در روزگار کنوني که تحقق «دهکده جهاني» مک لوهان را شاهد بوده و با توسعه و تکثر فضاهاي مجازي و شبکه‌هاي اجتماعي، سرعت غيرقابل باوري را در انتقال پيام، مد، نمادها، ارزش‌ها و ساير شاخصه‌هاي اجتماعي جوامع مختلف به يکديگر شاهد هستيم و شرايط به گونه‌اي شده که ديگر نمي‌توان دروازه‌هاي شهر را روي تغييرات بست؛ در اين احوال، ناگزير بايد در درون جامعه‌مان اين‌قدر بر مبناي فرهنگ بومي و ارزش و سنت‌هاي نهادينه‌شده در متن جامعه، نوآوري توأم با شهامت تابوشکني داشته باشيم تا همچنان در کورس سنگين دنياي ارتباطات امروز که اتفاقا آسيب‌هاي اجتماعي بس سنگيني هم دارند، بتوانيم گليم خود را از آب بيرون بکشيم و حرف‌هايي براي گفتن داشته باشيم.
کافي است به حافظه کمي دورترمان مراجعه کنيم و تابوهايي چون ويدئو، ماهواره، ايدز و... را به ياد آوريم که با برخوردهاي قهري هرگز از ميان نرفتند بلکه اين جامعه بود که واقعيت اين پديده‌ها را پذيرفت و اکنون ديگر نه بحث قبح آنها مطرح است و نه ممنوعيتشان؛ اين درست مي‌تواند سرمشقي براي پرداختن به بسياري از آسيب‌هاي اجتماعي باشد که هميشه در بايگاني ذهن مسئولان ما خاک خورده‌اند اما بروز و ظهورشان را در جامعه کسي نمي‌تواند کتمان کند.
مسئله آزارهاي جنسي نه مختص ايران بلکه در همه جاي جهان وجود دارد، با اين تفاوت که در کشورهاي ديگر سازوکار تعريف‌شده‌اي براي آموزش، کنترل و تقويت کودکان وجود دارد؛ بااين‌حال، در کشورمان تاکنون حتي طرح موضوع هم نوعي هتاکي، گستاخي و عبور از خطوط قرمز به شمار مي‌آمده اما اخيرا در اقدامي ارزشمند از سوي استانداري تهران طرحي براي پيشگيري از آزارهاي جنسي کودکان در دستور کار قرار گرفته که اجراي آن مي‌تواند تا حد زيادي کودکان را از همان دوران مهدکودک و پيش‌دبستاني نسبت به خطر آزارهاي جنسي آگاه کند.
طرح «پيشگيري از آزارهاي جنسي کودکان» يک رخداد نو در جامعه ايراني بوده که توسط اداره کل امور اجتماعي و فرهنگي استانداري تهران با همکاري برخي ديگر از ارگان‌ها در دست اجراست و ما هم براي واکاوي بيشتر اين طرح و آگاهي خانواده‌ها به‌ويژه تهراني‌ها که نخستين جامعه هدف اين طرح هستند به این موضوع می‌پردازیم.
اهميت پيشگيري از آزارهاي جنسي کودکان
مديرکل اجتماعي و فرهنگي استانداري تهران در اين خصوص به ايرنا گفت: با توجه به رسالتي که دفتر اجتماعي و فرهنگي استانداري براي پرداختن به مسائل اجتماعي و فرهنگي دارد، در ذيل نگاه آسيب‌هاي اجتماعي اقدامي کارساز، علمي و دانش‌محور را در دستور کار قرار داديم چون اساس کار اين دفتر بر مبناي تحليل و تدوين آسيب‌هاي اجتماعي با توجه به فرمايشات مقام معظم رهبري براي برخورد و کاهش آسيب‌هاي اجتماعي است.
سياوش شهريور گفت: بر مبناي فايده - هزينه مسائل به اين نتيجه رسيديم که هزينه‌هاي پيشگيري در حوزه آسيب‌هاي اجتماعي بسيار کمتر از مداخله و درمان است و اجراي طرح پيشگيري از آزارهاي جنسي کودکان در استان تهران نيز بر همين مبنا آغاز شد. وي اظهار کرد: با توجه به اينکه هم اسلام و هم علم، دوران کودکي را اساس جامعه‌پذيري و تربيت مي‌دانند، ازاين‌رو، بر آن شديم که در ذيل نگاه اسلامي و سنت‌هاي ايراني براي سلامت کودکان برنامه پيشگيري از آزارهاي جنسي را در دستور کار قرار دهیم.
شاخصه‌هاي اين طرح
مديرکل دفتر امور اجتماعي و فرهنگي استانداري تهران اين طرح را داراي شاخص‌ها و ويژگي‌هايي متمايز عنوان کرد. به گفته او، انطباق با سنت‌هاي اسلامي نخستين ويژگي طرح پيشگيري از آزارهاي جنسي کودکان بوده و طراحي اين برنامه نيز به گونه‌اي است که استنباط نگاه غيرديني از آن نشود. شهريور، همچنين همخواني طرح مذکور با معيارهاي ملي، سنتي و ايراني را ويژگي دوم آن عنوان کرد و گفت: منويات اين طرح در قاموس سنت‌هاي ايراني مسبوق به سابقه است. وي همچنين دانش‌محوري و داشتن مبناي علمي و نيز قابليت انتشار و اشاعه طرح در قابل کتاب يا جزوه را ويژگي ديگر آن برشمرد.
