اگر از حمل و نقل حرف بزنی و با یک دو دو تا چهارتای کوچک ثابت کنی که تعداد اتوبوس ها و قطارهایمان هنوز به قدری نیست که از همه مردم بخواهیم ماشین های شخصی را کنار بگذارند و به پشتوانه شهرداری محترم دل را به دریای شلوغی و بوی عرق صبحگاهی و آقا جمع تر بایستید جا شویم بزنند، ناگهان مدیر محترم در مقام پاسخگویی می گوید: واگن های مخصوص بانوان را بیشتر کرده ایم که زن و مرد جدا جدا له بشوند یا دون شان زنان است که پشت قطار بنشینند و روزانه چند هزار نامحرم که معلوم نیست از کجا پیدایشان شده را به مقصد برسانند.
اساس مدیران عزیز هم بعد از این همه سال شیرفهم شده اند که باید برای انحراف افکار عمومی با تکنیک بزن زیرش، بحث را به سمت مردانه- زنانه شدن ببرند. جوری که یک آن فکر می کنی خدایی نکرده حرف مثبت هجدهی زده ای و طرف با جمله آقا اینجا خانواده نشسته، دارد تو را از گفته ات پشیمان می کند.
اگر تا همین چند سال پیش زنان کنار مردان به سالن دوازده هزار نفری آزادی می رفتند و والیبال نگاهمی کردند، اکنون دیگر این استادیوم جای این اعمال شنیع نیست و باید بروند حیا کنند و اگر جرئت دارند جلوی پدر مادر خودشان و از توی تلویزیون بازی را نگاه کنند. پس از شنیدن آخرین نمونه از این اتفاق مردانه – زنانه در متروی تهران به خودمان آمدیم و گفتیم شاید بد نباشد با هم (تا جایی که می توان گفت و نوشت)، مرور کنیم که در این سی و اندی سال چه جاهایی را به لطف یزدان و بچه ها از وجود زنان پاک سازی کرده ایم.
رانندگی قطار ممنوع
همین چند هفته پیش مدیرعامل شرکت بهره برداری مترو اعلام کرد که برای حفظ کرامت زنان، از آنها به عنوان راهبر یا همان راننده قطارهای مترو استفاده نمی کنند. هر چند او دقیقا اشاره نکرد چه چیزی باعث می شود کرامت راننده قطار زیر سوال برود.
نخستین زن راننده مترو در دبی
اگر مشکل همان مسئله همیشگی اختلاط است، باید این را یادآور شویم که هر دو واگن راهبران قطار بعد از واگن مختص خانم ها قرار دارد و در نتیجه این نمی تواند بهانه خوبی باشد. اعضای شورای شهر تهران نسبت به این مسئله واکنش نشان دادند و اعلام کردند بر طبق قوانین محدودیتی برای راهبری خانم ها در قطار وجود ندارد. اما در عمل چه شد؟ خبر نداریم.
رانندگی موتور ممنوع
دختران عشق موتور دیگر با این مسئله کنار آمدند که موتورسواری آنها در شهر برایشان به صورت یک رویا خواهدماند. ممنوعیت موتورسواری زنان در شهر یکی از آن ممنوعیت هایی است که هیچ قانونی مدونی در رابطه با آن وجود ندارد. هیچ جای قانون نوشته نشده است که زمان نمی توانند موتورسواری کنند، ولی از سوی دیگر هیچ نهادی وجود ندارد که به زنان برای موتورسواری گواهینامه بدهد. همین چند روز پیش بود که فرمانده انتظامی دزفول اعلام کرد: «دو دختر هنجارشکن از نبود نیروی انتظامی در بوستان جنگلی دزفول سوءاستفاده کرده و در اقدامی ناپسند و مخالف با ارزش ها و هنجارهای جامعه و انقلاب، اقدام به موتورسواری کردند.
