شهیندخت مولاوردی: خودسوزی زنان در غرب کشور موضوع تازه ای نیست/ از سال ۹۲ تا به حال آماری از خودکشی ارائه نشده است

به گزارش جماران، خودسوزی زنان به عنوان بزرگترین آسیب اجتماعی استان ایلام و  پدیده عجیب و با سابقه ای است که هر از چند گاهی مانند بسیاری از آسیب های اجتماعی دیگر با سوختن یک زن سر و صدایی به پا می کند و دوباره تا اتفاق بعدی از یاد ها می رود.

پدیده‌ خودسوزی میان زنان در استان‌هایی مانند ایلام، لرستان، کهگیلویه و بویر احمد، آذربایجان شرقی و غربی، ترکمن‌های گلستان ‌و بوشهر بیشتر دیده می‌شود. اما در این میان، آمار خودسوزی زنان در ایلام بیش از سایرین است و به «روش و فرهنگ غالب» این منطقه برای  خودکشی تبدیل شده است؛ پدیده ای که به صورت شفاف در مورد آن صحبت نمی شود و سعی در کمرنگ نشان دادن آن است.

اخیرا رئیس انجمن حمایت بیماران سوخته با اعلام این خبر که خودسوزی در ایران در حال افزایش است آماری از قربانیان سوختگی در کشور را اعلام کرد.

«محمد جواد فاطمی» با اشاره به کمبود تخت های سوختگی بیمارستان آمار بیماران سوختگی در کشور را ۳۰ هزار نفر عنوان و به افزایش آمار خودسوزی در برخی از استان های مرزی هشدار داد.

وی گفت: خودسوزی در برخی استان‌ها مانند ایلام، کردستان، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان و شمال خوزستان بسیار شایع است و این نوع سوختگی جزو فجیع‌ترین نوع سوختگی‌ها حساب می‌شود. افرادی که خودسوزی می‌کنند به علت اینکه درصد بالایی از بدنشان می‌سوزد، بیشتر از دیگر بیماران در معرض مرگ و میر هستند.

آمار مشخصی از میزان خودسوزی در شهرهای مختلف ایران در دست نیست. برخی از مسوولان امر معتقدند که انتشار هرچه بیشتر اخبار مربوط به خودکشی و خودسوزی باعث متشنج شدن جامعه و شیوع بیشتر این شیوه در بین مردم می‌شود، در حالی‌که عدم انتشار و پرداختن به این پدیده‌ اجتماعی نه تنها آمار خودکشی و خودسوزی را کاهش نداده، بلکه طبق آمار، خودکشی افزایش نیز داشته و شیوع آن را امروزه می‌توان حتی در سکوت خبری شاهد بود. 

آمار دقیقی نه از میزان خودکشی و نه از تعداد خودسوزی موجود نیست. اما بنا به آمارهای رسمی میزان مرگ بر اثر خودکشی میان مردان بالاتر از زنان است، اما زنان بیش از مردان اقدام به خودکشی می‌کنند. آماری که در سال‌های اخیر رو به فزونی نهاده است. پدیده‌ خودسوزی میان زنان در استان‌هایی مانند ایلام، لرستان، کرمانشاه و کردستان، ترکمن‌های گلستان ‌و بوشهر بیشتر دیده می‌شود. اما در این میان، آمار خودسوزی زنان در ایلام بیش از سایرین است و تقریبا به فرهنگ غالب آن منطقه تبدیل شده است.

یک کارشناس ارشد روانشناسی بالینی در مورد شیوع خودسوزی در بین زنان کشور به خصوص زنان غرب کشور با بیان اینکه «باز تولید کلیشه های جنسیتی» از جمله عوامل خودکشی در زنان است، به روزنامه همدلی گفته بود: زنانی که نه حرفشان شنیده می شود و نه در جامعه مرد سالار دیده می شوند و نه از کوچکترین حق و حقوقی برخوردار هستند، چاره ای به جز انتخاب مرگ خود خواسته ندارند. آنان خودسوزی که سخت ترین نوع خودکشی است را انتخاب می کنند که بلکه بتوانند صدای اعتراضشان را بلندتر به گوش خانواده و جامعه ای که سالهاست آنها را انکار کرده است برسانند.