اجرا در مهدهاي کودک و پيش‌دبستاني‌ها با کتابي ويژه
شهريور با بيان اينکه اين طرح حکم يک ماده درسي را ندارد، اظهار کرد: ما به‌عنوان يک نهاد حاکميتي و سياست‌گذار در پي آن هستيم که همگام با آموزش‌هاي حوزه ابتدايي و مهدهاي کودک، طرح پيشگيري از آزارهاي جنسي را در کنار ساير مسائل درسي هم داشته باشيم. به گفته او، کارشناسان زيادي روي انجام علمي و با‌ظرافت اين طرح و اجراي آن در مهدهاي کودک و پيش‌دبستاني‌ها کار کرده‌اند و در حوزه اجرا نيز توسط يک مرجع دولتي و با کسب رضايت شرکاي اجتماعي همراه است، به‌طوري‌که در کارگروه اجتماعي و فرهنگي استان تهران نيز مورد تأييد همه مديران کل حوزه آموزش قرار گرفت.
به گفته مديرکل امور اجتماعي و فرهنگي استانداري تهران، براي اجراي اين طرح، کتابي با عنوان «من همه را دوست دارم، اما...» توسط يکي از استادان دانشگاه علامه طباطبایي (شهين عليایي‌زند) تهيه شده که منبع اصلي آموزش در مهدهاي کودک و پيش‌دبستاني‌ها‌ست. وي ادامه داد: همچنين انيميشني (پويانمايي) در همين زمينه به مدت‌زمان کمتر از يک دقيقه تهيه شده که جذابيت و اثرگذاري زيادي براي جامعه هدف اين آموزش‌ها دارد. شهريور گفت: اين طرح ويژه استان تهران بوده و در نخستين گام در این شهر اجرا مي‌شود.
تابوشکني و آموختن مهارت «نه‌گفتن» به کودکان
شهريور با بيان اينکه بايد اين تابو را شکست و کودکان را با واقعيت‌هاي جامعه از همان سنين کودکي آگاه کرد، گفت که بر‌اساس بررسي‌هاي انجام‌شده ۳۵ درصد از روسپي‌ها اعم از زن و مرد در دوران کودکي مورد آزارهاي جنسي واقع شده‌اند. او اظهار کرد: آموختن مهارت «نه‌گفتن» در اين طرح به کودکان يکي از اهداف است زيرا يکي از دغدغه‌هاي خانواده‌ها همواره اين بوده که چگونه به فرزندانشان بياموزند که «نه» بگويند و براي پيشگيري از آزارهاي جنسي بر‌اساس آموزه‌هاي دين اسلام از خود مراقبت کنند.
وي فضاهاي مجازي و شبکه‌هاي اجتماعي را با وجود همه محاسن و فوايدي که دارند، نوعي تهديد جدي و آسيب براي کودکان دانست و بر لزوم ارائه آموزش‌هاي لازم براي کودکان و آگاه‌کردن آنها نسبت به برخي مسائلي که تاکنون در جامعه ما نوعي تابو محسوب مي‌شده‌اند و از همين محل نيز اغلب آزارهاي جنسي متوجه آنان شده، تأکيد کرد. دکتر شهريور با اشاره به کتاب «من همه را دوست دارم، اما...» که مبناي آموزش در طرح پيشگيري از آزارهاي جنسي محسوب مي‌شود، گفت: خانواده‌ها استقبال خيلي مناسبي از اين کتاب داشته‌اند.
وي گفت: در اين کتاب به صورتي بسيار ماهرانه و زيرکانه به کودکان آموخته مي‌شود که همان‌طوري که مثلا حوله يا مسواک از وسايل شخصي است و نبايد آنها را به ديگران بدهيم برخي از اعضاي بدن ما هم متعلق به خودمان است. به گفته اين مسئول، اجراي طرح پيشگيري از آزارهاي جنسي در شهر تهران اقدامي بي‌نظير و ملي بوده که نه‌تنها در کشور بلکه در سطح خاورميانه هم تاکنون چنين طرحي اجرا نشده است.
وي با بيان اينکه طرح مذکور با نيت ممانعت از آسيب‌هاي اجتماعي و در راستاي فرمايشات مقام معظم رهبري درباره لزوم برخورد با آسيب‌هاي اجتماعي اجرا شده، از آنچه سوءاستفاده‌هاي سياسي از آن خواند، اظهار گلايه کرد. قطعا اجراي موفق طرح پيشگيري از آزارهاي جنسي کودکان که نخستين‌بار در شهر تهران انجام مي‌شود، مي‌تواند الگويي براي ساير شهرها و استان‌هاي کشورمان باشد که با رخداد آزارهاي جنسي کودکان مواجه هستند اما تاکنون کسي از آن به خاطر «پاره‌اي مصلحت‌ها» دم نزده است.
- 11
- 6