انتشار تصاویر و فیلم این حرکت زشت و قبیح در فضای مجازی موجب نگرانی و تاسف بسیار زیاد مردم دین دار و ولایت مدار شهرستان و به طبع مسئولان و متولیان فرهنگی شهرستان شد. پس از انتشار این تصاویر و فیلم ها در فضای مجازی که بیانگر اوج پشت پا زدن به هنجارهای دینی توسط آن دو دختر و انجام حرکات زشت در پارک خنگلی بود، نیروی انتظامی اقدامات گسترده ای را برای دستگیری این دو دختر انجام داد. این دو دختر امروز با همکاری بسیج، منابع مختلف خبری و مردم شناسایی، دستگیر و تحویل مراجع قضایی شدند.»
هر چند موتورسواری خانم ها زیر نظر فدراسیون اتومبیل رانی و در پیست بدون مشکل انجام و گاهی جسته و گریخته مسابقاتی هم برگزار می شود، ولی با این حال هنوز خانم ها نمی توانند در شهر پشت موتور بنشینند و آن را برانند، چون در عملیاتی ضربتی شناسایی و دستگیر می شوند. پس فعلا مجبورند اگر خیلی هوس موتورسواری در شهر به کله شان زد، کمی عقب تر و ترک موتور بنشینند و یک آقا راننده آن موتور باشد.
حضور زنان در ورزشگاه ها هم که نیاز به گفتن ندارد. سال و ماه و هفته ای نیست که کسی در مورد این موضوع حرفی نزند و هنوز هم که هنوز است این مسئله حل نشده است. البته تا همین چند سال پیش حضور بانوان در استادیوم های والیبال مشکلی نداشت و زن و مرد در کنار هم تیم ملی را در استادیوم ها تشویق می کردند و جالب اینجاست که با مرور زمان همین اتفاق هم دیگر نمی افتد و به جای بازتر شدن فضا، هر روز محدودیت ها بیشتر می شود. اکنون دختران برای ورود به استادیوم های فوتبال فقط چند راه دارند:
۱- با قیافه ای پسرانه به استادیوم ها بروند.
۲- در بازی های بین المللی از فرصت استفاده کرده و با جعل هویت به عنوان یک تماشاگر زن خارجی وارد استادیوم شوند.
۳- در مراسم ختم ورزشکاران، حضور زنان در ورزشگاه اشکالی ندارد و آنها می توانند از این فرصت استفاده کرده و به استادیوم بروند.
۴- در مراسم اعدام هم حضور زنان در ورزشگاه اشکالی ندارد. پس آنها در این مراسم هم می توانند در ورزشگاه ها حضور پیدا کنند. (البته تفسیر اینکه دیدن صحنه اعدام برای آنها خطرناک تر و مضرتر است یا صحنه های فوتبال، با اهلش!)
قضاوت ممنوع
پس از انقلاب قاضیان زن بسیاری وجود داشتند که به علت تغییر شرایط از کار بی کار شدند. چون ما در امر قضا صاحب نظر نیستیم، گریزی می زنیم به صحبت های محمدرضا ساکی، معاون اسبق دانشگاه علوم قضایی و قاضی دادگستری که پیش از این در رابطه با ممنوعیت قضاوت توسط زنان توضیحاتی را داده بود:
«زنان می توانند در داسدراها، به عنوان دادیار و بازپرس و حتی معاون دادستان و همچنین به عنوان مشاور در دادگاه خانواده و سایر مراجع فضایی مانند دیوان عدالت اداری و همچنین شورای حل اختلاف و مانند آن، به عنوان قاضی انجام وظیفه کنند، اما در جایگاه رییس دادگاه، فقط قاضی مرد می تواند قضاوت کند و تنها ممنوعیت قضاوت خانم ها همین حکم دادن است، در حالی که خانم ها می توانند به عنوان مشاور انجام وظیفه کنند. با توجه به آیین دادرسی کیفری جدید، خانم ها می توانند در خصوص دادگاه های اطفال و خانواده به عنوان مشاور انجام وظیفه کنند.»
