به گزارش خبرآنلاین، ایراندخت فیاض در نشست بررسی چالشهای عملی حضور زنان در کسوت وزارت و سهم زنان از هیات وزیران با اشاره به اینکه حضور اجتماعی زنان مسالهای تاریخی و مسالهای پردامنه و چالشبرانگیز است، گفت: نگاه ما معمولا به زنان نگاهی شعاری، موقعیتی، احساسی و گاهی سیاسی است. در حالی که بحث مهم انسانبودن و استفاده از ظرفیتهای انسانی برای توسعه همهجانبه زندگی بشری در طول تاریخ مستلزم پرداختن حقیقی به مساله زنان است. در حالی که کمتر به این مساله به شکل حقیقی پرداخته شده و گاهی که به این مساله توجه میشود بیشتر از بعد احساسات، تعلقات غیرمنطقی همراه با انگ زدن و توهین و حذف گوینده بوده است.
وی با اشاره به سخن شهید مطهری که زن نیمی از بشریت و عضوی جدی در جامعه و رکن اساسی زندگی فردی و اجتماعی است، گفت: زنان رفتارهای نامساعدی در طول تاریخ دیدهاند. باید تمام تلاش ما به این سمت باشد که باورهای نادرست و تعصبآلود را نسبت به زنان اصلاح کنیم.
وی در ادامه افزود: شهید مطهری در کتاب «مساله حجاب» معتقد است اسلام هرگز نمیخواهد زن موجودی بیکار و آتل و باطل بار بیاید. جامعه ما جامعه شعارها است و جامعه مبادی و حقایق نیست و این فکر که زن باید در خانه محبوس بماند و حتی با حفظ عفاف از هر کمالی محروم باشد صرفاً اطفای شهوت مرد است و این موارد برخلاف قواعد اسلامی هستند.
فیاض با اشاره به اینکه وقتی مساله زنان و استفاده از ظرفیتهای آنان در مدیریت و امور اجرایی پیش میآید، ادامه داد: این موارد افکار غیرواقعی هستند و مبانی دینی ندارند هرچند که گاهی به اسم دین مطرح میشوند. این افکار راه حقیقی و واقعی را بر روی زنان میبندند.
وی با اشاره به بُعد هستیشناسی و انسانشناسی حضور زنان در مسائل سیاسی و مدیریتی کشور گفت: از بُعد هستیشناسی باید ببینیم اسلام چه جایگاهی برای زن قائل است. در بُعد انسانشناسانه نیز باید دید دین چه ظرفیتهایی را برای زنان در نظر گرفته است و اینکه آیا این ظرفیتها مبنای تصمیمگیری و پیشران کنشهای سیاسی و اجتماعی زنان هستند یا نه؟ آیا زن موجودی متفاوت با ظرفیتهای متفاوت است یا خیر؟
این روانشناس افزود: نگاه به انسان در آموزههای دینی نگاهی انسانوار است به این معنا که به زن و مرد به شکل فراجنسیتی و با توجه به قابلیتهایشان نگاه شده است. جوادی آملی نیز معتقد است قابلیتها واحد هستند.
فیاض در ادامه گفت: این مساله به این معناست که زنان مانند مردان دارای قابلیتهای نظری و طبیعی یکسانی هستند و اگر انسان به ماهو دارای اختیار، آزادی، اراده و اغلب در هر دو جنس این موارد مشابه هستند. برای مثال در فضای تودهها گفته میشود قابلیتهای عقلی زن از مرد کمتر است اما در آموزههای دینی جایی وجود ندارد که بگوید این قابلیت فطری، جنسیتی است.
وی با بیان اینکه اگر ظرفیت عقلی در زنان ضعیف است شاید نتیجه یک سیستم تاریخی است، گفت: اگر ظرفیت عقلی امکان تمرین و به کارگیری پیدا نکند ضعیف و ناتوان میماند اما این ضعف ناشی از خاستگاه اولیه آن نیست. اگر بگوییم ظرفیتهای عقلی در بین دو جنس برابر نیستند خداوند قرار است چگونه انسان را در قیامت مورد سنجش قرار دهد. پس این ضعف مربوط به زنان نیست بلکه شرایط برای رشد آن فراهم نبوده است.