«طاهره امیری» با بیان این‌که استان های غربی کشور به ویژه ایلام هنوز مناسبات قومی و قبیله ای پررنگی در آن حاکم است، افزایش خودکشی در بین زنان غرب کشور را جنگ مدرنیته و سنت دانست و افزود: امروزه به مدد شبکه های اجتماعی و گسترش ارتباطات و بالارفتن سطح تحصیلات و آگاهی زنان، این قشر از جامعه به حقوق خود آگاهی پیدا کرده و مطالبات جدیدی را دارند. اما چون این آگاهی در بستر بافت سنتی آن استان ها با بن بست های قانونی و عرفی مواجه می شود، نه تنها به تغییر شرایط نمی انجامد بلکه به عنوان یک ناهنجاری به شدت با آن مخالفت می شود و همین تناقص ها علت بسیاری از خودکشی های زنان کشور از جمله غرب کشور است.

از سال ۹۲ تا به حال آماری از خودکشی ارائه نشده است

براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی سالانه۸۰۰‌ هزار نفر بر اثر خودکشی از بین می‌روند. هر ۴۰ ثانیه یک نفر به علت خودکشی می میرد. این در حالی است که این آمار فقط مختص به خودکشی‌های منجر به مرگ است و خودکشی، هشتمین دلیل مرگ‌و‌میر در دنیا محسوب می‌شود.  

 ۷۵ درصد زیادی از خودکشی‌ها در کشورهایی با درآمد کم یا متوسط اتفاق می‌افتد و ۶۰ درصد از خودکشی‌های موفق دنیا در قاره آسیا انجام می‌شود. طبق آمار سالانه بیش از ۳۰‌ هزار نفر در آمریکا با خودکشی جان خود را از دست می‌دهند.  

میزان خودکشی در ایران همیشه در پرده‌ای از ابهام بوده و این نیز به‌دلیل سیاست‌های رسمی‌ است که اعلام آمار خودکشی را به صلاح نمی‌دانند. 

در واقع از سال ۱۳۹۲ که سازمان پزشکی قانونی کشور آماری از میزان خودکشی در وب‌سایت خود ارائه داد و از افزایش آمار خودکشی اظهار نگرانی کرد تاکنون آمار جدیدی ارائه نشده است. 

براساس آخرین آمارهای موجود از میزان خودکشی در کشور، در ۹ ماه ابتدایی سال ۹۲ روزی بیش از ۱۱ نفر در کشور خودکشی کرده‌اند، طبق آمار اعلام‌شده از سوی سازمان پزشکی قانونی کشور در ۹ماهه سال ۹۲، سه‌هزارو ١٢۵ نفر خودکشی کرده‌اند و از میان این افراد ۹۸۲ نفر را زنان و دوهزارو ١۴٣ نفر را مردان تشکیل می‌دادند. 

رتبه نخست زنان ایرانی در خاورمیانه

  این در حالی ا‌ست که در مدت مشابه سال ۹۱ نیز دوهزارو ٧۴٠ نفر خودکشی کردند و این نشان‌‌دهنده افزایش آمار خودکشی است.  

به‌صورت کلی و براساس آمار پزشکی قانونی، بین سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۱، بیش از ۳۰‌ هزار نفر در ایران بر اثر خودکشی جان خود را از دست داده‌اند. براساس آمار سال ۹۲ از هر صد ‌هزار ایرانی، پنج نفر در سال جانشان را با خودکشی از دست داده‌اند و براساس آخرین آمارهای غیر رسمی این تعداد از هر صد هزار نفر به شش نفر رسیده است. ضمن اینکه به گفته زهرا حضرتی، استاد جامعه‌شناسی زنان ایرانی رتبه اول «خودسوزی» را در خاورمیانه دارند. 

