جای خالی لایحه حمایت از حقوق کودکان

آنقدر دردناک است که کمتر وجدان بیداری به آن واکنش نشان نمی‌دهد؛ کتک خوردن و زندانی شدن کودکانی که جز التماس همسایه‌ها هیچ فریادرسی ندارند؛ جهانی بی‌رحمی در برابر دنیایی از لطافت و مهربانی. «یکی از کودکان در حالی که دست‌هایش به میله‌ای بسته شده بود و قادر به حرکت نبود توسط همسایه کشف شد....»

به تازگی خبر کشف شکنجه ۳کودک در شهرک طالقانی(کوره) ماهشهر در جنوب خوزستان منتشر شده است. براساس مشاهدات افرادی که متوجه این شکنجه شده‌اند و در این حادثه سه کودک به نام‌های فاطمه ۱۲ساله، ام‌البنین ۸ساله و علی‌اکبر ۵ساله توسط نامادری و پدر خود به وسیله چکش و میله داغ و دیگر وسایل مورد آزارهای جسمی و روحی قرار می‌گرفتند.

معاون اجتماعی اداره‌کل بهزیستی خوزستان درباره آخرین وضعیت پیگیری پرونده شکنجه سه کودک ماهشهری توسط والدین‌شان می‌گوید: مددکار بیمارستان حاجیه نرگس معرفی ماهشهر با سامانه ۱۲۳اورژانس اجتماعی در دوم اردیبهشت ماه امسال و گزارش یک مورد کودک‌آزاری بلافاصله تیم اورژانس اجتماعی ماهشهر به این بیمارستان اعزام شد. حسن عباسی به ایسنا، توضیح می‌دهد: بر اساس اظهارات عموی کودکان آزاردیده، فاطمه ۱۲ساله، ام‌البنین ۸ساله و علی‌اکبر ۵ساله در شهرک طالقانی شهرستان ماهشهر از سوی پدر و نامادری‌شان از لحاظ روحی، روانی و جسمی شکنجه می‌شدند که آثار ضربات و جراحات وارده بر بدن این کودکان کاملا نمایان و مشخص است.

معاون اجتماعی اداره‌کل بهزیستی خوزستان با اشاره به عدم رسیدگی به تغذیه و تحصیل این سه کودک آسیب‌دیده از سوی والدین آنها، افزود: بلافاصله مددکاران بهزیستی، مداخلات تخصصی خود را آغاز کردند و با ورود دادستان ماهشهر به این موضوع، پیگیری‌ها برای دستگیری عوامل شکنجه این کودکان آغاز شد.

حالا پدر این سه کودک دستگیر شده و در بازداشت به سر می‌برد و همچنین پیگیری‌های قضایی برای دستگیری نامادری این کودکان ادامه دارد. بر اساس گزارش‌های مددکاران تیم اورژانس اجتماعی هنوز مدارک و مستنداتی دال بر ابتلای پدر این سه کودک به اعتیاد یا بیماری روانی به دست نیامده است.

عباسی ادامه داد: در حال حاضر با حکم دادستانی ماهشهر، عموی کودکان آزاردیده سرپرستی آنها را به عهده دارد و این سه کودک تا تعیین تکلیف نهایی این پرونده کودک‌آزاری در منزل عموی خود سکونت خواهند داشت.

معاون اجتماعی اداره‌کل بهزیستی خوزستان با بیان اینکه پیگیری قضایی این پرونده به جد در حال انجام است، عنوان کرد: بهزیستی خوزستان آمادگی کامل دارد تا برای انجام مداخلات تخصصی روانی و انجام حمایت‌های روحی و مالی لازم از این کودکان و همچنین پیگیری ادامه تحصیل آنها مداخلات لازم را انجام دهد. البته اکنون انجام هرگونه مداخله توسط مددجویان ما به حکم قضایی نیاز دارد.

بازداشت یکی از عوامل شکنجه

در ادامه این ماجرا رئیس اورژانس اجتماعی کشور از بازداشت یکی از عوامل شکنجه و آزار روحی سه کودک ماهشهری و پیگرد عامل دیگر این اقدام خبر داد. به گفته رضا جعفری پدر کودکان دستگیر شده است و نامادری نیز تحت پیگرد است.

رئیس اورژانس اجتماعی کشور با بیان اینکه در حال حاضر عموی کودکان با حکم دادستانی شهرستان، سرپرستی آنها را بر عهده گرفته است و آنها در منزل عموی خود سکونت دارند، تصریح کرد: مددکاران بهزیستی ضمن انجام مداخلات تخصصی، برای آگاهی از وضعیت این کودکان تا این لحظه با دادستانی و خانواده ارتباط داشته‌اند و مشاوره‌های لازم از سوی مشاوران بهزیستی ارائه شده است.

جای خالی لایحه حمایت از حقوق کودکان

با این حال این چندمین بار است که این اتفاق روح جامعه را می‌آزارد و این درحالی است که هنوز لایحه حمایت از حقوق کودکان در پیخ وخم بوروکراسی ادرای و راهروهای مجلس خاک می‌خورد و در حال حاضر با لوایحی در مجلس روبه‌رو هستیم که ۱۰ سال است بدون بررسی باقی مانده‌اند. سوال اصلی اینجاست که ما چه موضوعی مهم‌تر از وضعیت زنان و کودکان‌مان داریم؟

بهمن ماه گذشته معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور با اشاره به اینکه لایحه حمایت از حقوق کودکان از کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس خارج شده و در انتظار ورود به صحن علنی مجلس است، گفت: اگر اقدامات اورژانس اجتماعی با پشتوانه فرآیندهای قضایی به موقع، عادلانه و بدون تبعیض نباشد، عده‌ای کودک‌آزاری کرده و با عناوین مقدس از مجازات قسر در می‌روند که این شرم آور است.