این روانشناس گفت: تواناییها و ظرفیتهای زنان تنها در تضارب تجارب رشد میکند. همین تنوعات است که مغز انسان را وارد پویایی میکند. در حالی که اگر محدودیت وجود داشته باشد این رشد اتفاق پیدا نمیکند.
فیاض با بیان اینکه با وجود محدودیتها اگر زنان در بخشهای مدیریتی و مدیریت ارشد کشور نباشند نمیتوانند سیستم را مدیریت کنند، گفت: این مساله در مورد مردان هم وجود دارد و اگر تجربه مدیریتی در آنها وجود نداشته باشد آنها نیز سیستم را خراب میکنند.
وی گفت: برای ورود زنان باید فضا فراجنسیتی باشد و هر زمان این فرهنگ عوض شود و انسان به خاطر انسان بودن در مرکز توجه قرار بگیرد. باید فضا برای انسانهای شایسته، لایق، متخصص و باتجربه باز شود. این مساله به توسعه پایدار کشور کمک خواهد کرد.
فیاض گفت: از سوی دیگر بسیاری از زنان باهوش وجود دارند که حتی قرآن نیز درباره مدیریت زنان و مردان در سوره نمل به آن اشاره کرده است و نشان میدهد که ویژگی مدیریتی برای زنان و مردان یکسان است.
وی موانع حضور زنان را ناشی از موانع شرعی ندانست و گفت: با توجه به اینکه در زمان وزارت وحیددستجردی مقاومتهای زیادی وجود داشت به نظر نمیرسد که این وزیر ناتوانتر از سایر وزیران کابینه آن دوره از ریاستجمهوری بوده باشد بلکه او بیپناهترین وزیر بود.
ندادن مقامات بالا به زنان، به دلیل ترس از پاره شدن سقف قدرت است
این روانشناس با اشاره به اینکه اگر زنی حتی بتواند معاون رئیسجمهور و وزیر شود با این حال به مقام بالاتر نمیرسد، گفت: این به دلیل ترس از پاره شدن سقف قدرت است چراکه اگر زنی خودش و ظرفیتهایش نشان دهد در نتیجه سهمخواهی از قدرت بیشتر خواهد شد. همچنان که باید برای توسعه کشور از انسانهای توانمند استفاده کنیم. آیا میتوان گفت معاون اول رئیسجمهور تماسها و مراودات کمتری نسبت به رئیسجمهور دارد؟ استفاده نکردن از ظرفیتها و استعدادها ظلم کردن نهتنها به زنها بلکه ستم به کل بشریت است.
فیاض گفت: اگر کسی جلوی پیشرفت و توسعه علمی را بگیرد باید به عقل او شک کرد. ما دو اشتباه استراتژیک داریم چراکه بین ثبات نقش و ثبات هویت اشتباه کردهایم. برای مثال خداوند عقل را به طور ثابت به انسانها داده است اما نقشها متغیر و موقعیتی هستند ولی ما باید بر روی نقشها تاکید کنیم. مثلا اگر کسی ازدواج نکند و فرزندآور نباشد این نقش همواره به او چسبیده است. در حالی که زن باید خودش درباره تغییر نقشش تصمیمگیری کند و با آگاهی مدیریت خودش را برعهده بگیرد و این برای توسعه کشور اهمیت دارد.
سهم زنان در مجلس سه درصد است و در سطح کلان زیر یک درصد
فاطمه گوارایی در ادامه این نشست با بیان اینکه مشخصترین مطالبه زنان از ریاست دولت دوازدهم از منظر فعالان حقوق زن، داشتن وزیر زن است، ادامه داد: در طول تاریخ حضرت خدیجه(س)، حضرت فاطمه (س) و حضرت زینب (س) از بزرگترین مبارزان سیاسی زمان خودشان بودند. امروزه در عصری هستیم که حتی صدراعظم آلمان، نخستوزیر انگلیس و کاندیدای ریاستجمهوری آمریکا نیز از جمله زنان هستند. این نشان میدهد که در عرصه مدیریتی زنان در سایر کشورها نیز اتفاق نظر وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه در جامعه ما خواسته مدنی زنان و مطالبات آنها باید مطرح شوند، ادامه داد: دولتهای مدرن وظیفه دارند تا نسبت به این مطالبات پاسخگو باشند. این پاسخگویی زمینه گزار از فرهنگ سنتی و عشیرهای را به فرهنگ سیاسی و مدرن و دموکراتیک فراهم میکند و به ایجاد اعتماد بین جامعه مدنی و نظام و قدرت قوام میبخشد. به این ترتیب مشارکت مردمی گسترش خواهد یافت و زمینه برای تقویت سرمایههای اجتماعی و تفاهم در جامعه فراهم میشود.
