آزارجنسی کودکان کار زخمی ناسور

کودکانی که سرنوشت برای آنان بد، خواسته است و از محبت پدر و مادر دور مانده اند؛ کودکانی که بچگی نمی کنند بلکه یک شبه رویاهای کودکی خود را با کار کردن و التماس برای فرار از تنبیه سرکرده خود با هزار حسرت و آرزو با دنیای بزرگسالی معاوضه می کنند. 

با گردشی کوتاه درشهر، هرروزه شاهد حضور صدها کودک کار در سطح خیابان هستیم کودکانی که بدون توقع از زندگی کار می کنند و با التماس از تو می خواهند که در حد خریدن یک فال به آنها کمکی ناچیز کنی. این کودکان مرتبا در معرض سوء استفاده هستند. 

با مشاهده این صحنه ها دلت به درد می آید و بغض در گلویت خفه می شود اما دریغ که کاری نمی توانی بکنی . 

متاسفانه خشونت علیه کودکان وآزار آنان به تفریحی جذاب برای عده ای افراد سودجو بدل شده است و متاسفانه اقدام جدی از سوی دستگاه های مسئول دراین باره صورت نمی گیرد. 

آزارهایی از جنس خیابانی که از تحقیر و تمسخر شروع می شود و با بهره برداری از کودکان بی پناه به خشونت های بزرگ تری همچون آزار جنسی ختم می شود.

برخی شهروندان به ویژه آنان که با خودرو خود، ثانیه هایی پشت چراغ قرمز توقفی کوتاه دارند ، اغلب روزها نظاره گر صحنه هایی از آزار کودکی خردسال توسط صاحبان خودروهای لوکس لاکچری درچهارراه های شمال شهر هستند؛ آنجا که می گویند بالا شهر؛ آنجا که محل قشرمرفه نشین است وفرهنگ شان بالاست. 

مثل دخترکی شیرین و معصوم با پیراهنی ژولیده و کثیف که به دلیل جذابیت جسمی اش مورد تمسخر و آزار جوانک های سرنشین خودروهای لوکس چندصد میلیاردی قرار می گیرد ؛ بی دردانی که قهقهه زنان، دخترک را دست می اندازند و تا چراغ ، سبز شود او را بازیچه هوس های خود می کنند.

و این تنها نمونه ای بسیار بسیار ناچیز از هزاران نمونه آزار هایی است که کودکان معصوم کار می بینند.

خشونت علیه کودکان به شیوه های مختلفی از قبیل وادار کردن آنان به انجام کارهای سخت و طاقت فرسا، تنبیه وآزار بدنی، سوءاستفاده و آزارجنسی انجام می شود والبته که آزار جنسی بیشترین آسیب را به کودک، اطرافیانش و در یک نگاه کلی تر به جامعه وارد می سازد. 

آزار جنسی کودکان دارای مصادیق زیادی از قبیل توریسم جنسی یا گردشگری جنسی‌، هرزه‌نگاری (پورنوگرافی‌) نسبت به کودکان‌، قاچاق کودکان‌ و جرایم و اعمال منافی عفت علیه کودکان است. 

حمید بابایی لاکه یی، روانشناس خانواده می گوید: معضل اجتماعی کودکان کار تنها منحصر به کشور ما نیست بلکه سال هاست که درجوامع مختلف بشری با این معضل اجتماعی روبرو هستیم؛ این کودکان در بسیاری از کشورها زاییده روابط نامشروع و یا مادران معتاد هستند ومتاسفانه مورد استثمار جنسی قرار می گیرند. 

وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می افزاید: آزار جنسی در کودکان کار فقط منحصر به دختران نمی شود بلکه شامل پسران هم می شوند و آنان نیز آسیب می بییند و متاسفانه کسی نیست که از آنها در برابر مخاطرات اجتماعی مراقبت کند. 

وی خاطرنشان می کند: کودکان کار اغلب از ۱۲ تا ۱۳ سالگی مورد سؤء استفاده جنسی قرار می گیرند. از آنجا که این بچه ها و به خصوص دخترها از قدرت فکری و جسمی لازم برخوردار نیستند مجبورند تا تن به خواسته های شیطانی کسانی همچون مراقبان خود بدهند. 

این روانشناس بالینی اظهار می کند: کودکان کار توسط افرادی در جوامع ساماندهی می شوند که از آنها بهره می برند این افراد کودکان را در محل هایی نگه داری می کنند و در قبال آن از آنان بهره می برند. 

بابایی لاکه یی، خاطرنشان می کند: کودکان کار در بسیاری از کشورها همچون برزیل، تایلند، هندوستان ، بنگلادش و حتی در کشورهای آفریقایی؛ ابزار کار خلاف برای برخی گروه های خاص می شوند و در رده سنی ویژه ای به کشورهای دیگر صادر می شوند. مسلم است که وقتی این بچه ها آسیب بینند و بیمار روحی روانی شوند این بیماری را به دیگران و جامعه منتقل خواهند کرد. 