همان طور که خواندید تنها ممنوعیت قضاوت خانم ها حکم دادن است و می توان آنها را قاضیان بی حکم دانست.
ریاست جمهوری و مجلس خبرگان ممنوع
زنان زیادی در انتخابات ریاست جمهوری تصمیم به کاندیداتوری گرفته اند و ثبت نام کرده اند، اما تاکنون هیچ زنی از سد شورای نگهبان عبور نکرده است. برخی برای این ممنوعیت روی واژه «رجل سیاسی» تاکید می کنند. برخی معتقدند این واژه ممنوعیتی برای حضور زنان ایجاد نمی کند و صرفا به اهل سیاست بودن فرد اشاره دارد و رجال کلمه عربی است که فقط به معنی مردان نیست و به معنی اشخاص سرشناس، برجسته و شخصیت ها و عقلای جامعه است.
اگر قانون گذار قصد داشت ممنوعیتی برای حضور زنان ایجاد کند، آن را عینا در کتاب قانون می نوشت. اما در رابطه با مجلس خبرگان همین ابهامات قانونی هم وجود ندارد.
با وجود اینکه در اولین دوره از مجلس خبرگان رهبری، ما شاهد حضور یک زن در این مجلس بودیم، ولی پس از آن دیگر هیچ زنی اجازه حضور در این انتخابات را پیدا نکرد. اساسا هیچ بند و حتی واژه ای که بتوان از آن ممنوعیت حضور زنان در مجلس خبرگان را استنباط کرد وجود ندارد و حتی کلمه مبهمی مانند «رجل سیاسی» که در سایر بندهای قانون اساسی وجود دارد نیز به کار نرفته است.
مراجع و علمای زیادی هم در این ارتباط تاکنون نظرات خود را اعلام کرده اند. از جمله این افراد می توان به آیت الله دری نجفی اشاره کرد که در این ارتباط گفته است: «به نظر من اگر خواهری شرایط کاندیداتوری در این انتخابات را داشته باشد، ایرادی ندارد که در انتخابات مجلس خبرگان شرکت کند.»
حجت الاسلام فاضل میبدی که یکی از روحانیون شناخته شده است هم در این رابطه اعتقاد دارد: «حضور زنان در مجلس خبرگان هیچ منع شرعی یا فقهی ندارد.» در نهایت آیت الله مهدوی هادوی هم معتقد است حضور در مجلس خبرگان برای زنان بلامانع است. از آنجایی که فقهای زن هم در کشور حضور دارند و هر ساله در انتخابات ثبت نام می کنند، این موضوع هر هشت سال یک بار به یکی از موضوعات داغی تبدیل می شود که صاحب نظران فقهی و حقوقی بسیاری را به واکنش مجبور می کند.
صدای بانو ممنوع
خواندن زنان هم دغدغه ای همیشگی برای آنان بوده است. بعضی معتقدند که پخش صدای لالایی زنان ایرادی ندارد. برخی مراجع تقلید صدای زن را اگر غنایی باشد، حرام خوانده اند و برخی دیگر از مراجع تقلید تشخیص آن را به عهده خود شنونده گذاشته اند. با این حال در زمان حاضر، زنان تنها در دو صورت مجاز به خوانده هستند. یکی در زمانی که با یک مرد یا چند زن دیگر همخوانی می کنند و دیگری در مواقعی که این کنسرت و صدای زنانه تنها برای مخاطبان همجنس خود پخش شود.
نوازندگی ممنوع
حلقه حضور بانوان نوازنده در شهرستان ها هر روز تنگ تر می شود و براساس یک قانون نانوشته، اجازه حضور رو سن را ندارند و بر این اساس تنها باید تماشاگر کنسرت باشند و اجازه نوازندگی یا همخوانی در کنسرت های عمومی شهرستان ها را ندارند. مشکلی که همین چند وقت پیش دامن بنیامین را هم گرفت و مجبور شد با گروهی نصفه و نیمه به روی سن برود.
