سازمان زمین شناسی: حوادث مشابه متروپل در اصفهان به دلیل فرونشست دور از انتظار نیست

رضا اسلامی روز دوشنبه در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه وقوع حادثه متروپل زنگ هشدار برای مسوولان استان و دولت است، افزود: در صورت رخداد حوادث مشابه در اصفهان هیچکدام از سازندگان بنا یا پیمانکاران متهم ردیف اول نیستند بلکه متهم جایگاه اول فرونشست زمین است .

وی تصریح کرد:  بیشینه نرخ فرونشست  زمین در اصفهان ۱۸۵ میلیمتر در سال است و هر سازه ای در زیر زمین و یا بر روی آن ساخته شود ازپیامدهای فرونشست زمین در امان نخواهد ماند.

اسلامی ادامه داد:  فاجعه آن زمان بدتر خواهد شد که زلزله ای در حد ۴.۵ تا پنج ریشتر(مانند زلزله ۴.۵ ریشتری اردیبهشت ۹۲ در حبیب آباد در عمق پنج کیلومتری زمین )در اصفهان اتفاق بیفتد و پس از آن خانه هایی که بر اثر فرونشست زمین ترک خورده و آسیب پذیر شده اند بدنبال یک تنش کوچک آوار می شوند.

مدیر کل سازمان زمین شناسی و اکتشافات مواد معدنی اصفهان افزود: همانگونه که برای ساختمان متروپل سال قبل از آن هشدارهای لازم داده شده بود که اگر به آنهاتوجه شده بود شاید اکنون شاهد مدفون شدن هموطنانمان نبودیم، تصور اینکه سقف سازه های بسیاری در اصفهان بر سر مردم فرو بریزد نیز بسیار سخت و هولناک است.

وی تصریح کرد: بارها هشدارها وعواقب بی توجهی به آن توسط متخصصان سازه و زمین شناسی در خصوص فرونشست زمین  در اصفهان داده شده است و باید برای این بحران چاره ای اندیشید.

اسلامی  با بیان اینکه وقتی تعادل بین تغذیه آبخوان و برداشت از آن در یک دشت بهم بخوردو برداشت بیشتر از تغذیه باشد فرونشست زمین اتفاق خواهد افتاد، افزود: در دشت اصفهان جریان زاینده رود به عنوان اصلی ترین منبع تغذیه کننده آبخوان قطع شده واز طرفی سالانه از چاه های آب نیز ۳۱۱ تا ۵۱۵ میلیون متر مکعب آب برداشت شده است.

وی افزود: تاکنون نزدیک به ۶۵درصد از حجم آبخوان برداشت شده است، باید این معادله برعکس شود یعنی برداشتها متوقف شود و زاینده رود بطور مداوم جریان داشته باشد. 

اسلامی  تصریح کرد: تحقق این  مساله به همین راحتی  ممکن نیست مگر اینکه اراده ملی برای حفظ و نجات باغ موزه ایران وجود داشته باشد. 

وی با بیان اینکه حفظ حق و حقوق برداشت کنندگان نیز اهمیت دارد، افزود: اما باید به این نکته هم توجه کرد که فرصت بسیار زیادی نداریم و دولت هر چه زودتر باید در این زمینه اقدام جدی بکند . 

طرح‌های انتقال آب به اصفهان، وضعیت را بدتر کرده است

اسلامی اضافه کرد: موضوعی که این روزها دولتمردان و مسوولان آن را راه نجات و جاری شدن زاینده رود می دانند طرح های انتقال آب از حوزه کارون یا از خلیج فارس است، اما  مقایسه تصاویر دریافتی از وضعیت اصفهان در سالهای ۱۹۸۶ تا ۲۰۲۰ نشان می دهد که تا قبل ازطرح های انتقال آب از کوهرنگ ۲، چشمه لنگان وتونل خدنگستان که در شرایط نرمال آوردی در حدود ۴۰۰ میلیون  متر مکعب داشتند؛ زاینده رود جریان داشت و گاوخونی عروس تالابهای ایران در شرق اصفهان طنازی می کرد و باغ شهر اصفهان با واژه ای به نام فرونشست زمین بیگانه بود.

وی تصریح کرد: اما امروز بعد از ۳۰سال از طرح های انتقال به تونل کوهرنگ ۲ و کمتر از۲۰ سال از چشمه های لنگان و خدنگستان نه تنها سودی برای اصفهان نداشته بلکه جریان دائمی زاینده رود قطع شد و اکنون در حد یک کانال آبرسانی تغییرکاربری داده است و تالاب گاوخونی که زمانی اکوسیستم بسیار متنوع و پویایی داشت به کانون گرد و غبار تبدیل شده و زبانه های فرونشست زمین تا قلب شهر نفوذ کرده است.

مدیر کل سازمان زمین شناسی و اکتشافات مواد معدنی اصفهان با بیان اینکه یک‌ جای این معادله مشکل دارد، تصریح کرد:  آب آمده اما وضعیت بهتر که نشده به مراتب بدتر شده است. 

وی افزود: علت این موضوع این است که قبل از اینکه آبی منتقل شود چندین برابر برای  مصرف آن برنامه ریزی شده است.

