در حالی که در ایران ماده‌ها و تبصره‌ها با حمایت مردان قانونگذار در مجلس، تور سفید را بر سر کودکان می‌اندازند و اجازه عروس شدن به آنان می‌دهند و این گونه آنان را در سن کودکی به دنیای بزرگسالی پرتاب می‌کنند، در همسایگی ما و در همین بیخ گوشمان، کشورهای که تا دیروز در نقض حقوق زنان در دنیا سرآمد بودند، اصلاحاتی را یک شبه انجام دادند که تصور می‌شد سال‌های سال با تصویب آن قانون فاصله دارند.
به یاد داریم تا همین یک سال پیش عربستان در دنیا به‌عنوان کشوری که بیشترین محدودیت‌ها را نسبت به زنان اعمال می‌کرد، شناخته می‌شد. اما از یک سال پیش و با اصلاحاتی که« محمد بن سلمان» ولیعهد آن کشور انجام داد روز به روز درهای بیشتری بر روی زنان عربستان باز شد. از اجازه ورود زنان به ورزشگاه گرفته، تا همین قانونی که دو روز پیش در مجلس شورای عربستان تایید شد، نمونه روشنی از این اصلاحات است.
اگر چه برخی اصلاحات عربستان را در زمینه حقوق زنان اصلاحات نمایشی می‌دانند که محصول جامعه عربستان نیست، اما برخی دیگر معتقدند حتی اگر اصلاحات این حوزه را نمایشی و ژست سیاسی بدون پشتوانه اجتماعی بدانیم، تصویب این گونه قوانین در کشوری که تا دیروز کوچکترین حقوقی برای زنان خود قائل نبود، اتفاقی تاریخی و تاثیرگذار در سرنوشت زنان و دختران این جامعه و حتی زندگی نسلهای آینده این کشور است.
در حالی که طرح کودک همسری که برای «جلوگیری از ازدواج کودکان» توسط فراکسیون زنان مجلس پیشنهاد شده بود، با حمله برخی از نمایندگان ناکام ماند و نتوانست جامه قانون بر تن کند، مجلس شورای عربستان ضوابط جدیدی برای ثبت ازدواج تصویب کرد که بر اساس آن ازدواج دختران و پسران زیر ۱۵ سال را به طور کلی ممنوع و ازدواج زیر ۱۸ سال منوط به کسب اجازه از دادگاه می‌شود.
رئیس مجلس شورای عربستان در بیانیه‌ای مطبوعاتی که رسانه‌های عربستان آن را منتشر کردند، تاکید کرده در سایه گسترش پدیده ازدواج زودهنگام دختران و درخواست‌های صورت گرفته برای منع گسترش این پدیده، مقرر شد ازدواج افراد زیر ۱۵ سال به طور کلی ممنوع و ازدواج افراد زیر ۱۸ سال چه پسر و چه دختر به شکل موردی در دادگاه مطرح و با حکم دادگاه این امر انجام شود.
این خبر در حالی منتشر شد که طبق قوانین ایران، ازدواج کودکان دختر زیر ۱۳ سال با رضایت قیم و پس از تایید دادگاه امکان‌پذیر است و تلاش‌های برخی از نمایندگان مجلس به ویژه اعضای فراکسیون زنان مجلس برای افزایش سن ازدواج به نتیجه نرسید. طرح کودک‌همسری که ازدواج دختران زیر ۱۳ سال را مطلقاً ممنوع می‌کرد، در کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس رد شد و حتی حامیان آن نیز مورد فشار قرار گرفتند. مخالفت با طرح و فشار بر موافقان طرح آن چنان زیاد بود که برخی از نمایندگان موافق طرح به رسانه‌ها گفته بودند: حمله ها به طرح کودک همسری بی سابقه است و خود ما هم آماج حملات گسترده به خاطر حمایت از این طرح قرار گرفته ایم.