شهر اصفهان یکی از آن شهرستان هایی است که اجازه حضور زنان به روی سن را نمی دهد. محمد قطبی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد استان اصفهان، در واکنش به ممنوعیت حضور زنان عنوان کرده بود: «وقتی از یک خواننده برای برگزاری کنسرت در اصفهان دعوت می شود، باید خودش را با شرایط اصفهان هماهنگ کند. تاکنون نیز این موضوع سبب بروز مشکلی نشده است، چرا که طبق آمار سال گذشته، ۲۱۲ کنسرت در اصفهان مجوز اجرا دریافت کردند که از این تعداد، تنهابین ۱۰ الی ۱۲ کنسرت مربوط به گروه های خارج از استان و بقیه مجوزها متعلق به گروه های استانی بوده است.»
قلیان ممنوع
هنوز درست و حسابی تکلیفش مشخص نیست و کسی نمی داند قلیان به طور کامل برای زنان ممنوع شده است یا خیر. رییس اتحادیه قهوه خانه داران و سفره خانه های سنتی می گوید که قلیان کشیدن برای زنان «غیرقانونی نیست» اما به صورت کلی موضوع کشیدن قلیان توسط بانوان به عنوان مسئله غیرعرفی تلقی می شود و ناهنجاری به حساب می آید.
در حالی که سال هاست ورود زنان به قهوه خانه های معمولی ممنوع و «غیرقانونی» خوانده شده و ارائه سرویس قلیان در سفره خانه ها و قهوه خانه های سنتی غیرمجاز است. پیش تر نیروی انتظامی از مراکز فروش قلیان خواسته بود تا فروش آن را داوطلبانه تعطیل کنند و کالای دیگری به فروش برسانند. گشت ارشاد نیز از ارائه قلیان به زنان جلوگیری می کند، اما به نظر می رسد که با وجود تلاش های نیروی انتظامی، هشدار وزارت بهداشت و هماهنگی دیگر ارگان ها، زنان هنوز در قهوه خانه ها قلیان می کشند.
دوچرخه سواری ممنوع
تکلیف دوچرخه سواری زنان هم هنوز معلوم نیست. برخی معتقدند این اتفاق مشکل دارد و بعضی دیگر آن را بدون اشکال و جایز می دانند. در برخی نقاط به زنان اجازه دوچرخه سواری داده نمی شود یا آنها را از اجاره دوچرخه منع می کنند.
سلفی با فوتبالیست ها ممنوع
پس از ماجرایی که برای مهدی رحمتی به علت عکس گرفتن یک هوادار با او رخ داد و کمیته اخلاق او را فراخواند، حواشی زیادی در این مورد پیش آمد. برنامه نود و بسیاری از روزنامه ها این موضوع را پوشش دادند و به نوعی این ممنوعیت جدید را بی دلیل و توهین آمیز خواندند. اما کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال گوشش به این حرف ها بدهکار نبود و راهش را ادامه داد تا اینکه سرانجام دستورالعمل جدیدی را به ورزشکاران اعلام کرد.
در حالی که همه منتظر بودند تا کمیته اخلاق پیگیر فسادهای فوتبال باشد و حواشی مربوط به تبانی و رسیدگی به مدارس فوتبال را در دستور کار خودش قرار دهد، محمدزاده، رییس کمیته اخلاق، در گفت و گویی اعلام کرد که گرفتن عکس سلفی با هواداران خانم ممنوع است. در جام ملت های آسیا، سلفی های پرشمار ملی پوشان با هواداران ایرانی خارج از کشور به چالشی بزرگ برای فدراسیون بدل شده بود و حالا هم این دستورالعمل کلی را رییس کمیته اخلاق برای همه فوتبالی ها اعم از لیگ های برتر و دسته های پایین تر صادر کرده است. یعنی دیگر هیچ یک از آنها حق ندارند با خانم هایی که تقاضای عکس سلفی می کنند، عکس بگیرند.
روزنامه تماشاگران امروز - احسان نادرپور
- 10
- 2
