به گزارش شهروند، در جهانی که خشونت نیروهای نظامی همه روزه جای هزاران خانواده و زندگی آرامشان را گرفته است، زمان آن رسیده که همه برای همراهی با پناهندگان دست به کار شویم و داوطلب همدلی با آنها باشیم. برای این کار، آژانس پناهندگان سازمان ملل در ژوئن ٢٠١٦ طوماري را امضا و درخواست «همراه با پناهندگان #withrefugees» را برای ارسال پیام خود به دولت‌ها راه‌اندازی کرد.
در این طومار از مسئولان خواسته شد تا همراه با هم کار کنند و سهم عادلانه‌ای از خود در حق پناهندگان انجام دهند. در روز جهانی پناهندگان که هر سال در بیستم ژوئن برگزار می‌شود، ما قدرت، شجاعت و پشتکار میلیون‌ها پناهنده را گرامی می‌داریم. امسال، روز جهانی پناهندگان، لحظه کلیدی برای عموم مردم خواهد بود. عموم مردمی که به حمایت از خانواده‌های ناچار به فرار و گریختن از وطن و خانه خود به پاخاسته‌اند.
زمینه روز بین‌المللی پناهندگان
در هر دقیقه، ٢٤ نفر همه چیز خود را برای فرار از جنگ، آزار و اذیت یا ترور پشت سر می‌گذارند. انواع مختلفی از افرادی که به زور ناچار به آوارگی می‌شوند، وجود دارد.
پناهندگان: بنا بر کنوانسیون ١٩٥١ پناهندگان سازمان ملل متحد، پناهنده کسی است که از خانه یا کشور خود به دلیل ترس از آزار و تعقیب گریخته است. این ترس ریشه در قومیت، مذهب، ملیت، عضویت در یک گروه اجتماعی خاص یا عقاید سیاسی دارد. بسیاری از پناهندگان برای فرار از بلایای طبیعی یا اثرات ساخته دست بشر در تبعید به سر می‌برند.
پناهجویان: پناهجویان هم مدعی هستند که پناهنده هستند و از خانه‌های خود مانند کاری که یک پناهنده انجام می‌دهد، گریخته‌اند؛ اما ادعای آنها برای شباهت به وضع پناهندگان هنوز به صورت قطعی در کشور مورد ارزیابی قرار نگرفته است که آنها به چه دلیلی فرار کرده‌اند.
آوارگان داخلی: آوارگان داخلی افرادی هستند که از مرزهای بین‌المللی عبور نکرده‌اند اما به یک منطقه دیگر مهاجرت کرده‌اند و از داخل کشور خود می‌توانند با خانه و خانواده خود تماس بگیرند.
افراد بدون تابعیت: افراد بدون تابعیت، ملیت شناخته‌شده‌ای ندارند و به هیچ کشوری تعلق ندارد. وضعیت بدون تابعیتی معمولا توسط تبعیض علیه گروه‌های خاصی ایجاد می‌شود. عدم شناسایی و گواهی شهروندی می‌تواند آنها را از دسترسی به خدمات مهم دولتی، ازجمله بهداشت و درمان، آموزش یا اشتغال محروم کند.
بازگشته‌ها: بازگشته‌ها، پناهندگان سابقی هستند که پس از زمان تبعید به کشور و وطن خود بازمی‌گردند. بازگشته‌ها نیاز به حمایت مداوم و کمک برای استقرار مجددشان دارند تا جایی که بتوان از بنای مجدد زندگی آنها در خانههایشان اطمینان حاصل کرد.
اقدامات سازمان ملل متحد
کنوانسیون پناهندگان ١٩٥١ و پروتکل ١٩٦٧؛ پناهندگان از آسیب‌پذیر‌ترین مردم در جهان هستند. کنوانسیون ١٩٥١ پناهندگان و پروتکل ١٩٦٧ به حفاظت از آنها کمک خواهد کرد. این قوانین تنها ابزار حقوقی جهانی هستند که به‌صراحت جنبه‌های مهم زندگی یک پناهنده را پوشش می‌دهند. ب
ا توجه به مفاد این قوانین، پناهندگان شایسته حداقل‌هایی برای زندگی مثل استانداردهای درمانی که یک تبعه خارجی دارد، هستند.