معصومه ابتکار با تاکید بر اینکه یکی از راهبردهای معاونت زنان در دولت دوازدهم مقابله با خشونت در همه ابعاد روانی، جسمی، جنسی و ... است افزود: یکی از فعالیت‌های مهم در این زمینه مربوط به حقوق شهروندی است که تحقق آن یکی از اصول قانون اساسی ما محسوب می‌شود. این حقوق از ابعاد مهم آرمان‌های انقلاب اسلامی و دینی ما است تا در جامعه فضای سالمی از نظر رفتاری، حقوق شهروندی و پیشگیری از آزارها ایجاد شود.

قانون چه می‌گوید؟

با این حال درست است که کودک‌آزاری یک حمله فیزیکی است، اما از اثرات روحی و دیگر اثراتی که مخل زندگی این افراد هستند، نباید غافل شد. در نیمی از قربانیان عواملی مثل زوال شخصیت، اضطراب، دوری از جمع، بازبینی خاطرات پس از تجاوز در خاطرات یا کابوس‌ها و... تا چند ماه ادامه دارد. برای جلوگیری از پیش آمدن چنین حوادثی می‌توان به سختگیری‌های قانونگذار و قانون مجازات اسلامی اشاره کرد. در ماده ۲۲۴ قانون مجازات اسلامی، مجازات تجاوز به عنف را اعدام دانسته است.

در این میان اگر یک طرف کودک باشد طبق تبصره ۲ماده ۲۲۱قانون مجازات اسلامی مجازات نمی‌شود اما در مجازات کسی که تجاوز کرده قانونگذار تفاوتی قائل نشده و در ماده ۲۲۴ قانون مذکور ارتکاب این عمل با دختر نابالغ را در حکم زنای به عنف جرم انگاری کرده است.اما بحث آزار و اذیت جنسی کودکان را قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مورد بررسی و تعریف قرار داده است. ماده ۴ قانون فوق الذکر هرگونه صدمه و آزار و اذیت و شکنجه جسمی و روحی کودکان را ممنوع دانسته و مرتکبان را به سه ماه و یک روز تا شش ماه حبس یا ۱۰میلیون ریال جزای نقدی محکوم دانسته است.

۱۶هزار مورد کودک‌آزاری در۶ماه نخست۹۶

همچنین اسفندماه گذشته رئیس اورژانس اجتماعی کشور از گزارش ۱۶هزار مورد کودک‌آزاری به اورژانس اجتماعی کشور در ۶ماهه نخست امسال خبر داد. رضا جعفری با تاکید بر اینکه هر قدر سن کودک پایین‌تر باشد، به لحاظ جسمانی وابسته‌تر و وضعیت کودک حادتر است، افزود: ٣٨درصد از این کودکان در سن دبستان و زیر دبستان و ١٢درصد راهنمایی بوده‌اند.

٢٩درصد از آزارها جسمی و ٣درصد جنسی بوده است، چرا که بسیاری از خانواده‌ها از ترس امنیت و آبرو خیلی ازاین موارد را گزارش نمی‌کنند. رئیس اورژانس اجتماعی کشور با بیان اینکه بررسی‌ها نشان می‌دهد ١٢درصد از موارد کودک‌آزاری چند روز بعد از کودک آزاری و ۴.۵ درصد یک هفته بعد از آن گزارش شده اند، تصریح کرد: در بسیاری از موارد، همسایه‌ها متوجه کودک‌آزاری می شوند ولی آن را گزارش نمی‌دهند و حتی جرات نمی‌کنند با ١٢٣تماس بگیرند، درحالی که این یک بحث مسئولیت‌پذیری اجتماعی است.

در هرحال باید دانست که حفظ کودکان از ناملایمات و رفتارهای خشن و حمایت از آنها در جامعه می‌تواند پیشرفت و بقای جامعه را بهبود بخشد. کودکان، جوانان فردا و زنان و مردان آینده هستند و بخشی از بدنه‌ حساس و آسیب‌پذیر جامعه را تشکیل می‌دهند و از آنجا که قدرت کافی و توان لازم جهت دفاع از خود و حقوقشان را ندارند در معرض زیان‌ها و صدمه‌های اجتماعی بسیاری قرار داشته و از این‌رو حاکمیت، دولت و نهادهای قانونی و اجتماعی باید با تعریف ساز و کار‌های قانونی، فرهنگی، پرورشی و آموزشی به نحو شایسته از آنها مراقبت و دفاع کنند زیرا سلامت کودکان تضمین‌کننده سلامت نسل‌های بعدی خواهد بود. در هر صورت مسامحه و تساهل در این موضوع و موضوعات این‌چنینی تبعات جبران‌ناپذیر بسیاری را بر جامعه و علی‌الخصوص بخشی از قشر آسیب‌پذیر آن یعنی کودکان خواهد گذاشت.

آسو محمدی