها از برخورد با اين پديده به شيوه‌اي جديد اشاره مي‌كند كه براساس آن خودروهايي كه به هر دليل از طريق پاركبان‌ها در خيابان‌ها و در نقاط غيرقانوني و سد معبر جا داده مي‌شوند، جريمه خواهند شد. بدين‌ترتيب راهور معتقد است كه عملا مردم متوجه بي‌اعتبار بودن پاركبان‌ها خواهند شد.
يك معضل در چند پرده
اما به نظر مي‌رسد عمر پاركبان‌ها نه تنها به پايان نرسيده كه هنوز هم در بسياري از خيابان‌هاي تهران، مردان پاركبان‌نما! همچنان با جديت به كار خود ادامه مي‌دهند. شايد به اين دليل كه هنوز هيچ سازمان و نهادي وظيفه برخورد برآنها را برعهده نگرفته است؛ مساله‌اي كه باعث ايجاد صحنه‌هاي ناخوشايندي از نارضايتي شهروندان شده است.
نياوران – پايين‌تر از ياسر – به سمت تجريش
هواي ظهرگاهان يكي از روزهاي گرم مردادماه نفس هر پياده و سواره‌اي را مي‌گيرد. نياوران به مانند هميشه شلوغ است و پرتردد. براي خريد از مغازه‌اي دنبال جاي پارك مي‌گردم. بالاخره بعد از حدود ١٠ دقيقه، با رفتن يكي از ماشين‌هايي كه در كنار خيابان پارك شده، جا براي من باز مي‌شود تا ماشينم را پارك كنم.
هنوز چند قدمي تا جاي پارك خالي فاصله دارم كه مرد ميانسالي كه كاوري مشكي با خط‌هاي قرمز به تن دارد با عجله و دوان دوان نزديك مي‌شود و يكي از مانع‌هاي قرمز رنگ پلاستيكي قيف مانند را آنجا مي‌گذارد. با عصبانيت پياده مي‌شوم و دليل اين كارش را مي‌پرسم ولي در عوض وي با خونسردي تمام جواب مي‌دهد: من مسوول پارك در اين راسته هستم.
مگر حاشيه خيابان به نام شماست كه براي آن پول مي‌گيريد؟
نه. ولي ما هم از صبح تا شب اينجا در گرما و سرما سرپا مي‌چرخيم تا مردم علاف نشوند.
اما شما با نگه داشتن جا براي افرادي كه پول به شما مي‌دهند، باعث پايمال شدن حقوق بقيه شهروندان مي‌شويد.
چرا؟ ما سال‌هاست كه به عنوان پاركبان اينجا كار مي‌كنيم.
مگر پاركبان‌ها جمع نشده‌اند؟
لبخند معناداري مي‌زند و به طعنه مي‌گويد: چرا جمع شوند؟ مگر كار خلافي مي‌كنند؟ تقصير ما است كه در اين شهر شلوغ و بي‌در و پيكر، وقت‌مان را صرف نظم بخشيدن به شهر مي‌كنيم!
مگر شهر پليس راهنمايي و رانندگي ندارد كه شما مي‌خواهيد نظم را در شهر برقرار كنيد؟
چرا. ولي اينقدر ماشين در شهر زياد است كه پليس‌ها از عهده نظم‌بخشي به آنها برنمي‌آيند.
مقدار حق پاركي كه مي‌گيريد را چه كسي تعيين مي‌كند؟
خودمان... با توجه به پولي كه قبلا و وقتي زيرنظر شهرداري بوديم، مي‌گرفتيم و با توجه به تورم و گراني، خودمان قيمتي را در نظر مي‌گيريم. مردم هم با رغبت پول مي‌دهند تا به كارشان برسند و دغدغه‌اي هم در قبال ماشين‌شان نداشته باشند.
با رغبت؟
آره. چرا كه نه؟ براي كسي كه ماشين چند صد ميليوني دارد كه ٧- ٨– ١٠ هزار تومان چيزي نيست! تازه خيلي وقت‌ها خودشان انعام هم مي‌دهند.