کنوانسیون ١٩٥١ شامل حقوق و همچنین تعهدات پناهندگان به کشور میزبان آنها است. سنگ بنای کنوانسیون ١٩٥١ بر اصل عدم اجبار است. با توجه به این اصل، یک پناهنده نباید به کشوری که در آن با تهدیدات جدی برای زندگی یا آزادی‌اش مواجه می‌شود، بازگردد. این حفاظت برای پناهنده‌هایی که خطری برای کشور محسوب می‌شوند یا به جرم سنگینی محکوم هستند، نخواهد بود.
حقوق مندرج در کنوانسیون ١٩٥١ عبارتند از:
حق عدم اخراج از کشور، به جز در شرایط معین و موکدی که تعریف شده است
حق عدم مجازات برای ورود غیرقانونی به خاک کشوری که به آن متعهد شده‌اند
حق کار
حق مسکن
حق تحصیل
حق بهره‌برداری از امداد و کمک‌رسانی عمومی
حق آزادی مذهب
حق دسترسی به دادگاه
حق آزادی رفت و آمد به خاک کشوری که در آن هستند
حق دارا بودن هویت و مدارکی برای مسافرت
برخی از حقوق اساسی، ازجمله حق اجباری حفاظت از خود برای همه پناهندگان اعمال می‌شود. یک پناهنده حقوق دیگری هم در کشور میزبان دارد که به میزان مدت زمانی که در یک کشور می‌ماند، بستگی دارد. هر چه مدت زمان بیشتری در یک کشور بمانند، حقوق بیشتری نیاز دارند.
آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد
آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد در تاریخ ١٤ دسامبر سال ١٩٥٠ توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد تأسیس شد. این آژانس موظف به هدایت و هماهنگی اقدامات بین‌المللی برای حفاظت از پناهندگان و حل‌وفصل مشکلات پناهندگان در سراسر جهان بود.
هدف اصلی آن حفاظت از حقوق و رفاه پناهندگان است. این آژانس همچنین تعهد خدمت به افراد بدون تابعیت را هم دارد. مأموریت این آژانس که آن را از سایر فعالان این اقدام بشردوستانه تمییز می‌دهد، نیاز به حفاظت بین‌المللی به پناهندگانی است که از حمایت دولت‌های خود برخوردار نیستند. همچنین همکاری و حمایت بین‌المللی مورد نیاز برای تکمیل تلاش‌های کشور میزبان که مسئولیت اصلی رفع نیازهای پناهندگان را به عهده دارد، به رسمیت می‌شناسد.
در سال ١٩٥٤، آژانس پناهندگان، جایزه صلح نوبل را برای کار داوطلبانه خود در اروپا به دست آورد. در سال ١٩٥٦، در جریان انقلاب مجارستان، ٠٠٠/٢٠ نفر به کشور همسایه اتریش فرار کردند. آژانس پناهندگان برای اسکان مجدد آنها اقدام کرد. این قیام و پیامدهای آن، راهی برای سازمان‌های بشردوستانه برای مبارزه با بحران پناهندگان در آینده گشود. در طول ١٩٦٠، استعمار آفریقا، مولد نخستين بحران پناهندگان متعدد قاره شد. از دو دهه پیش، به افراد بی‌خانمان در آسیا و آمریکاي لاتین هم کمک‌رسانی شده بود. در سال ١٩٨١، جایزه صلح نوبل دوم برای کمک‌ها به پناهندگان در سراسر جهان به این آژانس اهدا شد. از آغاز قرن ٢١، کمک‌رسانی آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد به بحران پناهندگان بزرگ در آفریقا، خاورمیانه و آسیا انجام شد. در برخی از نقاط جهان، ازجمله آفریقا و آمریکاي لاتین، کنوانسیون ١٩٥١ آژانس پناهندگان به وسیله ابزار قانونی منطقه‌ای تقویت شد. آژانس پناهندگان در حال حاضر بیش از ١٠ هزار و هشتصد عضو از کارکنان خود دارد. درمجموع در ١٢٨ کشور با بودجه‌ای که در سال نخست٣٠٠ هزار دلار و در سال‌های بعدی یعنی سال ٢٠١٦ به رشد ٦,٥٤ میلیارد دلاری رسید، فعالیت می‌کند. در سال ٢٠١٥، شصت‌وپنجمين سالگرد تأسیس این آژانس جشن گرفته شد. این آژانس کمک به بیش از ٥٠میلیون پناهنده برای ساختن مجدد زندگی‌شان را در کارنامه کاری خود دارد.
