سیل، هورالعظیم را سیراب کرد

احمدرضا لاهیجان‌زاده ، مدیر کل حفاظت محیط زیست استان خوزستان و سرپرست معاونت دریایی سازمان محیط زیست - در گفت‌ و گو با ایسنا، با اشاره به طغیان رودخانه کرخه در مورد آورد تالاب هورالعظیم گفت: در شرایط حاضر، سه شاخه اصلی و ۱۰ شاخه فرعی رودخانه کرخه وارد هورالعظیم می‌شود تا صبح روز گذشته ورودی آب از رودخانه کرخه به هورالعظیم ۵۷۰ متر مکعب در ثانیه بود البته با توجه به اینکه «دبی» رودخانه کرخه - که به تازگی رهاسازی شده -  ۲۴۰۰ متر مکعب در ثانیه است، پیش‌بینی می‌شود با احتساب مقدار آبی که در مسیر، در دشت پخش می‌شود، در روزهای آینده جریان آب با سرعت ۱۳۰۰ متر مکعب در ثانیه به تالاب هورالعظیم برسد.

انتقال آب از ایران به عراق با بازگشایی دریچه‌های مرزی هورالعظیم

وی با تاکید بر اینکه هورالعظیم به لحاظ آبگیری در وضعیت نرمال است،اظهارکرد: از آنجا که تالاب ظرفیت پذیرش این حجم آب را به طور ناگهانی ندارد (به ویژه در حوضچه شماره یک و بخشی از حوضچه شماره دو که ورودی رودخانه به تالاب است بیش از حد ظرفیت پذیرش آب وجود دارد)، آب به سمت عراق هدایت و همه دریچه‌های ارتباطی بین ایران و عراق یا همان دایک‌های مرزی بازگشایی شده است. این دریچه‌ها می‌تواند حجم زیادی از آب را به بخش عراقی انتقال دهد.

مدیر کل محیط زیست استان خوزستان با اشاره به اینکه همه راه‌های ارتباطی بین مخازن هورالعظیم از شماره یک تا پنج باز شده است تا آب وارد شده در کل هورالعظیم پخش شود، در پاسخ به این پرسش که آیا مانعی در مسیر آبگیری تالاب هورالعظیم وجود دارد؟ تصریح کرد: موانع عمدتاً جاده‌های دسترسیِ داخل تالاب است که بخشی از آن‌ها مربوط به زمان جنگ تحمیلی و بخشی هم مربوط به فعالیت‌های نفتی است البته از حدود سه سال پیش حدود ۲۳۰ کالورت یا زیرآبگذر به همراه ۳۹ پل در این جاده‌ها احداث شده و تا حد امکان ارتباطات آبی برقرار شده است اما تالاب همچنان به راه‌های ارتباطی بیشتر نیاز دارد.

بازگشایی جاده‌های داخل هورالعظیم

لاهیجان‌زاده با اشاره به اینکه هفته قبل به دلیل سیلاب تعدادی از جاده‌های داخل تالاب با نظارت محیط زیست استان و با کمک شرکت مهندسی توسعه نفت بازگشایی شده است، تاکید کرد: یکپارچه‌سازی تالاب هورالعظیم باید در دستور کار قرار گیرد. به همین علت لازم است یک طرح جامع برای بازگشایی مسیرها تهیه و بر اساس آن همه ارتباطات بین مخازن تالاب به طور یکسان برقرار شود.

وی در ادامه در مورد وسعت آب در هورالعظیم گفت: هنوز صد درصد تالاب پرآب نشده است چون در حوضچه شماره پنج، شیب زمین طوری است که آب نمی‌گیرد. حدود ۴۰ درصد حوضچه پنج زیر آب است اما بخشی از آن به دلیل شیب و شرایط توپوگرافی آب نمی‌گیرد البته اگر به دلیل خطر آبگرفتگی شهرهای بستان و رُفَیّع ناچارنبودیم آب را از دریچه‌های یک و دو به سمت عراق انتقال دهیم، حوضچه پنج هم پر می‌شد.

مدیر کل محیط زیست استان خوزستان همچنین با اشاره به عمق آب در تالاب هورالعظیم ادامه داد: عمق آب در بخش‌های مختلف تالاب متغیر و در حوضچه‌های چهار بین ۳۰ سانتیمتر تا نیم متر است. در حوضچه‌های یک و دو، عمق آب به سه تا پنج متر می‌رسد چون شیب تالاب متفاوت است.

حق‌آبه هورالعظیم حداقل تا دو سال بعد تضمین است

وی با اشاره به ذخیره‌سازی ۶ میلیارد متر مکعب آب پشت سد کرخه درپی بارش‌ها و سیلاب‌هابی اخیر تصریح کرد: معمولاً بیش از ۴.۷ میلیارد متر مکعب، اجازه آبگیری در سد کرخه داده نمی‌شد و ۵.۲ میلیارد ظرفیت نهایی است اما امسال به دلیل شرایط فوق‌العاده‌ای که پیش آمده تا شش میلیارد متر مکعب هم اجازه آبگیری در این سد داده شده است. وجود این میزان آب پشت سد کرخه بعد از فروکش کردن سیلاب‌ها می‌تواند تضمین‌کننده حق‌آبه هورالعظیم حداقل تا دو سال آینده باشد حتی اگر بارشی هم رخ ندهد.

لاهیجان‌زاده در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر حجم آب تالاب هورالعظیم چه میزان است؟، با اشاره به اینکه بخش عراقی تالاب هورالعظیم هم پرآب شده است، گفت: محاسبه حجم آب در حال حاضر دشوار است اما به احتمال قوی بیش از دو میلیارد متر مکعب آب در دو بخش عراق و ایران هورالعظیم وجود دارد. حجم آب بسیاری از سمت ایران وارد بخش عراقی هورالعظیم شده است. البته از دجله عراق هم آب وارد تالاب شده است. در حال حاضر بخش عراقی تالاب گنجایش ندارد و آب به رودخانه دجله راه پیدا کرده است و از طریق اروند به سمت خلیج فارس تخلیه می‌شود.

وی به این پرسش که آیا میزان آب انتقال یافته از سمت ایران به عراق مشخص است،پاسخ مثبت داد و گفت: عدد آب‌های انتقالی به بخش عراقی مشخص است اما به دلیل مشغله زیاد نیروهای محیط زیست و سایر نهادهای متولی آب، امکان ارائه عدد دقیق وجود ندارد.

مدیر کل محیط زیست استان خوزستان در پایان با اشاره به حضور نیروهای محیط‌بانی در مناطق مختلف استان خوزستان تاکید کرد: به دلیل وخاومت اوضاع، همه نیروهای استان از جمله محیط زیست در مناطق مختلف پراکنده هستند. نیروهای محیط‌بانی نیز به دلیل اِشرافی که به منطقه دارند، در اختیار فرمانداری‌ها هستند همچنین تعدادی از قایق‌های محیط زیست هم در دز و شوش کار امدادرسانی و تخلیه روستاها به مناطق امن را انجام می‌دهند.