خيابان شريعتي - بين طالقاني و پيچ شميران
زن جوان با زحمت مي‌خواهد ماشين شاسي بلند مشكي رنگش را بين دو ماشين پارك كند. مرد جوان قدكوتاهي كه پيراهن آبي رنگ پاركباني پوشيده به سرعت خودش را به زن مي‌رساند و با هم چند ثانيه‌اي صحبت مي‌كنند. بعد، انگارمجوز صادر شده باشد، با كمك مرد پاركبان به سرعت ماشينش را پارك مي‌كند و پس از پياده شدن اسكناس سبز رنگ ١٠ هزار توماني را از كيفش در مي‌آورد و به مرد مي‌دهد. مرد هم روي يكي از برگه‌هاي قبضي كه در دست دارد چيزي مي‌نويسد و آن را پشت برف‌پاك‌كن جاساز مي‌كند.مرد پاركبان كه دور مي‌شود. از زن مي‌پرسم:
خانم چرا به اين آقا پول داديد؟
خب پاركبان است ديگه! براي جاي پارك پول مي‌گيرند.
مگر خبر نداريد كه پاركبان‌ها، جمع شده‌اند و فعاليت‌شان غير قانوني اعلام شده است؟
نه... جدي؟ خبر نداشتم. پس چطور هر كجا كه مي‌رويم باز هم از اين پاركبان‌ها هستند و از ما پول مي‌گيرند؟
خب شما خودتان به آنها پول مي‌دهيد!
ولي آنها مدعي‌اند كه اگر پول ندهيم، جريمه مي‌شويم...
اصلا چنين چيزي نيست.
اگر غير قانوني هستند پس چرا به اين راحتي با لباس فرم و دسته قبض مردم را سركيسه مي‌كنند؟! چرا كسي از سطح خيابان‌ها آنها را جمع نمي‌كند؟
خب شما هم مي‌توانيد به آنها پول ندهيد.
وقتي به ما مي‌گويند جريمه مي‌شويد. وقتي كه لباس فرم دارند و از آن مهم‌تر دسته قبض، ما چطور متوجه شويم كه غيرقانوني هستند؟! وقتي شما روي سربرگ شركتي مطلبي يا نامه‌اي را بزنيد، بلافاصله محكوم به سوءاستفاده از اسناد دولتي مي‌شويد و دادگاهي خواهيد شد ولي اينها به همين راحتي قبوض پاركبان‌ها را با مهر و آرم بين مردم پخش مي‌كنند؟!
خانم مسني كه خود را مادر دختر معرفي مي‌كند و تا آن لحظه شنونده ديالوگ ما بود نيز در اينجا وارد گفت‌وگو مي‌شود و در تاييد حرف دخترش مي‌گويد: چند وقت قبل بچه خواهرم ماشين گرانقيمت خود را بدون اينكه حاضر شود به پاركبان پول بدهد، در يكي از خيابان‌هاي شمال شهر پارك مي‌كند و نيم ساعتي براي كاري ماشينش را ترك مي‌كند. بعد كه برمي‌گردد، مي‌بيند يك خط بزرگ روي ماشينش كشيده‌اند!
آيا از او شكايتي نكرده است؟
لبخند تلخ و معناداري مي‌زند و مي‌گويد: اي آقا دل‌تان خوش است، چه شكايتي؛ او خيلي راحت جواب مي‌دهد: مگر ماشينت را دست من سپردي كه آن را از من مي‌خواهي!؟ اگر هم مي‌خواست شكايت كند باز راه به جايي نمي‌برد! چون مدركي نداشت. اصلا از كي مي‌خواست شكايت كند؟!
مسوولان، در پيچ ناكجاآباد...
اما در اين بين مسوولان هنوز هم سرگردان هستند و حيران. هنوز هم برخي از اعضاي شوراي شهر از فعاليت پاركبان‌ها گلايه دارند و آن را غيرقانوني مي‌دانند و در مقابل، شهرداري هم با اين استدلال كه قرارداد اين شركت‌ها فسخ شده و ديگر مسووليتي در مقابل آنها ندارد، از زير بار پاسخگويي در اين زمينه شانه خالي مي‌كند.
اقبال شاكري، رييس كميته عمران شوراي شهر تهران يكي از همين اعضاست كه از چند هفته قبل تا امروز بارها در صحن شورا به فعاليت اين شركت‌ها واكنش نشان داده و آنها را غيرقانوني خوانده است. وي در گفت‌وگو با «اعتماد» با تاكيد مجدد بر اينكه دريافت هر گونه اخذ وجه نقد از شهروندان توسط پاركبان‌ها اقدامي غيرقانوني است، گفت: معتقدم فعاليت پاركبان‌ها هيچ تفاوتي با سوءاستفاده از فضاي عمومي ندارد.