بنای دوباره زندگی بر پایه صلح و احترام
آژانس پناهندگان، تأمین حفاظت قانونی از پناهندگان را به عهده دارد. همچنین به دنبال راه حل‌های طولانی‌مدت برای مشکلات آنها با کمک به بازگشت به خانههایشان یا اقامت در کشورهای دیگر است. هدف این آژانس هم کمک به بازسازی زندگی در صلح و کرامت پناهندگان و دیگر افراد ناچار به آوارگی است. آژانس با هدف تقویت و حمایت از حقوق همه مردم آواره، ازجمله زنان، کودکان، افراد مسن و افراد معلول فعالیت می‌کند. آنها به دنبال گرد هم آوردن مجدد خانواده‌ها و حفاظت از آوارگان و پناهنده‌ها از سوءاستفاده جنسی، خشونت و استخدام در ارتش و ارایه خدمات آموزشی، بهداشتی و غیره هستند.
هنگامی که هجوم گسترده‌ای از پناهندگان یا آوارگان داخلی در یک منطقه وجود دارد، این آژانس این امکان را دارد که ٣٠٠ نفر از پرسنل ماهر خود را در کمتر از ٧٢ ساعت پس از بحران، اعزام و آماده عملیات امدادی برای پناهندگان و آوارگان داخلی با تهیه پناهگاه اضطراری، اردوگاه‌های پناهندگان، مراکز جمعی، پناهگاه‌های موقتی و ارایه اقلام اساسی، ازجمله چادر و پتو کند. آژانس پناهندگان سازمان ملل در ساخت درمانگاه، مدرسه و چاه آب برای ساکنان پناهگاه‌ها کمک و دسترسی آنها به مراقبت‌های بهداشتی و حمایت‌های روانی- اجتماعی در دوران تبعید را فراهم می‌کند.
آژانس به چه کسانی کمک می‌کند؟
هدف اصلی در آژانس پناهندگان حفاظت از حقوق و رفاه افرادی است که مجبور به فرار از وطن خود شده‌اند. این آژانس همراه با همکاران خود و جوامع بشردوستانه دیگر، از این‌که همه حق درخواست پناهندگی و یافتن پناهگاه امن در یک کشور دیگر را دارند، اطمینان حاصل می‌کند. همچنین برای تأمین راه حل پایدار برای امنیت تلاش می‌کند. برای بیش از نیم‌قرن، آژانس به میلیون‌ها نفر از مردم برای بنای زندگی مجدد آنها کمک کرده است. این مردم عبارتند از مهاجران، بازگشته‌ها، بدون تابعیت‌ها، آوارگان داخل کشور و پناهجویان. تأمین حفاظت، سرپناه، بهداشت و آموزش پناهندگان برای این آژانس بسیار مهم، التیامی بر زخم‌های آنان و نمایانگر آینده‌ای روشن‌تر بوده است
آژانس در چه مکان‌هایی کمک خواهد کرد؟
در ١٢٨ کشور در سراسر جهان و ١٠ هزار و هشتصد نفر از کارمندان، از پایتخت‌های بزرگ تا مکان‌های دور و اغلب خطرناک مشغول فعالیت هستند. هر کجا که پناهندگان می‌رسند، این آژانس با دولت برای اطمینان از کنوانسیون ١٩٥١ پناهندگان همکاری نزدیکی دارد.