اسلامی اضافه کرد: با انتقال آب کوهرنگ ۲، صنایع فولاد در اصفهان افتتاح شد، توسعه کشاورزی در غرب اصفهان با تونل های خدنگستان و لنگان سرعت بیشتری گرفت که همه این موارد باعث ایجاد جاذبه های شغلی فراوان در اصفهان شد و نتیجه آن رشد نامتوازان جمعیت و افزایش مهاجران جویای شغل در این استان شد.

حقابه محیط زیست مهجور واقع شده است

وی افزود: این حجم مهاجر نیز محلی برای سکونت می خواستند از این رو ۷۰ درصد از فضای های سبز اصفهان جای خود را به ساختمان‌های مسکونی داد، از طرفی رشد صنایعی که الزمات محیط زیستی را رعایت نمی کردند آلودگی هوا و بیماری های زیادی از جمله ام اس، آلزایمرو سرطان بدنبال داشت، از همه بدتر زمانی که آوردهای آبی از منابع انتقالی کم شد راحتترین و بی دردسرترین گزینه،  دست درازی به حقابه محیط زیست بود که متاسفانه در طول چند دهه هر روز بیشتر و بیشتر شاهد این تعرض ها هستیم.

اسلامی افزود: تالاب گاوخونی و زاینده رودی که با ۱۷۵ میلیون متر مکعب در سال سرزنده وپویا می ماند را از حق طبیعی محروم کردندو نتیجه کار بعد از بیست و اندی سال این شد که  اکنون می بینیم.

وی تصریح کرد:  تا زمانی که اینگونه نگاه  ما مدیریت توسعه صنعتی وکشاورزی های غیر مدرن  باشد حتی اگر اقیانوس آرام هم در پشت سدداشته باشیم بازهم زاینده رود جاری نخواهد شد.

اسلامی افزود: در نگاه دولتمردان و مسوولان بعد از تامین آب آشامیدنی، حوزه صنعت و کشاورزی در اولویت قرار دارد و به محیط زیست به دید یک‌ طفیلی نگاه می شود، این در حالی است که محیط زیست به مثابه عضوی از خانواده با اینکه اصلی ترین نقش در حفظ ودوام خانواده را دارد ببشتر مورد بی مهری قرار می گیرد. 

وی هشدار داد: سکوت طبیعت هم آستانه تحملی دارد واگر از حد عبور کند فجایع بسیار ویرانگرتر از نبود صنعت و کشاورزی را به بار خواهد آورد.

جانمایی صنایع نیازمند بازاندیشی است

اسلامی ادامه داد: در آینده ای نزدیک آن زمان که منابع زیر زمینی آبخوان اصفهان تمام شود که دور نیست اصفهان شهری خواهد شد که مرتب به جریان آب انتقالی وابسته است و اگر زمانی به هر دلیلی مشکلی در انتقال آب ایجاد شودچگونه می توان جمعیت ۲.۵ میلیون نفری (در زمان حاضر) سیراب کرد، از طرفی کشاورزی، دامداری و هم بخش بزرگی از صنعت نیز تعطیل خواهد شد و اصفهان که زمانی تولید کننده و صادر کننده مواد غذایی بود به شهری وابسته به واردات مواد غذایی تبدیل خواهد شد.

مدیر کل سازمان زمین شناسی و اکتشافات مواد معدنی اصفهان با بیان اینکه اصفهان و یزد  به نوعی قربانی طرح های انتقال آب هستند، تصریح کرد: در زمان حاضر با انتقال آب از بن به بروجن که به نام شرب و به کام صنعت از حوضه بحران زده زاینده رود است آینده ای مانند اصفهان و یزد برای استان همجوار نیز پیش بینی خواهم کرد. 

وی با بیان اینکه با صنعت وکشاورزی مخالف نیستم بلکه اعتقاد دارم برای حفظ استقلال کشور باید تا حد امکان در همه زمینه ها خودکفا باشیم، افزود: جانمایی صنایع و نوع صنعت در مکان‌های مختلف باید با شرایط اقلیمی آن منطقه همخوانی داشته باشد.

اسلامی گفت: با پیشرفت فناوری، دوره کشاورزی های سنتی گذشته و اکنون ما به یک انقلاب بزرگ در روش‌های کشاورزی و کشت نیاز داریم واین جراحی را باید هر چه زودتر شروع کنیم زیرا با این شیوه استفاده از منابع آب زیرزمینی در آینده ای نزدیک ایران به بزرگترین وارد کننده آب شیرین تبدیل خواهد شد.

به گزارش ایرنا، اصفهان باسابقه زیاد و شدید موارد متعدد فرونشست، امروز استانی با وضعیت قرمز است که وضعیت آن از هشدار گذشته و به بحران تبدیل‌شده است.

کارشناسان، خشکسالی طولانی‌مدت، برداشت‌ بی‌رویه آب از سُفره‌های زیرزمینی و همچنین حذف جریان آب رودخانه زاینده‌رود از دل شهر، را از عواملی می‌دانند که باعث وقوع و شدت گرفتن فرونشست زمین در این شهر شده است.

بر اساس آمار و اطلاعات سازمان زمین‌شناسی اصفهان، در سال ۹۵ فقط ۲ درصد از مساحت این استان با فرونشست زمین درگیر بود، درحالی‌که بر اساس نتایج آخرین مطالعات، اکنون حدود ۱۰ هزار کیلومترمربع یعنی ۱۰ درصد از مساحت اصفهان، در شرایط خطرناک فرونشست قرارگرفته است.