وي با ذكر اينكه پاركبان‌هايي كه شهروندان را مجبور به پرداخت پول مي‌كنند، اقدام‌شان مصداقي از «زورگيري» است، گفت: نمي‌شود كه هر كسي دور يك فضاي عمومي حصار بكشد و براي ورود به آن از مردم پول مطالبه كند، اين اقدام كاملا غيرقانوني است.
شاكري در پاسخ به اين سوال كه چرا تا امروز شورا و شهرداري اقدامي جدي‌تر در مورد فعاليت پاركبان‌ها و برخورد با آنها نكرده است؟ گفت: تاكنون چند بار اين مساله در شورا مطرح شده است، اما معاونت حمل و نقل ترافيك تاكنون به صورت جدي به اين مساله ورود پيدا نكرده است. شايد به اين دليل كه تصور مي‌كرده اگر بخواهد وارد اين قضيه شود و جلوي پاركبان‌ها را بگيرد، نمي‌تواند از پس كمبود پاركينگ‌ها برآيد.
اما اگر فعاليت اين پاركبان‌ها غيرقانوني است، چگونه است كه هنوز پاركبان‌ها برگه‌هاي قبوض آرم‌دار قبلي را به مردم ارايه مي‌دهند؟ سوالي كه شاكري در پاسخ آن گفت: اين مساله براي خود من نيز سوال بوده و هست. اما طبق بررسي‌هايي كه كرده‌ام، به نظر مي‌رسد اين برگه‌ها متعلق به همان قراردادهاي اوليه شركت‌هاي پيمانكاري است. بعد از تمام شدن آنها نيز از فيش اوليه كپي مي‌گيرند و دوباره از آنها استفاده مي‌كنند.
به گفته وي سيستم كنترل مكانيزه سال گذشته در شورا به تصويب رسيد و مقرر شد از اين ١٠٠ هزار جاي پارك حاشيه‌اي در تهران، هر ساله تعداد مشخصي تحت كنترل اين سيستم درآيد. پس از تصويب اين طرح، معاونت حمل‌و‌نقل و ترافيك شهرداري تهران به صورت جدي اعلام كرد كه پاركبان‌ها وجه قانوني ندارند.
اما اين پايان ماجرا نيست. اين سناريو همچنان ادامه دارد. به گفته شاكري در تهران برخي از شركت‌ها افراد را استخدام كرده و در كوچه و فضاي عمومي قرار مي‌دهند تا اجازه ندهند هيچ كسي جز خود آنها در آن مكان پارك كنند. به گفته وي حتي موردي ديده شده كه فردي ماشين صفر خريده و براي مدت طولاني يكجا پارك كرده است.
با تمام اين تفاصيل هنوز سوال اصلي بي‌پاسخ مانده است. اينكه وظيفه جمع‌آوري و برخورد با پاركبان‌ها برعهده چه نهاد و سازماني است ؟ شاكري دراين زمينه معتقد است كه ضابط قضايي بايد با تخلفات اينچنيني برخورد كنند.
وي گفت: پليس راهور و معاونت حمل و نقل ترافيك شهرداري تهران از دو سال پيش اعلام كرده بودند كه پرداخت هر گونه وجه نقد به پاركبان‌ها تخلف است، با اين حال كماكان شركت‌ها اقدام به استخدام و به كارگيري پاركبان‌ها مي‌كنند.
وي تاكيد مي‌كند: بايد به‌شدت با شركت‌هاي مافيايي كه پاركبان‌ها را استخدام مي‌كنند، برخورد شود. شركت‌هايي كه هويت‌شان معلوم نيست و آنكه از آنجايي‌كه دو سال است قرارداد آنها به پايان رسيده هيچ گونه مالياتي پرداخت نكرده و وجهه قانوني ندارند و كارمندان‌شان هم بيمه نيستند. وي درنهايت به عنوان راه‌حل قانوني اين معضل گفت: معتقدم بايد نماينده حقوقي شهرداري از اين شركت‌هاي غيرقانوني كه در امور حمل و نقل شهر دخالت مي‌كنند، شكايت كند و راه را براي ورود دادستاني و دستگاه قضا باز كنند تا تكليف آنها مشخص شود.