این فعال زنان در ادامه با اشاره به اینکه امروزه پاسخگویی به مطالبات یکی از مولفههای حکمرانی خوب است، گفت: این مطالبه محوری از سال ۸۷ به بعد وارد ادبیات سیاسی کشور شده و خواست اصلی فعالان حقوق زن این است که در ازای رای دادن مطالباتشان برآورده شود. اما بسیاری از تحلیلگران معتقدند بعد از اتفاقات سال ۸۸ فضای سیاسی کشور از مطالبهمحوری عقبگرد کرده است اما با این وجود بار دیگر در سال ۹۲ و ۹۶ شاهد تلاشهای مجدد برای بازگشت به اصول «رای متعهد» هستیم.
وی با بیان اینکه فعالان زن مساله مطالبهمحوری را در طول چهار دهه بعد از انقلاب دنبال کردند، گفت: باید بپذیریم که مشارکت زنان نسبت به قبل از انقلاب کاهش یافته است. این در حالی است که ما پیش از انقلاب درباره مشارکت زنان در سطوح مختلف سیاسی و اجتماعی و اقتصادی در وضعیت بهتری قرار داشتیم.
گوارایی گفت: علت دفاع از حضور زنان در عرصههای مدیریتی و سیاسی کشور این است که یکی از وجوه توسعهیافتگی یک کشور میزان سهم زنان در اداره امور اجرایی است.
وی افزود: شاخص شکاف جنسیتی از بین ۱۴۴ کشور برای ایران رتبه ۱۳۹ است که نشان میدهد شاخص توانمندی زنان در چهار مولفه آموزش، مشارکت اقتصادی، سیاسی و بهداشت در وضع مساعدی قرار ندارد.
این فعال زنان با تاکید بر اینکه زنان عامل توسعه پایدار کشور هستند، گفت: در حال حاضر سهم زنان در مجلس سه درصد است و در سطح کلان نیز از یک درصد تجاوز نمیکند. بنابراین میتوان گفت زنان عملا در عرصههای کلان هیچ حضور جدیای ندارند. چطور میتوان گفت که از میان جمعیت ۴۰ میلیونی زنان چند زن شایسته برای مناصب کلان مدیریتی دیده نمیشود؟
اگر وزیر شدن زنان منع شرعی داشت، اجازه وزارت به وحیددستجردی داده نمیشد
وی با بیان اینکه در صورتی که موانع حضور زنان در عرصه سیاسی، بینشی و سیاسی است، گفت: اگر این مانع به لحاظ بینشی و شرعی بود باید زمان انتخاب وحیددستجردی به عنوان وزیر بهداشت از این مساله جلوگیری میشد. اما در حال حاضر میتوان گفت که آنچه مانع حضور زنان میشود ممنوعیت سیاسی است که موجب بیاعتمادی دولت در برابر مطالبهگران خواهد شد. بخش دیگری از مساله هم مربوط به فرآیند درونی و آموزشی است که این مساله در زنان دیده نمیشود و از سوی دیگر همراهی جدی مردان نیز با زنان وجود ندارد.
گوارایی در خصوص راهحل تقویت حضور زنان و شناسایی افراد شایسته بیان کرد: باید اقدامات دیگری نظیر مبارزه با تبعیض جنسیتی به منظور ارتقاء رتبه کارکنان زن در پستهای مدیریتی، حمایت از زنان در حوزههای مختلف ارائه آموزشهای زنان برای ارتقاء توانمندی آنها، ایجاد بسترهای مناسب برای فعالیت تشکلهای غیردولتی زنان، پیگیری سهمیه ۳۰ درصدی مدیریت زنان و اقدامات الزامآور برای نهادها در جهت رعایت این سهمیه نیز در دستور کار قرار بگیرد.