  زنان ایرانی در حالی رتبه‌ نخست خودسوزی در خاورمیانه را از آن خود کرده‌اند که در مقایسه با دیگر زنان منطقه از جایگاه و آگاهی بالاتری برخوردارند؛ این آگاهی اما به جای آن‌که به تغییر شرایط‌شان کمک کند، آن‌ها را افسرده کرده و به انتخاب مرگ کشانده است.

خودکشی آن هم به وحشتناک ترین صورت با استفاده از آتش نشان دهنده اوج درد و الم زنان است که باید بدون اتلاف وقت به فکر چاره ای اساسی بود. زنانی که خود را در میان زبانه های آتش می افکنند پیامی پر از درد و زجر به جامعه مخابره می کنند که ضروری است شنیده شود نه اینکه صحبت در این زمینه تابو به حساب بیاید و عوض اینکه چاره ای برای آن اندیشیده شود با شانه خالی کردن وکشیدن پرده بر آن صورت مساله را پاک کنند. در حالی‌که داشتن آماری دقیق از معضل‌هایی  اجتماعی، ما را در دستیابی به دلایل و علت‌ها کمک می‌کند، اما مخدوش کردن منابع آماری، آسیب‌شناسی را دچار اختلال می‌‌کند و در عمل به گستردگی آن آسیب دامن می زند.

مولاوردی: خودسوزی زنان غرب کشور موضوع تازه ای نیست

شهیندخت مولاوردی در همین رابطه در گفت و گو با  جماران ، در خصوص خودسوزی های زنان در غرب کشور گفت: این خبر متاسفانه جدید نیست؛ ما در همان سال هایی که در  مرکز امور مشارکت زنان در دوران اصلاحات فعالیت می کردیم گزارش هایی را در مورد خود سوزی زنان در این منطقه از کشور دریافت می کردیم. در این دوره  کمیته ملی خشونت علیه زنان تشکیل شد و یک بخش به عنوان زیر کمیته به موضوع خودسوزی زنان ایلام و غرب کشور پرداخت و گزارشی برای آقای خاتمی تنظیم و ارائه شد. در دولت های بعد نیز این وضعیت ادامه داشت و آن طور که من پیگیری می کنم این گونه نیست که ما اخیراً یک روند رو به رشدی را  در بحث خودسوزی شاهد باشیم بلکه این موضوع سال هاست که وجود دارد.

وی در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا تا به حال مطالعاتی در مورد علت این اتفاق صورت گرفته است، گفت : در خود شهر ایلام  من می دانم که مطالعات متعددی صورت گرفته است که نشان می دهد باید عوامل متعددی در این رابطه شناسایی ودر نظر گرفته شود؛ قطعاً هم در این استان و درسطح کشور برنامه ریزی هایی در نظر گرفته شده است اما همواره شاهد این اخبار خودکشی هستیم و برای ما این مسئله تاسف برانگیز است.

مولاوردی در ادامه در پاسخ به این سوال که معاونت حقوق شهروندی رئیس جمهور برای اجرا و نظارت بر حقوق شهروندی چه بازوی اجرایی در اختیار دارد، اظهار کرد: ماموریت ما پیگیری، هماهنگی و نظارت بر اجرای  حقوق شهروندی است. در خود منشور هم بخشی با عنوان سازوکارهای اجرایی  وجود دارد که چندین بند را در برمی گیرد، باید در آن زمینه برنامه های داشته باشیم از قبل هم قدم هایی برداشته شده بود ما آن ها را  ادامه داده ایم و قدم های جدیدی هم برداشته شده است و امیدواریم با مجموعه این تدابیر زمینه های اجرایی این منشور فراهم شود.