تكليف ٥٠٠ خانوار بيكار پاركبان چه مي‌شود؟
اما در اين بين دوستي و قناعتي دو عضو ديگر شورا هستند كه چندان با شيوه حذف يكباره پاركبان‌ها موافق نيستند. ابوالفضل قناعتي، عضو هيات‌رييسه شوراي شهر در گفت‌وگو با «اعتماد»، در اين خصوص گفت: من به شخصه با اين اقدام يعني حذف يكباره نيروهاي پاركبان مخالف بودم چراكه معتقدم براي انجام اين كار بايد ابتدا همفكري براي اين نيروها كرد و هم زيرساخت‌هاي لازم براي كنترل مكانيزه پارك خودروها فراهم شود.
اسماعيل دوستي، ديگر عضو كميسيون حمل و نقل شورا نيز با وجود انتقادهايي كه به عملكرد پاركبان‌ها و شفاف نبودن گردش مالي‌شان دارد، معتقد است: ما بارها در شورا از شهرداري خواسته بوديم يا فكري براي ساماندهي اين پاركبان‌ها بكند يا آنها را جمع كند. ولي اين به اين معنا نيست كه بدون برنامه، ٥٠٠ خانواده را بيكار كنيم. اگر قرار است آنها را حذف كنيم بايد فكري هم براي كار و اشتغال پاركبان‌ها بشود.
چمران: فلسفه پاركبان مديريت پارك حاشيه‌اي بود نه ايجاد شغل
فعاليت پاركبان‌ها حساسيت اعضاي شوراي شهر را نيز برانگيخت به گونه‌اي كه مهدي چمران، رييس شوراي شهر نيز به ايسنا در مورد وضعيت پاركبان‌هاي فعال در سطح شهر با اشاره به مصوبه شوراي شهر در مورد وضعيت و نحوه فعاليت پاركبان‌ها گفت: هدف و فلسفه ايجاد پاركبان‌ها نظم‌بخشي و مديريت پارك حاشيه‌اي و زمان توقف بوده است نه اينكه اين مساله به شغل برخي افراد بدل شود و افراد از اين راه امرار معاش كنند.
چمران با بيان اينكه حالا پاركبان‌ها به اين فعاليت به چشم شغل نگاه و سعي مي‌كنند تا از اين راه براي خود درآمدي داشته و حتي براي شهروندان جاي پارك تعيين مي‌كنند، گفت: شوراي شهر بارها با اين رويه و موضوع مخالفت كرده و در حال بررسي موضوع هستيم تا اين موضوع تعيين تكليف شود.
فعاليت پاركبان غيرقانوني است؛ شهروندان پول ندهند
همچنين معاون حمل و نقل ترافيك شهرداري تهران نيز در گفت‌وگو با «اعتماد» با تاكيد براينكه از ديد ما ديگر چيزي به نام پاركبان وجود خارجي ندارد، گفت: به جاي پاركبان‌ها در حال زياد كردن تعداد پاركومترها هستيم ولي در هر صورت فعاليت پاركبان‌ها غيرقانوني است.
مازيار حسيني گفت: خودروهايي را تحويل پليس داده‌ايم كه مجهز به دوربين هستند و ١٨ نوع تخلف را ثبت مي‌كنند، بنابراين نيازي به وجود پاركبان‌ها نيست و اگر جايي پاركومتر فعال وجود داشته باشد رانندگان از آن استفاده كنند.
وي گفت: اگر پاركباني داراي قبض سازمان حمل و نقل و ترافيك باشد غيرقانوني است و با هماهنگي معاون دادستان تهران به زودي در اين زمينه برخورد حقوقي مي‌شود. مازيار حسيني، معاون حمل و نقل و ترافيك چند ماه قبل در مصاحبه‌اي گفته بود: از سال ٩٤ سازمان حمل و نقل و ترافيك قراردادي با پاركبان ندارد.
درحال حاضر ١٥ هزار فضاي پارك حاشيه‌اي با پاركومتر كنترل مي‌شود و ١٥ هزار مابقي را در حال برگزاري مناقصه هستيم. به گفته او، پول پارك حاشيه‌اي به حساب شهرداري نمي‌رود و پول مستقيما به حساب خزانه واريز مي‌شود.
در همين خصوص منصور نويريان، قائم مقام سازمان حمل و نقل و ترافيك شهرداري تهران نيزبه «اعتماد» گفت: مشكل خاصي وجود ندارد. به اين معنا كه در زمينه پارك خودروها مثل سال‌هاي قبل از آغاز به كار پاركبان‌ها عمل خواهد شد يعني اگر در خياباني پاركومتر وجود دارد با پرداخت وجه آن و اگر در معبري پاركبان وجود ندارد با رعايت قانون و توجه به علايم راهنمايي و رانندگي شهروندان خودروي خود را پارك كنند.