این فعال زنان مقوله آموزش را مقولهای دائمی و متعلق به هر دو جنس دانست و گفت: دلیل عقبماندگی در قرون متمادی، محدود بودن حضور زنان در عرصه عمومی و نبود تجربه آموزشی زنان مانند تجربه آموزشی مردان بوده است در حالی که دولتها وظیفه دارند تمام شهروندان را تحت آموزش قرار دهند.
وی با انتقاد از دولتهای پیشین افزود: چرا دولتمردی باید بتواند از حوزهای مانند صنعت وارد حوزه فرهنگ و ارشاد شود. بخش زیادی از مدیریت نادرست به دلیل حضور افراد غیرمتخصص است و این انتقاد هم به زنان و هم به مردان وارد است. این در حالی است که همانقدر که بر روی زنان در تصدی پستها حساسیت وجود دارد نسبت به مردان اینگونه نیست. آیا زنان آفرینندگان بحرانهای مدیریتی کشور بودهاند؟ و یا اینکه مدیریت غلط مردان در دهههای گذشته این بحرانها را ایجاد کرده است؟
وی گفت: زنان باید به عرصههای مدیریت میانی وارد شوند. شاید اگر با تصدی ۳۰ درصدی از پستهای مدیریتی کشور آغاز کنیم در آینده مانند کشورهای توسعهیافته شاهد وضع بهتری باشیم.
گوارایی عملکرد مولاوردی معاون امور زنان رئیسجمهوری را با وجود تمام وجوه مثبت و منفی آن موفق ارزیابی کرد و افزود: کمپینهای ایجاد شده در حمایت از ابقای مولاوردی در این منصب نشاندهنده موفقیت او بوده است.
دولتمردان هنوز نگرش امام و رهبری به زنان را درک نکردهاند
اعظم حاجیعباسی، دبیرکل جامعه زینب (س) در ادامه این نشست با اشاره به اینکه همواره تضادی میان آمال زنان و مقاومت مردان در دستیابی به قدرت وجود دارد، گفت: متاسفانه واقعیت سیاسی نشان داده است که تنها حق رای به زنان داده شده است.
وی با تاکید بر اینکه لازمه رسیدن به یک جامعه توسعه یافته حرکت سریع در مسیر توسعه است، ادامه داد: اگر بخواهیم فاصله خود را با جوامع توسعهیافته پر کنیم باید سریع حرکت کنیم و از آنجایی که زنان نیمی از جامعه هستند بدون حضور آنها نمیتوان به مقصد رسید.
حاجیعباسی با اشاره به اینکه برای حضور زنان دو دیدگاه وجود دارد، گفت: دیدگاه اول دیدگاهی است که نیاز جامعه را به حضور مثبت و سازنده زنان احساس میکند و برای آن برنامهریزی دارد. این نگاه، نگاه متعالی اسلامی است. در دیدگاه دوم نیاز زن را جهت حضور و فعالیت عامل مهمی ارزیابی میکند. براساس این دیدگاه هر زنی که احساس نیاز به فعالیت اجتماعی و سیاسی نماید خود موظف است ابزار و امکانات آن را فراهم نماید.
وی با انتقاد از اینکه متاسفانه در جامعه ما و نگاه دولتمردان دیدگاه دوم حاکم است، گفت: هیچگونه برنامهریزی و تسهیلاتی جهت حضور موثر زنان وجود ندارد. این در حالی است که ثروت و قدرت در اختیار مردان قرار دارد و زنان از آن بیبهره یا کم بهره هستند. میتوان گفت این مساله یکی از مصادیق خشونت علیه زنان است.
دبیرکل جامعه زینب (س) گفت: زنان همواره برای دستیابی به مدیریتهای کلان لازم است تا خود را اثبات کنند. این ضعف مدیران برمیگردد که طی ۴۰ سال نتوانستند زنانی پرورش دهند که بتوانند در جایگاه وزارت یا ریاستجمهوری قرار بگیرند.