بابایی لاکه یی، می گوید:‌کار خیر کردن این نیست که پولی کف دست بچه های کار بگذاریم بلکه باید بتوانیم از آنان حمایت و مراقبت کنیم. 

وی می افزاید: باید سازمان های مردم نهاد و خیریه هایی توسط مردم و افراد فرهیخته برای کمک به کودکان کار و بد سرپرست ایجاد شود و از آنان در برابرهرگونه استثمار‌مراقبت اشود. 

وی در ادامه از دستگاه های اجرایی دولتی می خواهد ، دغدغه میز نداشته باشند بلکه بیایند و سازوکاری را فراهم کنند تا خیرخواهان برای کمک و مراقبت از کودکان کار پا به میدان بگذراند؛ چرا که معضل کودکان کار همچون بسیاری از مشکلات و بیماری ها همچون بیماری سل و وبا قابل حل است. 

وی می افزاید:‌ در حال حاضر بهزیستی و معاونت اجتماعی نیروی انتظامی برای مقابله با استثمار کودکان کار و مراقبت از آنان در چارچوب وظایف اداری خود اقداماتی را به انجام می رسانند اما این اقدامات کافی نیست و کاربرد لازم را ندارد. 

مهریار داشاب، استادیار دانشکده حقوق علامه طباطبایی هم با ارزیابی قوانین حقوقی در زمینه حمایت از کودکان در برابر خشونت و آزار جنسی اظهار می دارد: قانون جامعی که بتواند در کشور بطور مشخص و دقیق از حقوق کودکان و یا کودکان کار در برابر آزارهای جنسی و سوءاستفاده جنسی و تجاری کودکان دفاع کند، وجود ندارد. 

وی می افزاید: در زمان حاضر قانونی تحت عنوان حمایت از کودکان و نوجوانان درکشور وجود دارد که درسال ۸۳ به تصویب رسیده و ۸ تا ۹ بند تنظیم شده است اما این قانون هم دارای نقایص زیادی است و نتوانسته است کمک زیادی به حمایت از کودکان در برابرآزارهای جسمی و جنسی آنان بکند. 

این استادیار دانشگاه در ادامه می گوید: سندی به عنوان سند مقابله نامه ۱۸۲ سازمان بین المللی کار در مبارزه بدترین اشکال کار کودکان در دنیا وجود دارد که در این قانون مشخصا به سوء استفاده جنسی کودکان اشاره شده است ؛ ایران هم عضو این مقابله نامه است و تعهداتش را پذیرفته است. 

وی می گوید: قوه قضاییه مسئول اجرای کنوانسیون حقوق کودک است که البته اقداماتی را در این زمینه به انجام رسانده است. 

داشاب با بیان اینکه کودک کار درهمه جای دنیا وجود دارند و صرفا مختص کشور ما نیستند، می افزاید: باید برنامه جامعه ای برای مبارزه با آزار این کودکان تدوین شود همچنین در حوزه آموزش قوه قضاییه واساتید دانشگاه ها در حوزه کودکان و حمایت از آنان بیشتر کار شود.

** قوانین ایران در حمایت از کودکان آزاد دیده چه می گوید؟ 

طبق قانون حمایت از کودکان و نوجوانان که درسال ۸۱ به تصویب رسیده است؛ تمامی اشخاصی که به سن هجده سال تمام هجری شمسی نرسیده باشند مورد حمایت قرار می گیرند. 

براساس این قانون هرنوع اذیت و آزار کودکان و نوجوانان که موجب شود به آنان صدمه جسمانی یا روانی و اخلاقی وارد شود و سلامت جسم یا روان آنان را به مخاطره اندازد؛ ممنوع است. 

براساس این قانون؛ کودک‌آزاری ازجرائم عمومی محسوب می‌شود و نیاز به شاکی خصوصی ندارد٬ یعنی هرکس می ‌تواند به محض دیدن مورد کودک‌ آزاری آن را گزارش دهد و دادستان هم به‌ عنوان مدعی‌العموم باید موضوع را پیگیری کند. 

حداکثر مجازاتی که در این قانون پیش بینی شده است ۶ ماه حبس و یک میلیون تومان جزای نقدی است. 

و اما در قوانین کیفری ایران هیچ قانونی در حمایت از آزار جنسی کودکان پیش بینی نشده است. 

البته در فصل ۱۸ ماده ۶۴۰ قانون مجازات اسلامی به جرایم ضد عفت و اخلاق عمومی اشاره شده است اما هیچ اشاره ای نسبت به کودکان در جهت حمایت بیشتر از آنها، به عمل نیامده است. 

