یک بانوی مددکار اجتماعی در اینستاگرامش نوشته است قطعی تلگرام و اینستاگرام در این روزها مساوی است با بیکار شدن بخش مهمی از زنان سرپرست خانوار که زندگی‌شان را از طریق معرفی و فروش محصولات‌شان در این شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانده‌اند. او به‌عنوان یک مددکار به طور جدی خواسته تا مسئولان امر این دو شبکه اجتماعی را رفع فیلتر کنند.
اما این، همه مشاغلی نیست که زنان به آنها توجه می‌کنند. زنان کارمند که تکلیفی روشن دارند؛ آنها مزدبگیرِ دولت بوده و بسته به دانش، تخصص و بعضی وقت‌ها «آشنا» و «پارتی» در نهادها و سازمان‌ها مشغول به کار هستند.
اما مشاغل آزاد، آن دسته از شغل‌ها که زنان به آنها اقبال بیشتری نشان داده‌اند، یا بهتر بنویسم: مجبور بوده‌اند اقبال بیشتری نشان دهند، مشاغلی سخت، فرساینده و کم‌مزد است. زنان کم‌سواد و بی‌سواد، عموما جذب این مشاغل می‌شوند. کار در تولیدی‌های پوشاک، بسته‌بندی‌های مواد غذایی و خیاطی‌های سری‌کار بخشی از این فعالیت‌هاست.
کارفرمایان مرد که تجارتهای خرده‌پا مانند تولیدی‌های پوشاک تریکو دارند یا در بسته‌بندی مواد خوراکی فعال هستند، یا خیاطی‌هایی با دایره تولید محدود و اندک دارند، عموما به سراغ زنان می‌روند. زنان، کم‌توقع‌تر از مردانند و تعامل در چنین محیط‌های صنعتی سختی با آنها -برخلاف تصور- راحت‌تر است.
این یک بخش از فعالیت زنانی است که نه امکان و شرایط برخورداری از کسب‌وکارهای شخصی دارند، نه تحصیلات و خلاقیت‌های حضور در این بازار را، اما در کمیته این سطح، زنان بسیاری هستند که با تولید محصولات خانگی و عرضه مستقیم آن به مصرف‌کننده زندگی خود را گذرانده‌اند و بعضی‌ها حتی در این بازار مکاره برای خود نام و اعتباری نیز دست و پا کرده‌اند. این شکل از حضور در عرصه فعالیت‌های تجاری البته مسبوق به سابقه است.
زنان نسل‌های قبل در قالیبافی، گلیم‌بافی، دوخت پوشاک بومی مناطق و... حضوری موثر داشته‌اند و بخش مهمی از اقتصاد خانواده‌ها به دوش این مشاغل و آنها بوده است. امروز، فعالیت زنان در این حوزه‌ها شامل تولید لباس‌های سنتی، مزون‌ها و آشپزی‌های خانگی می‌شود؛ تجارتی که اگر درست انجام شود، تبلیغات درستی داشته باشد و البته از سطح کیفی مطلوبی هم برخوردار باشد، مشتری خاص و عام خود را پیدا می‌کند و تجارتی پر سود است.
اما همه زنان که جذب آن کارگاه‌ها نمی‌شوند و فرصت برای تولید محصولات خانگی هم نداشته یا تولید محصولات خانگی دغدغه آنها نیست. بخش عمده‌ای از زنان که مشاغل آزاد دارند، تحصیل کرده و خلاقیت هم دارند و می‌کوشند تا جای پای خود را در بازار رقابتی کار، میان جای پای بی‌شمار صاحبان صنایع و مشاغل بازکنند. بیشترین فعالیت در این حوزه، به شهادت آمارهای منتشرشده در رسانه‌ها، مربوط به بازار طراحی لباس است.
نه‌صرفا طراحی لباس زنانه. بسیاری از زنان در طراحی لباس مردانه از مردان بهتر و دقیق‌تر کار کرده‌اند. بازار طراحی خدمت شایسته‌ای به بازار تولید می‌کند. حضور زنان در این عرصه، چه در طراحی لباس مردانه و چه لباس زنانه، به تحرک بیشتر عرصه اقتصاد کشور نیز کمک می‌کند.
با توسعه نرم‌افزارها و بسط زندگی دیجیتالی در هزاره نو، برنامه‌نویس‌ها و توسعه‌دهندگان نرم‌افزارها هویتی برجسته‌تر یافتند. بخش زیادی از زنان تحصیلکرده در رشته‌های مرتبط با این حوزه و بخش قابل‌توجهی نیز از زنانی که در این حوزه به‌صورت تجربی فعالیت می‌کرده‌اند، امروزه در حوزه نرم‌افزار در کشور مشغول به فعالیت هستند. توسعه بانک‌های اطلاعاتی مرتبط با ارائه خدمات و مشاغل، توسعه نرم‌افزارهای مورد استفاده برای اجتماع، تولید نرم‌افزارهای تازه و... تنها بخش کوچکی از این حوزه فعالیت است.
اما این‌ها هم همه آن‌چه زنان به آنها اشتغال داشته‌اند نیست. زندگی مدرن اقتضائات خاص خودش را دارد. دنیای مدرن و بازار مدرن، رویکردی مدرن را برای داد و ستد می‌طلبد. بازار مدرن شرایط و لوازم بازار سنتی را نمی‌پذیرد. در این بازار تعریف استراتژی فروش، بازاریابی سنتی، بازاریابی شبکه‌ای و تبلیغات و تولید محتوا درنگی مهم و تاثیرگذار بر میزان فروش است. در این عرصه، بی‌تردید زنان یکی از بهترین و موثرترین حضورها را در تاریخ داشته‌اند. نقش بعضی از تولیدکنندگان محتوا، مدیران فروش، بازاریابان و توسعه‌دهندگان تجارتهای خرده‌پا و تبدیل‌کردن آنها به تجارت‌هایی بزرگ غیرقابل انکار است.
زنان در دنیای مدرن دوشادوش مردان در حال فعالیت هستند؛ فعالیتی که هیچ‌گاه تمام نمی‌شود، چون زندگی تمام نشده و چون انسان در زیست‌اجتماعی خود نیازمند تعامل با انسان است. زنان دنیای مدرن با اشتغال‌شان به کار، دنیایی دیگر و بهتر را برای امروز ساخته‌اند؛ دنیایی که با حضور آنها جدی‌تر، جسورتر و زیباتر است.
افروز شهسواری
- 19
- 3