وی با انتقاد از اینکه به نظر میرسد دولتمردان هنوز درک نکردهاند که نگرش حضرت امام و مقام معظم رهبری نسبت به زنان چیست، گفت: متاسفانه بانوان نیز پس از رسیدن به یک رشد اجتماعی و دستیابی به مدیریت کلان همه چیز را فراموش میکنند و از یاد میبرند که در حوزه زنان باید نگاهی فراجناحی داشته باشند.
حاجیعباسی گفت: در دولت یازدهم شاهد این اشکال بزرگ بودیم که یا از زنان بهره گرفته نشد یا از زنان با گرایش سیاسی خاص بهرهمند شدند.
وی ادامه داد: امیدواریم در این دوره عملکرد بهتری را شاهد باشیم و آقای روحانی در انتخاب زنان در پستهای مدیریتی کلان افرادی را انتخاب کنند که دغدغه مسائل زنان را داشته باشند و در حوزه مدیریت خود به توانمندسازی زنان بپردازند.
دبیرکل جامعه زینب (س) گفت: استراتژیهایی که برای تامین برابری و مشارکت سیاسی زنان در هر جامعه در نظر گرفته میشود باید علمی، واقعبینانه و متناسب با مسائل و نیازهای زنان باشد،. باید همواره سودمندی روشهای اتخاذ شده در رابطه با نیازها و ارزشهای اسلامی، انقلابی و ملی به حساب آورد.
در جامعه ما توانمندی مردان نیازی به اثبات ندارد ولی برای زنان اینگونه نیست
الهه کولایی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در ادامه نشست مساله زنان را یکی از سیاسیترین مسائل کشور دانست و گفت: ما میخواهیم این موضوع را از بحث سیاسی تبدیل به بحث انسانی کنیم.
وی با انتقاد از اینکه حوزه قدرت به شکل پیشفرض حوزهای مردانه در نظر گرفته میشود، ادامه داد: چرا باید از حضور زنان حرف زد ولی از اما و اگرهای حضور مردان صحبتی نمیشود.
این نماینده دوره ششم مجلس گفت: زنان همواره در حوزه عمومی کمتر حضور داشتهاند. آنچه در جامعه میبینیم این است که زنان نهتنها در شکل دادن به قدرت نقش دارند بلکه به آن دعوت شدهاند و گاهی نیز مانند یک تکلیف حضور در جامعه به عهده آنان قرار گرفته است.
وی با انتقاد از اینکه حضور سیاسی زنان تنها در پای صندوقهای رای خلاصه شده است، گفت: با این وجود به دلیل سخنرانیها و آگاهیبخشیهای انجام شده و همچنین نگاه تکریمآمیز رهبران انقلاب اسلامی انتظارات زنان بالا رفته است.
کولایی با اشاره به این سخن امام (ره) که «زنان مکلف هستند در صحنه سیاسی کشور حضور داشته باشند» ادامه داد: تجربه نشان میدهد بین شعارها و آرمانهای انقلاب با آنچه که در واقعیت اتفاق میافتد فاصله وجود دارد.
این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران با اشاره به حضور بین چهار و نیم تا پنج درصدی زنان در عرصههای مدیریتی گفت: مشکل تنها در نظام سیاسی و برنامهریزی نیست بلکه مشکلی تاریخی است چراکه تا قرنها حضور زنان به حوزه خصوصی در خانه محدود بوده است. مدلهای دوران پهلوی هم مدلهای غربی و وارداتی بودند. همانطور که دیدیم از جمله نخستین قوانینی که بعد از انقلاب منحل شده است قانون نظام خانواده بود که موجب بازگشت مردان به عنوان رئیس خانواده شد.
کولایی در ادامه گفت: در حال حاضر زنان میخواهند خودشان در عرصه مدیریتی حضور داشته باشند و با رانت و فساد مبارزه کنند و سهمی در شکلگیری قدرت ایفا نمایند.
