با خشونت‌های پنهان در خانواده بهتر آشنا شویم

دکتر داوود کردستانی در گفت‎وگو با ایسنا، بابیان اینکه خانواده قدیمی‌ترین و فراگیرترین نهادی است که در تمام جوامع بشری با الگوهای مختلف وجود داشته و کارکردهای فراوانی دارند، اظهار کرد: خانواده به‌عنوان سلول‌های تشکیل‌دهنده پیکره جامعه، با تربیت فرزندان سلامتی و سعادت آتی جامعه را مهیا می‌سازد.

وی بابیان اینکه تصویر ایده‌آل هر شخص از خانواده خوشبخت، صمیمیت، عشق و احترام متقابل است، اضافه کرد: واقعیت این است که انسان‌ها گاهی در میان خانواده و توسط اعضای آن، بیش از هر جا و هر فرد دیگری هدف حملات فیزیکی و کتک خوردن قرار می‌گیرند. خشونت در فضای خانواده ممکن است آشکار یا پنهان بروز کند و کودکان، زنان و سالمندان قربانیان خشونت خانوادگی باشند.

این استادیار دانشگاه پیام نور لرستان با تأکید بر اینکه برجسته‌ترین وجه خشونت خانگی مربوط به پرخاشگری و خشم فیزیکی می‌شود، یادآور شد: پرخاشگری در خانه و خانواده کمتر از خشونت‎های مرسوم در سطح جامعه است. البته خشونت خانگی به‌مانند پرخاشگری و تنش‌های خیابانی محسوس نیست اما صورت غمگین فرزندان و زنان و کبودی‌های بدن اعضای خانواده نشانه واقعیت تلخی است که در چاردیواری منازل و پشت درب‌های بسته رخ‌داده است.

کردستانی بابیان اینکه خشونت اجتماعی پنهان به خشونت‌هایی اطلاق می‌شود که از نظر اجتماعی، علنی نمی‌شوند و پنهانی انجام می‌شود، بیان کرد: برای مثال خشونت‌های پنهان خانوادگی در منزل به‌صورت کودک و همسر آزاری است. کودک آزاری به هرگونه عملی که باعث آزار جسمی و روانی در وجود یک کودک می شود گفته می‌شود و نمونه این آزارها ممانعت از حاضر شدن در مدرسه، کلاس درس، محروم کردن او از غذا، حبس در حمام یا زیرزمین، تنبیه بدنی، آزار و اذیت است. کودک‌آزاری ممکن است توسط والدین، معلم یا بستگان انجام ‎شود.

این مدرس دانشگاه پیام نور لرستان با اشاره به اینکه تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که مورد خشونت واقع‌شده یا شاهد خشونت هستند ممکن است به طرق مختلف آسیب‌پذیری خود را بروز داده و واکنش نشان دهند، تأکید کرد: کودکان کم سن اعتماد به بزرگ‌ترها را از دست می‌دهند و ازنظر روانی نیز بی‌ثباتی عاطفی و حس درماندگی، تغییرات رفتاری، مشکل تمرکز، بازی‌های تکراری و مشکل خواب و کابوس دیدن را از خود نشان می‌دهند، همچنین در رفتار و احساسات نوجوانان به‌صورت متفاوتی بروز می‌کند، دختران نوجوان نیز در چنین شرایطی اغلب با درون ریختن مسائل از بروز مشکلات خودداری می‌کنند، به همین دلیل افسردگی، اضطراب، اتکای بیش‌ازحد به بزرگ‌سالان، نگرانی، غم و احساس بدبختی را بیشتر از خود نشان می‎دهند.

این روانشناس اضافه کرد: پسران نوجوان نیز اغلب با بیرون ریختن مشکلات، عدم سلامت روحی خود را نشان می‌دهند و اغلب با عدم حرف‌شنوی، دروغ‌گویی، تقلب، تخریب، درگیری و مشاجره لفظی و بی‌رحمی توجه دیگران را به خود جلب می‌کنند.

کردستانی بابیان اینکه خشونت پنهان همسر آزاری عمدتاً خشونت مردان علیه زنان است، خاطرنشان کرد: این خشونت‌ها می‌تواند به شکل آزار جسمی، روانی، عاطفی، جنسی و اقتصادی باشد.

وی عنوان کرد: در اکثر کشورهای جهان باوجود تفاوت فرهنگی و نمادهای اجتماعی، پدیده‌ همسر آزاری وجود دارد بطوریکه از هر سه زن آمریکایی یکی از آن‌ها خشونت خانوادگی و یا چیز مشابهی در زندگی خود تجربه می‌کند.

این روانشناس با تأکید بر اینکه تحقیقات نشان می‌دهد که بیش از ۸۵ درصد از آزاردهندگان مرد هستند، یادآور شد: نمونه عینی همسر آزاری را می‌توان در خشونت فیزیکی مرد علیه زن مشاهده کرد، اما خشونت‌های روانی از قبیل تخریب شخصیت، فحاشی، بدبینی و سوءظن، بزرگ‌نمایی مسائل جزیی، مقایسه نامناسب زن با سایر زنان، پرتاب کردن اشیا و از بین بردن مال، ترساندن در خواب و تهدید با چاقو و سلاح سرد ابزارهایی برای تهدید و آزار زن هستند.

وی با اشاره به اینکه در مواردی نیز خشونت پنهان زنان ممکن است مردها را مورد هدف قرار گیرد، تصریح کرد: شایع‌ترین نوع خشونت در همسران توهین کردن، مقایسه کردن مرد با سایر مردان و یا بی‌توجهی به تربیت فرزندان است.

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه رفتارها و پرخاشگری‌های آشکار و پنهان منشاء اختلافات خانوادگی دارد، گفت: علاوه بر این زمینه بروز اختلالات روانی در زوج مهیا شده و درنهایت این امر در بی‌توجهی به خصوصیات و ویژگی‌ها و نیازهای فرزندان مؤثر خواهد بود. فرزندان این نوع خانواده‌ها علاوه بر اعتمادبه‌نفس پایین فرزندان، آنها را به سمت خودآزاری و میل به خودکشی سوق خواهد داد.

وی گفت: آموزش مهارت‌های زندگی به زوجین و کودکان از سنین پیش‌دبستانی تا دبیرستان برای پایدار ساختن این مهارت‌ها در افراد می‌تواند کاهش آسیب‌های اجتماعی و بروز انواع خشونت‌ها نسبت به همسر و فرزند را به دنبال داشته باشد.