وي همچنين در مورد وضعيت شغلي نيروهاي پاركبان گفت: اينها در طول اين سال‌ها در قالب شركت‌هاي پيمانكاري با ما كار كرده‌اند. حالا هم با همان وضعيت به كار خود با شركتي كه در آن كار كرده‌اند، ادامه خواهند داد و قرار نيست بيكار شوند.
مردم به پاركبان‌ها پول ندهند
جانشين رييس پليس راهور پايتخت هم چندي قبل با بيان اينكه مردم نبايد به‌صورت دستي پولي بابت پارك حاشيه خودرو پرداخت كنند، گفته بود: با توجه به اصل بودن اخذ مكانيزه هزينه پارك حاشيه‌اي، پليس هيچ‌گونه اعمال قانوني در خصوص اماكني كه دستگاه‌هاي پاركومتر ندارند، نخواهد كرد.
سرهنگ حسن عابدي در گفت‌وگو با تسنيم، با اشاره به مشكلات موجود در اخذ هزينه دستي پارك حاشيه‌اي خودرو كه توسط پاركبان‌ها انجام مي‌شود، اظهار كرد: از نظر پليس اخذ دستي پول توسط پاركبان‌ها هيچ توجيهي ندارد و ما تاكيد ويژه‌اي در اخذ الكترونيكي و مكانيزه پارك‌هاي حاشيه‌اي داريم.
جانشين رييس پليس راهور تهران بزرگ گفت: مردم بايد بدانند با توجه به اصل بودن اخذ الكترونيكي هزينه پارك حاشيه‌اي خودرو، پليس هيچ‌گونه اعمال قانوني در خصوص اماكني كه به دستگاه‌هاي مكانيزه و پاركومتر مجهز نيستند انجام نخواهد داد.
وي با بيان اينكه مردم نبايد به صورت دستي پولي بابت پارك حاشيه خودرو پرداخت كنند، خاطرنشان كرد: از نظر ما اخذ دستي پول پارك خودرو در حاشيه معابر توسط پاركبان‌ها هيچ توجيهي ندارد.
به گفته عابدي، پليس پيگير اخذ مكانيزه هزينه پارك حاشيه‌اي خودرو و نصب تجهيزات مكانيزه و الكترونيكي در اماكني كه نياز به نصب اين تجهيزات دارند خواهد بود.
وي هنوز هم همان گفته‌ها را تكرار مي‌كند و معتقد است كه فعاليت پاركبان‌ها غيرقانوني است. سرهنگ عابدي در گفت‌وگو با «اعتماد» در اين خصوص گفت: خود ما، حدود يك‌سال و نيم قبل اعلام كرديم كه فعاليت اين پاركبان‌ها غيرقانوني است. الان هم با آنها برخورد مي‌كنيم.
وي در پاسخ به اين سوال كه آيا مستقيما با پاركبان‌ها برخورد مي‌كنيد يا شيوه ديگري را در پيش مي‌گيريد، گفت: ما به جاي برخورد با پاركبان‌ها، هر جا كه آنها ماشين‌ها را به شكل غيرقانوني پارك كرده باشند، جريمه مي‌كنيم. ولي برخي از شهروندان خودشان به اين افراد پول مي‌دهند تا مواظب ماشين‌هاي‌شان باشند. در چنين شرايطي ما نمي‌توانيم بگوييم چرا به فلاني پول داده‌ايد تا مواظب ماشين‌تان باشد!
عابدي تصريح كرد: ولي اولا باز هم تاكيد مي‌كنيم كه مردم به اين افراد پول پرداخت نكنند و دوم اينكه اگر به اين افراد پول بدهند، باز هم ما ماشين‌هايي كه غيرقانوني پارك كرده باشند را جريمه مي‌كنيم. به عنوان مثال چند وقت پيش خبردارشديم در منطقه٣، خيابان ناهيد، اشخاصي در نقش پاركبان، ماشين‌هاي مردم را به صورت عمودي پارك مي‌كنند تا از مردم پول بگيرند كه اين عمل باعث تنگ شدن معبر و ايجاد ترافيك شده بود. بلافاصله ماموران ما شروع كردند به جريمه كردن خودروها و به تدريج اين محل پاكسازي شد.
حميدرضا خالدي
- 15
- 1