وی گفت: هماکنون در زمینه ساخت پل و تونل و در حوزه سلامت قوانین را وارد میکنیم ولی در حوزههای انسانی و وارد کردن تجربیات کشورهای دیگر مقاومت وجود دارد.
این استاد دانشگاه در ادامه گفت: تجربه نشان داده است در هر جا که زنان حضور داشتهاند مسائل رفاهی نیز بهبود یافته است و ما نیازمند تغییری مکانیکی برای جبران عقبماندگیها هستیم. به این شکل که مانند بسیاری از نقاط جهان قانون الزام کند تا درصد مشخصی از سهم مدیریتی به زنان اختصاص یابد.
کولایی با انتقاد از حساسیتهای زیاد بر روی کارنامه زنان در عرصه مدیریتی افزود: مساله اینجاست که توانمندی مردان نیازی به اثبات ندارد ولی برای زنان اینگونه نیست.
وی با تاکید بر اصلاح الگوهای ذهنی تصریح کرد: زنان تا در قدرت نباشند نمیتوانند سهمی در قدرت برای خودشان و سایر زنان فراهم کنند.
این استاد دانشگاه عملکرد مولاوردی در دولت یازدهم را مثبت ارزیابی کرد و گفت: حضور مولاوردی در فضایی که در هشت سال قبل وجود داشت فضای امید و بهبود را برای جامعه به ارمغان آورد. امیدواریم روحانی در تصمیم خود برای انتخاب نکردن مجدد او تجدیدنظر کند.
این نماینده مجلس ششم با اشاره به اینکه شهرداری نهادی اجتماعی و متعلق به همه مردم است، گفت: میخواهم تا در صورت حضور در شهرداری فضای قبیلهگرایی را جمع کنم و عرصه را برای مشارکت همه شهروندان فراهم نمایم به همین دلیل تنها با گروهی خاص در تعامل نخواهم بود.
کولایی گفت: سهمیههای جنسیتی در دولت احمدینژاد مانع از حضور زنان در عرصههای اجتماعی بودهاند. باید ببینیم وحیددستجردی با چه نیتی وارد وزارت شده بود. اگر اعتقاد به توانمندی او وجود داشت نباید اینگونه از پست وزارت کنار گذاشته میشد.
وی در پایان فعالیت زنان را وابسته به تلاشهای خستگیناپذیر و آگاهی گسترده آنان دانست.
فشار بر مولاوردی، ناشی از محکم ایستادن اوست
اعظم طالقانی، دبیرکل جامعه زنان انقلاب اسلامی با اشاره به اینکه براساس آیات قرآن در میان زنان و مردان تفاوتی وجود ندارد، گفت: اینطور نیست که برخی صفات برتر را به جنس مرد نسبت میدهند.
وی در ادامه با ابراز ناراحتی از نبود مولاوردی در اسامی پیشنهادی کابینه جدید گفت: این اتفاق ناشی از محکم ایستادن مولاوردی بوده است و باعث شد جامعه انتخاب مجدد او را برنتابد. ما باید از چنین زنان مسوولیتپذیر، متعهد و فعالی حمایت کنیم و حمایتهای خود را ارزیابی نماییم.
طالقانی با توصیه به اینکه زنان باید عقلانیت و عواطف را ترکیب کنند، گفت: به این ترتیب زنان هم مسوولیتهای عاطفی را میپذیرند و هم به مسائل اجتماعی و سیاسی میپردازند. در حال حاضر بسیاری از زنان هستند که از مردان جلوترند ولی در این عرصه حضور ندارند.
وی با اشاره به آیه ۳۴ سوره نسا که حتی در این آیه هم زنان از فعالیت منع نشدهاند، گفت: زنان در حال حاضر از دلسوزانهترین گروههای مدنی فعال هستند که باید از آنها حمایت کرد و قدرشان را دانست.
طالقانی در ادامه پیشنهاد نوشتن نامهای جمعی به روحانی را مطرح کرد و گفت: باید از روحانی علت کنار گذاشتن مولاوردی را جویا شویم. اگر این اقدام بر اثر فشارها بوده است باید با مردم مطرح شود و اگر نظر خودش بوده است باید توضیح دهد که چرا چنین تصمیمی گرفته است.
- 14
- 6