و این درحالی است که «کمیته حقوق کودک سازمان ملل متحد» با تاکید بر لزوم قانونگذاری خاص در این خصوص‌، از تمام دولت‌ها خواسته است که در قوانین کیفری خود، استثمار جنسی ، فحشاء و قاچاق کودکان را به عنوان جرایمی مهم و با حداکثر مجازات‌ برای مرتکبان‌ پیش‌بینی کنند و اطفال را بدین وسیله‌، مورد حمایت کیفری بیشتر قرار دهند. 

متاسفانه به نظر می‌رسد قوانین مربوط به حمایت از حقوق کودکان در ایران دچار نواقص زیادی است و قانونگذار کیفری‌ باید با توجه به آسیب‌پذیری بیشتر اطفال‌، طفل بودن را از علل مشدده جرم قرار دهد و به جرم‌انگاری خاص برای اطفال در این زمینه‌ها اقدام کند. 

البته نحوه برخورد سیستم‌های قضایی در برخورد با کودک آزاری در کشورها متنوع است. 

در کشور‌آلمان از سال ۱۹۶۹ میلادی کودک آزارانی که بیش از ۲۵ سال سن داشته باشند و درصورت نظر موافق کمیسیون پزشکی با استفاده از دارو عقیم می‌شوند؛در سوئد نیز قانون مشابهی از سال ۱۹۹۳ اجرا می‌شود. 

در فرانسه و اسپانیا هم تمهیداتی برای اجرای موارد مشابه انجام گرفته است. 

دولت اسپانیا اخیرا چنین قانونی را تصویب کرده است؛ ضمن آنکه براساس قانون جدید این کشور، نه تنها مجازات کسانی که متهم به کودک‌آزاری و سوءاستفاده جنسی از کودکان و نوجوانان هستند به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش خواهد یافت بلکه این افراد پس از طی دوران محکومیت در زندان و آزادی به‌مدت ۲۰ سال تحت نظر قرارخواهند گرفت تا درآینده و پس از آزادی نتوانند به استخدام هیچ نهادی درآیند که با کودکان و نوجوانان سروکار دارد درآیند. 

و این درحالی است که در ایران اقدام سخت گیرانه ای درباره حمایت از کودکان وجود ندارد و در قانون دچار خلاء های زیادی هستیم. 

** آمارها چه می گویند؟ 

درحال حاضر آمار دقیقی که نشان ازآزارجنسی کودکان بویژه کودکان کار در کشورمان باشد؛ وجود ندارد. 

طبق اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مطالعات انجام شده در حوزه روان پزشکی نشان می‌دهد در جوامع بشری سوء رفتار جنسی با کودکان، شایع‌تر از آن چیزی است که تصورمی‌شود؛ به گونه‌ای که بر اساس نتایج پژوهش‌های میدانی، در کشورهای غربی تا ۲۷ درصد دختران در کودکی مورد بدرفتاری و یا آزار جنسی قرار گرفته‌اند. 

در همین رابطه «حسین اسد بیگی» رئیس اورژانس اجتماعی کشور با ارائه آماری درباره سوء استفاده جنسی از کودکان به خبرنگار ایرنا می گوید:‌ سال گذشته ۱۰ هزار و ۱۰۱ مورد کودک آزاری به واحدهای سیار اورژانس اجتماعی، دو هزار و ۷۶۵ مورد کودک آزاری به مراکز مداخله در بحران (مراکز حضوری) اورژانس اجتماعی و۱۳ هزار و ۷۲۶ کودک آزاری به خط تلفنی ۱۲۳ اورژانس اجتماعی اطلاع داده شده است. 

وی تصریح می کند که از دو هزارو ۷۶۵ مورد گزارش شده کودک آزاری به مراکز حضوری اورژانس اجتماعی ، ۸۰ کودک مورد سوء استفاده جنسی و۲۴ کودک هم مورد سوء استفاده جنسی و هم مورد ضرب و شتم قرار گرفته اند. 

وی همچنین تعداد پسر و دخترهایی که مورد سوء استفاده جنسی قرار گرفته اند را برابر اعلام کرده است. 

اسدبیگی می افزاید: ۲.۳ درصد موارد گزارش شده کودک آزاری به خط تلفن ۱۲۳مربوط به کودک آزاری های جنسی بوده است. 

در همین رابطه «حسن قاضی زاده هاشمی» وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم می گوید: میزان تعرض جنسی به کودکان فراتر از تصور است و در کشور باید قوه قضاییه بطور قاطع با متجاوزان برخورد کند 

وزیر بهداشت می افزاید : درکنار برخوردهای قاطع قضایی همچنین نیازمند اقتضائات فرهنگی، توجه به سلامت روان درجامعه و ترویج آموزش‌های لازم در مقاطع سنی و تحصیلی از طریق والدین، نظام آموزشی و رسانه‌ها، به ‌ویژه صدا و سیما هستیم.