تنها بیش از هفت‌درصد از کارکنان در ژنو هستند. مابقی همراه با مراکز خدمات جهانی در بوداپست، کپنهاگ و عمان از وظایف کلیدی اداری حمایت می‌کنند. ٨٧درصد از کارکنان به قربانیان آوارگی کمک می‌کنند. همه به‌عنوان یک تیم، برای کمک به پناهندگان و بی‌پناهان جهان سخت کار می‌کنند. موارد عملکرد اضطراری آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد در جمهوری آفریقای مرکزی، اروپا، عراق، سودان جنوبی، سوریه و یمن خواهد بود. عمده اقدامات آژانس در زمینه‌های تغییرات آب و هوا، آموزش، حفاظت و نگهداری، مهاجرت و ساخت پناهگاه، محیط زیست و بلایا خواهد بود.
آژانس و آوارگان فلسطینی
طبق آمارها در سال ٢٠١١، حدود ١٥,٢میلیون نفر پناهنده تخمین زده شد که ٤.٨میلیون از آنها پناهنده‌های فلسطینی هستند که در سامانه تأمین رفاه سازمان ملل ثبت شده‌اند. آژانس پناهندگان برای آوارگان فلسطینی ثبت‌نام شده در خاورمیانه کمک‌ها و حفاظت خود از آنها را فراهم می‌کند. قسمت تامین‌کننده رفاه آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد آموزش، بهداشت و درمان، خدمات اجتماعی، زیرساخت و بهسازی اردوگاه‌ها و حمایت از آنها در واکنش‌های اضطراری، ازجمله در درگیری‌های مسلحانه را بر عهده دارد.
با آمار و ارقام
اکنون شاهد بالاترین سطح از آوارگان و پناهندگان هستیم. در مجموع ٥,٦٣میلیون نفر در سال ٢٠١٥ به‌ناچار از خانه و وطن خود گریخته‌اند. ٢١.٣میلیون نفر پناهنده هستند که از این تعداد ١٦.١میلیون نفر تحت تعهد آژانس پناهندگان و ٥.٢میلیون نفر پناهنده فلسطینی در بخش تأمین رفاه آژانس ثبت‌نام شده‌اند. ١٠میلیون نفر بدون تابعیت زندگی می‌کنند. به ١٠٧هزار نفر برای ساخت و استقرار مجدد در سال ٢٠١٥ امدادرسانی شده است.
آمار منطقه‌ای پناهندگان
٣٩درصد از خاورمیانه و آفریقای شمالی
٢٩درصد از آفریقا
١٤درصد آفریقا و اقیانوس آرام
١٢درصد آمریکا
٦درصد اروپا
٥٣درصد پناهندگان از ٣ کشور زیر آواره شدند:
٤,٩میلیون نفر از سوریه
٢,٧میلیون نفر از افغانستان
١,١میلیون نفر از سومالی
کشورهای در رأس میزبانی از پناهندگان
٢,٥میلیون نفر از ترکیه
١,٦میلیون نفر از پاکستان
١,١میلیون نفر از لبنان
٤٠٠/٩٧٩ نفر از ایران
١٠٠/٧٣٦ نفر از اتیوپی
١٠٠/٦٦٤ نفر از اردن
تعداد بی‌سابقه ٣,٦٥میلیون نفر در سراسر جهان مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند. در میان نزدیک به ٢١.٣میلیون پناهنده، بیش از نیمی از آنها زیر ١٨سال سن دارند. همچنین ١٠میلیون نفر بدون تابعیت که دسترسی به حقوق اساسی مانند آموزش، بهداشت و درمان، اشتغال و آزادی عمل ندارند، وجود دارند.
در جهانی که روزانه نزدیک به ٣٤ هزار نفر به‌عنوان نتیجه‌ای از درگیری یا آزار و اذیت آواره می‌شوند، فعالیت در آژانس پناهندگان سازمان ملل بسیار مهم است
- 16
- 4