ازدواج کودکان یک پدیده اجتماعی آسیب‌زا برای کودک‌همسران و جامعه به طور کلی است. صرف نظر از مشکلات اجتماعی این پدیده که برخی آن را ریشه آسیب‌های متعدد اجتماعی می‌دانند. اثرات منفی بارداری در سن کم، مشکل دیگری است که مخالفان به آن اشاره می‌کنند و می‌گویند: نو‌عروسان کوچک به جای به آغوش کشیدن عروسک‌هایشان باید به وظایف زناشویی خود فکر کنند که تصورش سخت و دردناک است.
جسم رنجور و نحیف یک کودک ۱۰ و ۱۱ ساله چگونه می‌تواند باردار شود؟ کودکی که خود در حال رشد است چگونه می‌تواند کودک دیگری را در وجود خود بپرورد و مادر شود؟ این موضوع نه تنها خطرناک است، بلکه مانع شکل‌گرفتن فیزیولوژی یک فرد بالغ در کودک‌مادران می‌شود.اما محافظه‌کاران به دلایل واهی با طرح ممنوعیت کودک‌همسری مخالفت می‌کنند و این گونه به کودک آزاری استمرار می‌بخشند.
پدیده « کودک همسری» که خود نوعی خشونت علیه کودکان به شمار می رود. سال‌هاست که به دغدغه فعالان حقوق کودک تبدیل شده است. اگرچه تاکنون هیچ آمار رسمی از ازدواج کودکان در ایران در دسترس نیست. زیرا کم نیستند خانواده هایی که بدون ثبت رسمی ازدواج، دختران شان را به عقد مردی بزرگسال در می آورند با این حال آمارها از افزایش ازدواج کودکان حکایت دارد. آمار ازدواج زیر ۹ سال بیش از ۳۰۰ نفر و آمار ازدواج زیر ۱۳ یا ۱۴ سال در دختران ۳۰ هزار تا ۴۰ هزار نفر اعلام شده است.
عضو فراکسیون زنان در مجلس شورای اسلامی، مقایسه ایران و عربستان در زمینه کودک همسری را قیاسی مناسب نمی‌داند، چرا که هر کشور قوانین و مناسبات خاص خودش را دارد. «طیبه سیاوشی» با بیان این که در موضوع کودک همسری در کمیسیون قضایی مجلس اتفاق نظر وجود ندارد به همدلی گفت: بسیاری از مخالفان طرح کودک همسری دلایل شرعی را علت مخالفت خود بیان می‌کنند، در صورتی که در مورد ازدواج کودکان اجماع شرعی نیز وجود ندارد و برخی از علما ملاک ازدواج را یک سن مشخص مثلا ۹ سالگی نمی‌دانند، بلکه در این زمینه به بلوغ عقلی تاکید دارند.
سیاوشی با بیان این که موضوع کودک همسری در مجلس از مباحث شرعی فراتر رفته و به سمت دیگری سوق داده شده، افزود: متاسفانه این طرح هم مثل بقیه موارد و طرح هایی از این دست، سیاسی شده است، در حالی که ما واقعا به عنوان یک امر اجتماعی و فرهنگی این را دنبال می‌کنیم و دنبال حل یک معضل اجتماعی هستیم. اما متاسفانه تا زمانی که ما مسائل حوزه های مختلف را از دریچه سیاست نگاه کنیم نخواهیم توانست طرح هایی اصلاحی چون کودک همسری را جلو ببریم.
این نماینده مجلس در ادامه تصریح کرد: بعد از رد طرح کودک همسری در کمیسیون قضایی مجلس، فراکسیون زنان مجلس از «الهیار ملکشاهی»، رئیس کمیسیون قضایی خواسته است که رد این طرح را به صحن علنی مجلس بفرستد. اگر این اتفاق شکل بگیرد. موافقان این طرح فرصتی خواهند یافت که از طرح دفاع کنند، بلکه بتوانند آن را به سرانجام مثبتی برسند.
طیبه سیاوشی در پاسخ به این سوال که چقدر امیدوار است که این طرح جامه قانون بر تن کند، گفت: همیشه باید امید داشت. ما نیز از تمام ظرفیت‌های خود بری تحقق بخشیدن به این خواسته استفاده خواهیم کرد، حتی اگر در این دوره مجلس نیز موفق به این مهم نشدیم. در دوره‌های بعد قطعا این اتفاق خواهد افتاد.
- 14
- 3
